De Amerikaanse farmaceuten Merck en Ridgeback beweren gezamenlijk een pil te hebben ontwikkeld, die het risico op ziekenhuisopname of sterfte na een Covid-besmetting halveert. Het medicijn, molnupiravir, zou in klinische tests hebben aangetoond dat vooral mensen uit een risicogroep baat hebben bij het middel wanneer dit in een vroeg stadium wordt toegediend.
Het bericht bevat in elk geval al een onjuistheid. Merck heeft molnupiravir niet ontwikkeld: de molecule bestaat immers al enkele jaren.
Het nieuws over die bruine wonderpil molnupiravir tegen Covid-19 van Merck wordt in alle media onvoorwaardelijk positief onthaald. De journalisten vergeten wel 1 detail: een jaar geleden kwam klokkenluider Rick Bright al met ernstige twijfels over die 'nieuwe' molecule. De zaak werd zeer ernstig genomen en ook uitgebreid beschreven in toptijdschrift Science. De kwestie in essentie? De molecule is misschien te gevaarlijk om aan mensen te geven.
Toch heeft molnupiravir minstens 2 voordelen: het kan oraal als pil ingenomen worden en het coronavirus kan de door het molecule ingebrachte kopieerfouten niet corrigeren. Te mooi om waar te zijn? Zeer zeker. Zoals zo vaak in de wetenschap.
Molnupiravir heeft immers een mutageen effect. Dat is volgens sommige wetenschappers niet altijd een probleem. Een expert signaleert in Science dat sommige mutagene geneesmiddelen al eerder op de markt zijn gekomen - en dat het afwegen van hun risico's versus hun voordelen afhangt van de dosis, de frequentie van gebruik en de ernst van de ziekte.
Ribavirine bijvoorbeeld wordt gebruikt voor de behandeling van sommige virale ziekten ondanks de sterk mutagene eigenschappen die ernstig genoeg zijn dat regelgevers adviseren aan zwangere vrouwen of vrouwen die zwangerschap overwegen, of mannen van wie de partners een baby overwegen, om het niet te nemen.
Volgens die expert kan de bruine wonderpil molnupiravir van Merck misschien veilig gegeven worden. Argument volgens hem: het wordt maar gedurende een korte periode ingenomen. Niet iedereen volgt die redenering.
Molnupiravir (eerder: MK-4482 en EIDD-2801) is een experimenteel antiviraal geneesmiddel dat oraal ingenomen kan worden. Het is een prodrug van het synthetische nucleosidederivaat N4-hydroxycytidine en oefent zijn antivirale werking uit door de introductie van kopieerfouten tijdens virale RNA-replicatie.
Merck heeft trouwens niet gewacht op de uitkomst van de klinische proeven aangezien het al eerder aankondigde licentieovereenkomsten voor molnupiravir te hebben gesloten met niet minder dan vijf Indiase generieke fabrikanten. Deze overeenkomsten zullen de beschikbaarheid van het medicijn in India en andere landen versnellen, na mogelijke goedkeuringen of noodautorisatie door hun regelgevende instanties.
De molecule van molnupiravir werd eigenlijk 40 jaar geleden al ontdekt en werd verder doorontwikkeld aan de Emory University door het drugsinnovatiebedrijf van de universiteit, Drug Innovation Ventures bij Emory (DRIVE). De molecule werd vervolgens overgenomen door het in Miami gevestigde bedrijf Ridgeback Biotherapeutics, dat later samenwerkte met Merck & Co. om het medicijn verder te ontwikkelen. Merck kon nadien lucratieve contracten sluiten met de Amerikaanse regering voor de wonderpil.
Het verhaal rond de bruine pil molnupiravir is op de keper beschouwd een van de vreemdste sinds het uitbreken van de coronacrisis. In de werkelijkheid is EIDD-2801 volgens sommigen gewoon een molecule die door de industrie werd verlaten aangezien het aan niemand verkocht kon worden omdat het geassocieerd wordt met mutagene effecten en dan meer bepaald geboorteafwijkingsrisico's. Zo had Pharmasset in 2003 al de molecule gedumpt, nadat het de mutagene eigenschappen had ontdekt. Toen kwam de COVID-19 pandemie, en daarmee waren er plots nieuwe mogelijkheden voor EIDD-2801. Het is niet het enige vreemde verhaal van de coronacrisis, maar zeker het meest opvallende. Tot vandaag.
