Zonder helium komen cruciale technologieën in gevaar.
Helium. Voor de meeste mensen gewoon een gas om ballonnen grappige stemmetjes te laten geven op feestjes, maar helium is zoveel meer. Zonder helium geen precieze MRI-scans in ziekenhuizen, geen geavanceerde computerchips en zelfs geen raketlanceringen. Maar hier is het probleem: de voorraad droogt sneller op dan we verbruiken. En dat kan serieuze gevolgen hebben.
Een crisis die we zagen aankomen
Helium is een zeldzaamheid op aarde. Het ontstaat als bijproduct van radioactief verval diep onder de grond, en als het eenmaal vrijkomt, stijgt het op en verdwijnt het voorgoed de ruimte in. Geen recyclage, geen hergebruik, weg is weg. En toch zijn we er al decennialang bijzonder kwistig mee omgesprongen.
De eerste alarmbellen gingen af in 2022. Een brand in een Russische productiefaciliteit, onderhoudswerken in Qatar, en plots zat de wereld met een gigantisch heliumtekort. Onderzoekers moesten hun experimenten on hold zetten, fabrikanten keken machteloos toe hoe de prijs van helium de pan uit swingde, en zelfs ziekenhuizen werden zenuwachtig. Want zonder vloeibaar helium - dat met zijn extreem lage temperatuur MRI-scanners draaiende houdt - moet de medische wetenschap een stap terug zetten.
Een sprankeltje hoop… in Tanzania?
In Tanzania werd ‘s werelds grootste heliumveld ontdekt, en in 2025 zou de productie moeten starten. Voor het eerst wordt helium niet gewoon opgepompt als bijproduct van aardgas, maar doelbewust gewonnen. Klinkt goed, toch?
Helaas is er een addertje onder het gras. Heliumwinning is een bijzonder complexe en dure onderneming. Het gas wordt vaak in minuscule hoeveelheden gevonden en moet via geavanceerde processen uit de aarde worden gehaald. Dat betekent dat, zelfs met nieuwe vondsten, de prijs van helium hoog zal blijven en de schaarste een blijvend probleem zal vormen.
Slimmere oplossingen of onvermijdelijke schaarste?
Terwijl wetenschappers naarstig zoeken naar manieren om helium efficiënter te gebruiken, groeit de vraag naar het gas explosief. De chipindustrie, de ruimtevaart en zelfs de medische sector verbruiken alsmaar meer. Volgens schattingen zal de wereldwijde vraag tegen 2035 verdubbeld zijn.
Sommige oplossingen bieden hoop. Nieuwe MRI-scanners hebben nog maar een fractie van de traditionele hoeveelheden helium nodig. En high-tech systemen kunnen helium recycleren in laboratoria en fabrieken, al hangt daar voorlopig een stevig prijskaartje aan. Doch, zolang heliumwinning zo’n trage en dure business blijft, is het de vraag of deze maatregelen genoeg zullen zijn.
(Foto: Pixabay)
