We kennen allemaal de Oosterweelverbinding, toch?. Bedoeld om de Antwerpse ring te ontsluiten door onder andere door de aanleg van een tunnel onder de Schelde. Wie had kunnen voorspellen dat die verbinding toch een tikkeltje duurder zou uitvallen dan verwacht? Awel, waarschijnlijk iedereen, want in België gaan zo'n projecten altijd in het rood. In dit geval maar drie miljard extra met momenteel een totaal prijskaartje van 10 miljard.
De Vlaamse, federale en gemeentelijke besturen zijn nog volle bak aan het onderhandelen maar één ding is zeker. Er zal de volgende jaren bespaard moeten worden. Op zorg, overheidsinstanties en migratie. En dat zal nodig zijn want Lantis, bouwheer van de Oosterweelverbinding, wil dat de Vlaamse regering een flinke portie betaald van de 3 miljard euro die ze over budget gaan.
Een aanslepende rekening
De eerste werkzaamheden rondom mobiliteit startte in 2017, maar pas dit jaar werden de plannen voor leefbaarheidsprojecten, zoals overkappingen, parken, en natuurgebieden rond Antwerpen afgerond. Zo konden alle werk-en protestgroepen hun zegje doen.
In 2022 werd de totale kostenraming op 6,8 miljard euro geschat, maar inmiddels is daar aanzienlijk meer bijgekomen. Ineens komen we aan 10 miljard. De grootste kostenstijgingen worden veroorzaakt door stijgende bouwkosten en de aanpak van pfas-vervuiling op de werf. Lantis moet vervuild grondwater zuiveren en betaalt extra voor het afvoeren van schone grond, wat samen miljoenen euro's kost. Een grapje waar chemiereus 3M, pfas-vervuiler bij uitstek, amper iets voor zal vergoeden.
Daarnaast komen kosten voor asbestverwerking, nieuwe milieueisen in vergunningsprocedures, en een half miljard euro aan contractuele risicoverdeling met aannemers. Door de vervuiling is het voor Lantis lastig om grond kwijt te raken, aangezien sommige afzetlocaties vanwege het negatieve imago zelfs schone grond weigeren.
VAB
Pfas problemen
Lantis heeft een akkoord met de Vlaamse regering dat een deel van de uiteindelijke kosten wordt gedekt door eigen inkomsten uit tolheffing in de Liefkenshoektunnel, en later ook in de nieuwe tunnels. De extra kosten voor de PFAS-vervuiling en vergunningsproblemen, geraamd op 1,8 miljard euro, vallen onder de verantwoordelijkheid van de Vlaamse overheid.
Vanwege de industriële vervuiling in de regio is de grond rondom Linkeroever zwaar vervuild met PFAS, een stof die schadelijk is voor de gezondheid en het milieu. Lantis werkt hier vlakbij de site van chemiebedrijf 3M, dat jarenlang PFAS produceerde. Ook aan de andere zijde van de Schelde is de vervuiling ernstiger dan eerder gedacht. Langs de andere kant, en na veel trekken en sleuren, heeft 3M een akkoord getekend om voor 571 miljoen euro de PFAS-vervuiling te saneren. Daarbij komt nog een schadevergoeding van 100 miljoen euro voor de Vlaamse regering.
De situatie rondom PFAS is complex en zorgt voor politieke spanningen. Zo liet de vorige Vlaamse regering nieuwe PFAS-regels opstellen, maar minister van Openbare Werken Annick De Ridder heeft zorgen over de striktheid van deze regels. Het kabinet-De Ridder weigerde echter commentaar te geven. Zij deelt al wel beloftes uit over het investeren in mobiliteit, maar over dit dossier zwijgt ze wijselijk.
Niet het enige te dure project
Net als andere infrastructuurprojecten blijkt ook Oosterweel aanzienlijk duurder te worden dan oorspronkelijk begroot. De uitbreiding van de Antwerpse haven, de aanleg van een derde metrolijn in Brussel, de renovatie van het viaduct van Vilvoorde, en het energie-eiland in de Noordzee worden eveneens geconfronteerd met forse kostenoverschrijdingen. Maar wie en politieker al eens met geld heeft zien omspringen, weet dat ze het allemaal niet zo nauw nemen. De goedkoopste aanbesteding wint vaak, maar wat als die nog veel te duur is?
