Beslissing over nieuwe NAVO-baas wellicht paar maanden uitgesteld.
Het lijkt erop dat Mark Rutte nog wat langer in onzekerheid moet blijven over zijn mogelijke benoeming tot nieuwe topman van de Navo. Het besluit over de nieuwe secretaris-generaal wordt naar alle waarschijnlijkheid uitgesteld tot juni.
Bronnen uit Den Haag en Brussel laten nu weten dat verschillende landen openlijk bezwaren uiten tegen Rutte als nieuwe Navo-baas. De 32 landen die momenteel deel uitmaken van het militaire bondgenootschap moeten het allemaal eens worden over één kandidaaEerder gaven de Verenigde Staten aan dat de Navo al snel, uiterlijk in april, een opvolger voor de Noor Jens Stoltenberg moest benoemen. Nu de kabinetsformatie in Nederland nog steeds in een impasse verkeert, zou de vertraging Rutte wellicht niet slecht uitkomen. Hij zou dan langer aanblijven als premier en niet op zeer korte termijn aftreden. Maar voor Rutte zelf blijft het wel spannend.
Haast en spoed…
Ook voor de Navo had men haast. De alliantie wilde de concurrentie om Europese topfuncties zoals Eurocommissarissen, voorzitter van het Europarlement en voorzitter van de Europese Raad voor zijn. Die "banencarrousel" zou rond de Europese verkiezingen van begin juni van start gaan. Een maand later viert de Navo zijn 75ste verjaardag in Washington.
Echter, het lijkt erop dat dit niet haalbaar is nu na Roemenië ook Hongarije openlijk tegen de benoeming van Rutte is. De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken Peter Szijjarto verklaarde dat zijn land 'zeker geen man' als Navo-baas kan steunen die eerder probeerde 'Hongarije op de knieën te krijgen'. Hij verwees naar een uitspraak van Rutte bijna drie jaar geleden, toen Hongarije anti-lhbti-wetgeving aannam.
Niet geliefd.
Volgens een Haagse bron is door deze openlijke protesten 'de tijdlijn verschoven' en zal het niet snel lukken om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Dit openlijke protest biedt volgens betrokkenen ruimte voor andere landen om ook 'dingen te vragen' in ruil voor steun aan Rutte. "Dat is bijzonder onhandig voor Nederland."
Hongarije staat erom bekend om wisselgeld te vragen in ruil voor steun. "Dit voelt heel transactioneel, en dat kennen we van Viktor Orbán," zegt een Brusselse diplomaat. Zo hield Orbán ook lang vol bij de uitbreiding van de Navo met Zweden. Uiteindelijk ging hij eind vorige maand akkoord in ruil voor een gunstige deal over Zweedse straaljagers.
Wat Hongarije precies wil? Diplomaten tasten ook in het duister. "Aan de ene kant is Orbán een open boek, hij opereert elke keer hetzelfde. Maar aan de andere kant weten we nooit precies wat zijn afwegingen zijn."
Vorige maand schoof Roemenië de eigen president Klaus Iohannis naar voren als uitdager van Rutte. Hij maakte gebruik van het sentiment dat Oost-Europa wordt overgeslagen, zegt een andere diplomaat.
Vriendjes en vriendinnetjes.
Eerder schaarden juist het ene na het andere belangrijke Navo-land zich achter de kandidatuur van Rutte als secretaris-generaal. Vorige maand spraken de Amerikanen, Britten, Duitsers en Fransen zich allemaal op dezelfde dag openlijk uit voor de Nederlandse minister-president, die door zijn lange staat van dienst en goede contacten met regeringsleiders als de favoriet voor de functie wordt gezien.
Volgens betrokkenen heeft Rutte nog altijd de beste papieren. Zolang er geen derde kandidaat opstaat die voor alle 32 Navo-lidstaten acceptabel is, zou hij zich geen zorgen hoeven te maken.
De kansen voor Iohannis worden klein geacht, maar mogelijk probeert hij zo profiel op te bouwen in de hoop op een Europese topfunctie. Daarvoor heeft de Roemeense president overigens wel de verkeerde partijkleur: hij is christendemocraat, die partij levert al de voorzitters van de Europese Commissie en van het Europees Parlement. De liberaal Kaja Kallas, nu premier van Estland en eerder ook genoemd als Navo-baas, en de sociaaldemocraat Mette Frederiksen, nu premier van Denemarken, worden voor beide functies genoemd. Maar ook daar is niks zeker. Zij worden in Brussel gezien als bekwaam, maar niet echt geliefd bij de andere leiders.
