In Nederland is de grootste winnaar de nieuwe Boer Burger Beweging (BBB). De grote verliezers zijn de CDA, dat gehalveerd wordt, en het Forum voor Democratie, dat gedecimeerd wordt. De Boer Burger Beweging komt uit het niets, en wordt meteen de grooste partij van Nederland. We vragen aam Michael Verstraeten, de voorzitter van de nieuwe partij Vrijheid, of we bij de volgende verkiezingen in België ook zoiets mogen verwachten.
Heb jij een verklaring voor dit enorme succes van de BBB?
Michael Verstraeten: “Er zijn zoals steeds meerdere factoren die gespeeld hebben. Nederland is een land met een belangrijke agro-industrie. Meer dan bij ons. Nederland is de tweede grootste exporteur van landbouwproducten. Denk maar aan de tulpen, de bloemen, die voor een belangrijk deel verantwoordelijk zijn voor deze plaats in de wereld. Maar ook aan melkproducten zoals de bekende kaas. In de aanloop van de verkiezingen stond de positie van de boeren centraal. Er zijn behoorlijk wat georganiseerde protesten geweest. Zichtbaar voor al wie door Nederland reed, met de omgekeerde vlaggen. Bij uitstek was de stikstofpolitiek van het kabinet Rutte een voorbeeld van een agressieve politiek. Met de twee voeten vooruit werden de arme boeren in hun toekomst geraakt. Dat soort van economische afbraak zogenaamd om de natuur te redden is gedoemd om te falen. De gedachte van het verplicht consuminderen of minder gaan produceren, dat zint de mensen helemaal niet. Sociale afbraak omwille van stikstofregels, dat wordt niet geapprecieerd. Wie niet meteen connecties heeft met de landbouw, voelt zich solidair met de boeren. Want de Nederlandse politiek is niet bepaald vriendelijk geweest voor de mensen de voorbije jaren. Minder dan bij ons, maar er is ook een stroming bij de mensen die zich afkeert van de traditionele partijen. 46 procent heeft gestemd om te tonen dat ze de regering beu zijn. Bij die groep was de grootste motivator de onbekwaamheid van de ministers. Een belangrijke les voor België is dat.”
En de verliezers dan? Het CDA eerst.
Michael Verstraeten: “Als het stemgedrag van de boeren verschuift, dan verliezen de christendemocraten. Dat is een absolute wetmatigheid omdat het CDA zoals de CVP vroeger, sterk staat bij de boeren. De christendemocratie heeft de voorbije decennia zoveel klappen gekregen dat het tijd wordt om zich af te vragen of het wel nog zin heeft om door te gaan. Bij ons zit de CD&V nog steeds behoorlijk gekneveld aan het maatschappelijke middenveld. Maar dat middenveld laat in de stembus de partij ook vallen. Zullen de christendemocraten uiteindelijk wachten tot de kiezer hen helemaal wegstemt, of houden ze de eer aan zichzelf? Dat is één van de vragen voor de komende tien jaar.”
Een groter verlies is er voor het Forum voor Democratie van Thierry Baudet.
Michael Verstraeten: “Baudet heeft het, om het op zijn schoon Vlaams te zeggen, verkloot. Er is gewoon geen ander woord voor. In 2019 had hij goud in zijn handen. Met de coronacrisis heeft hij het aangedurfd om echt oppositie te gaan voeren op dat cruciaal punt. En dan is hij ontspoord. Je kan niet tezelfdertijd voor de mensenrechten en de vrijheid van de burgers strijden, en dan Poetin gaan steunen. Dat slaat als een tang op een varken. Zijn keuze om overal complotten in te gaan zien, zat er ook totaal naast. Corona was een crisis van een deel van de wetenschap dat zich gigantisch heeft overschat en dacht een virus te kunnen controleren. Met in het zog daarvan een generatie barslechte politici. Hoe dat komt, daar kunnen we nog wel eens een boom over opzetten. Feit is dat we staatsmannen en - vrouwen ontbreken met leiderschap. We hebben van Europa één grote praatbarak gemaakt, waarin een beetje staatsman met de nek wordt aangekeken. Hij is immers de concurrent is van de andere politici die hem moeten steunen. De diplomatie van de coalities heeft het gehaald op het staatsmanschap van de leiders. Het Forum voor Democratie dramatiseert dat gegeven en ziet daarin allerlei complotten. In de praktijk zien we dat die voorspellingen van Baudet niet uitkomen. Er is geen totalitaire wereldregering die alles controleert. De verscheidenheid in het beleid neemt zelfs nog toe. Het WEF, waarnaar Baudet altijd maar verwijst, zong bij haar laatste bijeenkomst een grote toon lager. Veel meer dan een paar VZW’s oprichten en aan jobcreation doen voor haar duurbetaalde medewerkers is er vanuit die hoek niet te verwachten. Naast de jaarlijkse show waar binnenkort misschien meer meisjes van lichte zeden naar Davos zullen afzakken dan politici en belangrijke bedrijfsleiders. Het hele kaartenhuis van de complotten is al een tijd ingevallen, maar Baudet had dat niet door. Al maanden geleden heb ik dat gezegd op Café Weltschmerz, een Nederlandse zender die geregeld complottheorieën brengt. “Er is geen complot!”, zei ik toen luid en duidelijk. De mensen zien dat ook. Baudet overdrijft en ging in een fictieve wereld leven.”
Nochtans waren er in de campagne van Baudet de voorbije weken volle zalen te zien.
Michael Verstraeten: “Dat geeft een zeer vertekend beeld. Er is een kern van een paar duizend mensen die stellig geloven in het bestaan van die complotten. Deze kern is behoorlijk fanatiek en zeer actief. Ze gedragen zich als missionarissen die de blijde boodschap van het complotisme moeten verspreiden. Ze voelen zich verplicht om andere mensen ‘wakker te maken’. Woke dus. Maar dan van de andere kant. We zien die groep ook prominent op sociale media. Bij Viruswaanzin hebben we destijds de commentaren moeten uitzetten omdat ze de boel constant kwamen verzieken met hun agressieve bekeringsmethodes. Door hun activisme geven ze de indruk een zeer grote groep te zijn, maar dat valt nogal tegen. Ja, Baudet trok volle zalen. Maar daarmee heeft hij een groot deel van zijn kiezers gezien. Bij die groep leeft het activisme. Naar de samenkomsten komen is voor hen een deel van hun missionariswerk. Bij Vrijheid was er ook een groep die zich daaraan heeft laten vangen. Zij schatten het kiespotentieel bij mensen die Poetin eigenlijk een toffe peer vinden super hoog in. Idem voor de complotdenkers. We hebben destijds die groep zien afscheuren en de partij Relogo oprichten. Waar ze na een paar weken al in ruzie zijn gevallen. Tja.”
We zien dat de intussen traditionele rechtse rechterzijde van de PVV van Geert Wilders het protest in Nederland niet heeft kunnen verzilveren.
Michael Verstraeten: “Dat komt omdat de mensen een alternatief hadden voor hun proteststem. Zodra er een behoorlijk alternatief is voor de proteststemmers, laten die de extreemrechtse partij links liggen. Of rechts beter gezegd. Die kiezers zijn eigenlijk helemaal niet extreemrechts. Zij ergeren zich blauw aan de gekke beslissingen die de politiek neemt, aan de stilstand en aan de besluiteloosheid. Gelijk hebben ze. Daarvoor moeten niet per sé een groot deel migranten worden buitengegooid. Er is wel een gevoel dat er op dat punt een behoorlijke oplossing moet komen, maar niet noodzakelijk de oplossing die extreemrechts voorstelt. Als ze maar de regeringspartijen en de traditionele partijen pijn kunnen doen. Proteststemmers willen vooral gehoord worden. Dat zijn geen extreme nationalisten.
Hoe moeten we dat dan inschatten voor België?
Michael Verstraeten: “Zo lang de mensen geen zicht hebben op een realistisch en bekend alternatief, is er voor zij die willen protesteren maar één keuze: het Vlaams Belang. Alleen op die manier kunnen ze de andere partijen treffen. Zodra er een partij opkomt die erin slaagt om die mensen ook een stem te geven, en de andere partijen met een schop onder hun kont wakker schudt, gaat het Belang kelderen. Onze nieuwe partij Vrijheid is opgericht door mensen die ook het beleid zo beu zijn als kouwe pap. Mensen die zich niet terugvinden in het nationalistische en extreme discours van het Vlaams Belang. Als we erin slagen om dat project voldoende kenbaar te maken, dan maken we kans dat we in België een BBB-tje gaan doen in 2024. Daarom is het van het grootste belang dat we kunnen samenwerken met iedereen die de huidige politiek niet meer kan aanzien. We beseffen dat politiek een harde stiel is en dat het allesbehalve gemakkelijk zal zijn. Dyab Aboujahjah en Rik Torfs hebben dat goed ingeschat. Wij zitten al een stuk verder. We hebben een programma, een structuur en een pak leden. Mochten we nu nog kunnen samenwerken met andere groepen die dat alternatief willen gestalte geven, dan zie ik dat helemaal goed komen tegen volgend jaar.”
Wat gaan we dan meemaken? Ook van nul naar de grootste partij?
Michael Verstraeten: “Ik sluit dat niet uit. Als al wij een knuppel in het hoenderhok wil gooien meedoet, en we maken samen een vuist, dan gaat dat gebeuren.
Het worden dan spannende tijden.
Michael Verstraeten: Dat denk ik ook.
