Het is een harde dobber voor de N-VA: ze zakken onder de magische grens van 20% in de peilingen.
“Een flauwe peiling.” Zelfs de voorzitter van N-VA, Bart De Wever, moet toegeven dat de laatste peiling van De Standaard en VRT NWS een dreun is. De Vlaams-nationalisten kunnen nog maar 18,9% van de Vlamingen overtuigen. Voor het eerst deze legislatuur duiken ze onder de 20%, wat intern als een kritieke grens wordt beschouwd. Hoewel de foutenmarge hen nog een beetje lucht geeft - de bovengrens is 20,9% - is het een ronduit teleurstellend resultaat. N-VA duikelt ver onder het laatste verkiezingsresultaat van 24,8%, dat op zichzelf al een flinke knauw was ten opzichte van 2014.
Het tegenovergestelde geldt voor Vlaams Belang. De partij is op weg naar een monsterresultaat en haalt maar liefst 27,8%. Een stuk beter dan hun verkiezingsresultaat van 2019, toen ze 18,5% scoorden. Voor N-VA is dat dubbel zuur. Ze moeten zowel het marktleiderschap in Vlaanderen als de scepter binnen de Vlaamse beweging uit handen geven. "We hebben de wind in de zeilen," weet Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken.
Het is eigenlijk niet moeilijk te raden waarom Vlaams Belang zo succesvol is. De Standaard en VRT peilden ook naar de hete hangijzers onder de Vlaamse bevolking. Migratie staat met stip op één. 22% geeft aan dat migratie "het grootste probleem is waarmee ons land op dit moment geconfronteerd wordt." Het tweede thema is koopkracht en economie. De top drie wordt afgesloten door "politieke vertegenwoordiging".
Vooral op het vlak van migratie speelt Vlaams Belang een thuiswedstrijd. De partij koppelt dit ook aan koopkracht. Ze belooft dat deze zal stijgen als de migratiecijfers dalen en onderbouwt dit met eigen onderzoek. Op de vraag hoe ze dit vanuit de Vlaamse regering willen realiseren, die slechts beperkte bevoegdheden heeft op het vlak van koopkracht of migratie, wijzen ze naar het derde thema - politieke vertegenwoordiging - waarbij VB pleit voor een radicale splitsing van België.
Hoewel N-VA benadrukt dat het programma van Vlaams Belang niet uitvoerbaar is, worstelt de regeringspartij met hun houding tegenover wat ooit hun kleine broertje was. Ze willen hun kiezers behouden. Op het vlak van migratie stuurt de partij hardliner Theo Francken de arena in, die nu ook de "asielstop" op de agenda zet. Tegelijkertijd moeten ze uitleggen waarom ze uiteindelijk toch niet willen samenwerken aan de Vlaams-nationale droom.
"Dat zou de implosie van de partij kunnen betekenen"
N-VA's focus ligt op het federale niveau, waar De Wever geen moeite spaart om Open VLD en CD&V te bevechten. Om te voorkomen dat zij voor Vivaldi II kiezen, kwam De Wever deze week met nieuws. "Men moet bij een nieuwe federale regering zonder Vlaamse meerderheid ook niet meer op mij rekenen voor een Vlaamse regering," zei de N-VA-voorzitter in het voorzittersdebat van Knack en Kanaal Z. Lees: anders dreigt hij een coalitie te vormen met Vlaams Belang.
Maar als het gaat om samenwerking met Vlaams Belang, zijn er binnen de partij sowieso twee strekkingen. De rechterflank hoopt op een nipte meerderheid samen. Om zo meer gewicht in de schaal te werpen en de Franstaligen te dwingen een staatshervorming te slikken. De linkerflank hoopt op net géén meerderheid met het Vlaams Belang. Zodat de rechterflank en de achterban niet de gelegenheid krijgen om druk te zetten om samen een Vlaamse regering te vormen. "Dat zou de implosie van de partij kunnen betekenen," zegt een N-VA'er.
Deze verkiezingen zijn wel degelijk van levensbelang voor N-VA. Maar op basis van peilingen zal de partij het roer niet omgooien en de deur naar Vlaams Belang weer dichtdoen. "Dat zou paniekvoetbal zijn. We moeten gewoon deze koers aanhouden," zegt een partijtopper. De persoonlijke populariteit van De Wever - die de poppoll aanvoert - is het lichtpuntje waar N-VA zich aan vastklampt. "We zullen aantonen hoe geïsoleerd hij is tussen de extremen en Vivaldi, en zo het enige alternatief vormen," klinkt het.
(Foto: Bert Van den Broucke/ Photonews)
