Een schrijnend tekort of een politiek onwil?
Zitten we met een wooncrisis van jewelste in Vlaanderen? Het lijkt er wel op. Terwijl de wachtlijsten voor een sociale woning alsmaar langer worden, blijft het aanbod steken. Overheidsagentschap Wonen in Vlaanderen onthult cijfers die weinig aan de verbeelding overlaten. "Onze beleidsmakers hebben altijd een blinde vlek gehad voor sociale woningen", sneert Pascal De Decker, professor Sociologie en Architectuur aan de KU Leuven.
Scheve verhoudingen
De cijfers spreken boekdelen. Terwijl het aantal mensen op de wachtlijst met maar liefst 14 procent toenam sinds 2018, groeide het aanbod aan sociale woningen slechts met 3 procent. Met 176.026 wachtenden in de rij, blijft de Vlaamse sociale huurmarkt zwaar ondergefinancierd.
Politieke onwil?
"De Vlaamse beleidsmakers zijn nooit fan geweest van sociale woningen", beweert Pascal De Decker, professor Sociologie en Architectuur aan de KU Leuven in ‘Het Laatste Nieuws’. Een 'oud zeer' dat diep geworteld zit. We bengelen al jaren onderaan. Slechts 6 procent van onze huizenmarkt is sociaal. Ter vergelijking: in Nederland is dat 30 procent en zelfs in het Verenigd Koninkrijk, waar Margaret Thatcher haar hand niet omdraaide voor een afbraak, zit men op 20 procent."
Ambitie ontbreekt
De groei van het aantal sociale woningen is ronduit teleurstellend. In tien jaar tijd kwamen er amper 14.182 bij. Tegenover deze magere groei staat een opvallende stijging van het aantal wachtenden: ruim 22.000 meer in 2022 dan tien jaar eerder.
In elke Vlaamse provincie kwamen er over tien jaar tijd tussen de tweeduizend en drieduizend sociale woningen bij. Onderstaand lijstje illustreert hoe het aanbod van sociale woningen over tien jaar tijd geëvolueerd is in elke Vlaamse provincie.
- Provincie Antwerpen: van 45.089 sociale woningen in 2012 naar 49.089 sociale woningen in 2022
- Provincie Oost-Vlaanderen: van 37.409 sociale woningen in 2012 naar 40.060 sociale woningen in 2022
- Provincie West-Vlaanderen: van 28.492 sociale woningen in 2012 naar 32.362 sociale woningen in 2022
- Provincie Limburg: van 18.927 sociale woningen in 2012 naar 21.206 sociale woningen in 2022
- Provincie Vlaams-Brabant: van 15.803 sociale woningen in 2012 naar 18.001 sociale woningen in 2022
Geld genoeg, wil ontbreekt
"Met politieke wil kunnen we dit probleem aanpakken", aldus De Decker. Hij wijst op de afschaffing van de woonbonus, goed voor anderhalf miljard euro per jaar. "Dat geld zou perfect geïnvesteerd kunnen worden in sociale woningen. Experts zijn het erover eens dat het geld in de sector moet blijven. Maar helaas gebeurt dat niet."
Regionale verschillen
Opvallend is ook de grote regionale spreiding in leegstand. In totaal staan er 8.615 sociale woningen leeg. Vooral in Vlaams-Brabant is de leegstand met 7,1 procent fors hoger dan in Limburg, waar slechts 1,7 procent van de sociale woningen onbewoond is.
Conclusie
Het tekort aan sociale woningen in Vlaanderen is niet louter een kwestie van beschikbare middelen, maar vooral van politieke wil. Terwijl de nood hoog is, lijkt de ambitie te ontbreken. En dat is een bittere pil voor duizenden Vlamingen die wachten op een betaalbare woning.
