Tussen betuttelen en informeren: een noodpakket, een eigen evacuatieplan en wat rijst in de kast – welkom in de wereld van de risicocultuur.
Sinds kort staat er een Nederlander – Mark Rutte – aan het hoofd van de NAVO, en dat zullen we geweten hebben. In het land waar de protestanten bergen hebben verzet, is de preek der kapelaan historisch erfgoed. En dat is precies waar de apocalyptische waarschuwing van Mark Rutte ons deed aan denken: een preek. “Geliefde parochianen, de oorlog staat voor de deur, schenk geld aan het leger om de toorn van de Heer te verzachten.” Letterlijk klonk het als: “Het is tijd om ons geestelijk voor te bereiden op oorlog. We zijn dan wel niet in oorlog, maar er is zeker ook geen vrede.”
Grootschalige bewustzijnscampagne
De speech viel bij onze beleidsmakers niet in dovemansoren. Gelukkig hebben we tijdens corona de kans gehad om de overheidsbetutteling te perfectioneren. En jawel,
onze overheid wil de Belge klaarstomen voor rampscenario's met een nieuwe campagne: “We moeten leren zelfredzaam te zijn.” In 2025 start een grootschalige bewustwordingscampagne om burgers voor te bereiden op rampen, noodweer of zelfs oorlog. Annelies Verlinden blaast met een pure tjeven-opmerking in de soep. “We willen geen paniek creëren,” benadrukt de CD&V-minister, “maar de tijd dat we dachten dat de overheid alles wel even oplost, ligt definitief achter ons.” De tijd dat de overheid ons aanspreekt als een kleuter duidelijk nog niet.
De wereld staat in brand
Van oorlog in Oekraïne tot extreme droogtes en overstromingen: de tijden waarin we leefden met de illusie van veiligheid zijn voorbij. Tijd voor ‘de risicocultuur’. En dat is broodnodig volgens Dominique Maris, de verantwoordelijke bij het Crisiscentrum. "In België is er nauwelijks een traditie van voorbereid zijn. We rekenen massaal op de overheid, maar dat is niet langer houdbaar.” Daarom zal een nieuwe campagne ons stap voor stap leren hoe we zelf kunnen omgaan met rampscenario’s, van evacuatie tot noodplanning.
Geen paniek, wel voorbereiding
Verlinden benadrukt dat de campagne niet vergelijkbaar zal zijn met de aanpak in Zweden, waar onlangs miljoenen crisisboekjes werden verspreid onder de bevolking. “Belgen zijn daar nog niet klaar voor,” zegt de minister. “We willen geen paniekreacties uitlokken, maar gestaag bouwen aan een mentaliteitswijziging.” Toch lief van Annelies, om het narratief slechts met zachte dwang te verspreiden.
De campagne zal zich richten op scholen, verenigingen, bedrijven en lokale overheden om de bevolking via verschillende kanalen te bereiken. Door krijg je concrete tips over noodplannen en noodpakketten. Op de website van het Crisiscentrum staan alvast enkele basisrichtlijnen:
- Een EHBO-set met pleisters, ontsmettingsmiddel en compressen.
- Een zaklamp (liefst eentje met een hendel om op te winden).
- Aanstekers of lucifers.
- Een multifunctioneel zakmes.
- En dan is er natuurlijk ook voedsel. Geen voorraad voor maanden, maar voldoende rijst, pasta en water om enkele weken door te komen.
Operatie bangmakerij.
“Mensen willen zekerheid,” klinkt het. “En ze willen niet degene zijn die in de supermarkt staat te vechten om de laatste fles water.” De boodschap van het Crisiscentrum is duidelijk: bereid je voor op het onverwachte.
Volgens Leo Vanhooff, beheerder van be-prepared.be, is het vooral belangrijk dat je een paar weken zelfredzaam bent. “We moeten af van dat idee dat iemand anders het voor ons regelt. Zorg voor wat cash geld, wat basisvoorraden en draai thuis eens de hoofdschakelaar van de elektriciteit uit. Test hoe lang je dat volhoudt.” Een leuk spelletje om eens met de kinderen uit te proberen tijdens de kerstvakantie.
Let wel het crisiscentrum wil niet dat we meteen gaan hamsteren en ons een tweeloop gaan aanschaffen, maar toch. Het draait – zo vernemen we – niet om extreme voorbereidingen, maar om praktisch nadenken. “Ik ga niemand aanraden een geweer te kopen om jezelf te beschermen. Wat ga je daarmee doen? Het konijn van de buren doodschieten? Zelfredzaamheid betekent dat je jezelf en je gezin kunt onderhouden zonder hulp van buitenaf, al is het maar voor een paar weken.”
Verpakt in een verhaal met konijntjes en boze jagers, is een moeilijke boodschap toch net dat tikkeltje verteerbaarder, niet?
