Oosterweel: ‘werf van de eeuw’ of financiële tragedie?
Antwerpen passeer je met de auto niet langer voor je plezier. Het ene verkeersinfarct wisselt het andere af. Reken gerust op een uur vertraging als je de hele Antwerpse ring moet nemen. Omdat niemand daar vrolijk van wordt, werden de Antwerpse Oosterweelwerken gepresenteerd als de langverwachte oplossing voor die mobiliteitsknoop. Doch, een lus rond Antwerpen is geen servitudeweg naar de tuin van de buren en kost centjes, veel centjes. Theo Francken zou er moeiteloos de NAV0-norm mee kunnen halen.
In tijden van besparen krijg je een megalomaan project als Oosterweel nog moeilijk verkocht. En het gaat van kwaad naar erger. Een nieuw rapport van het Rekenhof noemt de financiering zelfs ‘sterk problematisch’, want de kosten stijgen de pan uit. We weten allemaal dat tussen het begroten en het uitvoeren van werken een wereld van verschil is. Ondertussen blijft de Vlaamse regering volhouden dat alles onder controle is.
10,1 miljard en counting
Eerst even de cijfers, want die liegen niet. Waar het prijskaartje in 2023 nog op 6,7 miljard euro stond, tikt de teller nu al af op 10,1 miljard euro. Alleen al voor de hoofdwerken op de rechteroever loopt de kost op tot 7,6 miljard euro. En dan hebben we het nog niet over de rentelasten, die naar verwachting 17 miljard euro zullen bedragen.
De verklaring vinden we bij de inflatie en de peperdure PFAS-sanering, die inmiddels 1,3 miljard euro van de begroting opslorpt. Alsof dat nog niet volstaat, steekt het terugverdienmodel achter het project vol gaten. De Vlaamse regering rekent op tolgeld, maar volgens het Rekenhof zijn de verwachte inkomsten veel te optimistisch ingeschat.
Een financiële tijdbom
De kritiek is niet mals. Bogdan Vanden Berghe (Groen) spaart zijn woorden niet:
"Dit is alweer een vernietigend rapport. De Vlaamse regering lijkt de controle over de financiën van Oosterweel volledig kwijt te zijn en stort zich in een financieel avontuur zonder plan. De belastingbetaler mag de rekening betalen."
En dat financiële gat kan grote gevolgen hebben. Oosterweel draait niet alleen om extra tunnels en rijstroken; het omvat ook belangrijke groene projecten, zoals de langverwachte overkapping van de Antwerpse Ring. Daar is voorlopig slechts 444 miljoen euro voor voorzien, terwijl de kostprijs op 1,6 miljard euro wordt geraamd.
Hetzelfde verhaal bij de nieuwe tramlijnen en het Haventracé, de snelweg die het doorgaande verkeer van de Ring moet houden. Het Rekenhof stelt onomwonden dat er ‘geen langetermijnvisie’ is en dat de financiering van die cruciale projecten hoogst onzeker blijft.
Vlaamse regering: ‘Niks aan de hand’
Mobiliteitsminister Annick De Ridder (N-VA) wuift de kritiek weg:
"Het financiële model blijft robuust. De rentelasten worden gemonitord en de terugbetaling van de lening is gegarandeerd."
Een boude uitspraak, gezien de vaststellingen van het Rekenhof. Wie krijgt hier straks gelijk? De kritische economen of de optimistische politici? Wat we wél zeker weten is dat de belastingbetaler de factuur zal betalen – met of zonder tolgeld.
