“Het zijn zotten die stempelen.”
Het verschil tussen werken en niet werken moet in de toekomst 500 euro bedragen. Daar zijn alle partijen het over eens. Dat staat ook mooi op je verkiezingsaffiche. Vooral N-VA en Open Vld schreeuwen het van de daken dat ze jacht zullen maken op de profiteurs. Vorig jaar bracht Open VLD al naar voren dat niet werken in sommige gevallen zelfs voordeliger is dan werken. En de N-VA kwam recentelijk met berekeningen die aantoonden dat alleenstaande ouders met een leefloon soms slechts 28 euro per maand meer overhouden als ze een baan aanvaarden. Het lijkt erop dat "Het zijn zotten die werken" - het nummer van Juul Kabas - een nieuw leven heeft gekregen.
Nieuwe studie, nieuwe waarheid
Doch, nu blijkt uit een studie van de Universiteit Antwerpen waarover Mediahuis-kranten vandaag berichten, dat in veruit de meeste gevallen het verschil tussen werken en niet werken nu al 500 euro of meer bedraagt. Hoogleraar sociaal-economisch beleid Ive Marx en twee onderzoekers van het Centrum voor Sociaal Beleid, Johannes Derboven en Gerlinde Verbist, stellen vast dat werken bijna altijd loont. Er zijn uitzonderingen, maar in de meeste gevallen gaan leefloners, werklozen en zelfs langdurig zieken en mensen met een handicap erop vooruit wanneer ze een baan accepteren.
Meten is weten
Nog opvallender is dat de politiek symbolische grens van 500 euro extra per maand nu bijna altijd wordt bereikt. Bijvoorbeeld, een alleenstaande met een leefloon van 1.214 euro wint 755 euro per maand door fulltime te werken tegen het minimumloon. Een alleenstaande werkloze met een uitkering van 1.337 euro gaat er 632 euro op vooruit. Het verschil is natuurlijk nog groter voor degenen die meer verdienen. Een werkloze met een werkende partner ziet zijn inkomen aanzienlijk stijgen.
Eén uitzondering
Er wordt altijd uitgegaan van de hoogste uitkering voor werklozen. Na verloop van tijd daalt deze echter. Voor mensen die al lang werkloos zijn en weer aan het werk gaan, is de stimulans om te werken dus nog groter. Er is echter één uitzondering op deze regel. Werklozen die halftijds of minder werken, gaan er financieel op achteruit.
Voor ouders met kinderen zijn de sprongen minder groot, omdat de uitkeringen hoger liggen wanneer er kinderen ten laste zijn. Eenoudergezinnen staan onderaan de ladder. Werkloze alleenstaande ouders winnen 483 euro, leefloners 404 euro per maand.
Gaan werken, kost ook geld
De vraag is hoeveel er uiteindelijk overblijft. Er zijn namelijk extra kosten verbonden aan werk, zoals vervoer of kinderopvang. Bovendien ontvangen niet-actieven een reeks sociale voordelen die vaak wegvallen wanneer ze een baan hebben. Dit omvat bijvoorbeeld kortingen voor openbaar vervoer, telefoon- en internetabonnementen, en verlaagde zorgpremies. Een aantal voordelen blijft wel gelden, zoals de verhoogde tegemoetkoming in de gezondheidszorg.
"Het verschil tussen werken en niet werken is voor sommigen niet zo groot, maar dat is eerder een uitzondering dan de regel. Werken loont bijna altijd", zegt Ive Marx. Aangezien deze studie van begin dit jaar is, kon nog geen rekening worden gehouden met recente verhogingen in het minimumloon en de versterking van de Vlaamse jobkorting.
Hoe zien onze politici het?
De UA-studie biedt een objectieve kijk op het politieke debat, maar een ander debat is nog gaande. Namelijk, of deze regering de kloof tussen werken en niet werken heeft vergroot of verkleind. N-VA benadrukt dat Vivaldi de uitkeringen tussen de 8 en 12 procent heeft verhoogd, terwijl Vooruit, PS en minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) beweren dat de minimumlonen meer zijn gestegen dan de uitkeringen.
De grote vraag blijft hoe het beleid in de toekomst werken nog meer zal laten lonen. N-VA en Open VLD willen bezuinigen op uitkeringen, terwijl linkse partijen het minimumloon willen verhogen. Volgens Marx is het eerste geen optie, aangezien onze sociale bescherming zeker niet genereus is. Hij pleit voor een koppeling van sociale voordelen aan het inkomen en voor betaalbare kinderopvang en openbaar vervoer.
(Foto: PD)
