Vlaanderens grootste acteur is jarig en dat moet gevierd worden! Tere ere van zijn 75ste verjaardag maakten wij een lijstje met 10 iconische rollen die Jan Decleir op meesterlijke wijze neerzette.
1. Albert Van den Abiel
Beginnen doen we met de meest recente film uit deze lijst, namelijk Niet Schieten uit 2018. Hierin wordt de bijzonder gewelddadige overval van 9 november 1985 op een filiaal van warenhuisketen Delhaize in Aalst door de Bende van Nijvel gereconstrueerd. De film verhaalt de gebeurtenissen vanuit het standpunt van Albert (Jan Decleir), de grootvader van David Van de Steen. David was toen een jongen van negen jaar die de overval overleefde maar tegelijk zijn vader, moeder en zus verloor. Het scenario is een bewerking door Stijn Coninx en Rik D'hiet van het boek 'Niet schieten, dat is mijn papa!' dat Van de Steen samen met Humo-journaliste Annemie Bulté schreef.
2. Sil Droeviger
Jan Decleir werd bij het grote publiek bekend door zijn rol in 'Sil de Strandjutter', de befaamde reeks uit 1976. Daarin speelt hij Sil, een boer in Oosterend die zijn inkomen aanvult met strandjutten. Op een dag steekt er een sterke storm op en redt Sil een meisje uit een gezonken Zweedse sloep, terwijl de moeder verdrinkt. Hij neemt het meisje mee naar zijn eigen gezin, bestaande uit zijn vrouw Jaakje en zoons Jelle en Wietse, en voedt het op als zijn eigen dochter. Hij noemt haar Lobke, net als hun dochtertje dat vlak na de geboorte is overleden. Als Sil haar bij de burgerlijke stand komt aangeven als zijn eigen dochter, levert dit de nodige problemen op.
3. Angelo Ledda
In De zaak Alzheimer (2003) speelt Decleir het personage van Angelo Ledda, een huurmoordenaar met de ziekte van Alzheimer, die achter zijn opdrachtgevers aangaat. Deze film van Erik Van Looy is een bewerking van het gelijknamige boek van Jef Geeraerts en kende een enorm succes in Vlaanderen. Meer dan 750.000 mensen gingen ervoor naar de bioscoop en ook in de Verenigde Staten werd deze film uitgebracht onder de titel 'The Memory of a Killer'. In tegenstelling tot in het boek, waar Angelo Ledda een emotieloze man is, zet de acteur in deze film een mens neer van vlees en bloed die door de toeschouwer kan worden ingeschat en gewaardeerd.
4. Koning Jozef
'Kulderzipken' is een Vlaamse jeugdserie van Hugo Matthysen waarin een gelijknamige eenvoudige boerenjongen als bij toeval een wedstrijd wint waarbij hij mag trouwen met de prinses. Jan Decleir schittert hier in de rol van de onvergetelijke Jozef, de stoere maar niet al te intelligente koning, die niet opgezet is met het nieuws dat een boerenjongen zijn schoonzoon zal worden. Daarom wil hij de jongen zo snel mogelijk uit zijn kasteel en verplicht hij Kulderzipken elke aflevering opnieuw een onmogelijke opdracht te volbrengen. De serie liep van 1995 tot 1997.
5. Adolf Daens
In Daens (1992), een film van Stijn Coninx, kruipt Jan Decleir in de huid van priester Adolf Daens, die de sociale strijd aangaat in Aalst aan het einde van de 19de eeuw. Omdat Daens de kant van de armen kiest, komt hij in conflict met de rijke fabrieksdirecteuren en de Katholieke Kerk. De Kerk ziet met lede ogen toe hoe Daens het symbool wordt in de meedogenloze vrijheidsstrijd die de arbeiders voeren. De film won vijf Plateauprijzen op het Internationaal Filmfestival van Vlaanderen-Gent waarbij Jan Decleir die van 'beste Belgische acteur' mee naar huis mocht nemen maar nog memorabeler is dat de film ook genomineerd was voor een Oscar voor beste buitenlandse film.
6. Jan zonder Vrees
In 1985 werd de eerste Vlaamse tekenfilm geproduceerd door de toenmalige BRT: Jan zonder vrees. Het is een verfilming van het gelijknamige boek van Constant De Kinder over de Vlaamse folklorefiguur Jan zonder Vrees, een man die geen angst kent. Hij woont in Antwerpen samen met zijn oude grootmoeder, maar op een dag wordt hij er valselijk van beschuldigd een onschuldige man te hebben geslagen. Hij vlucht en trekt de wijde wereld in. De film werd destijds goed ontvangen en wordt nog steeds regelmatig op Ketnet uitgezonden. Jan Decleir sprak de stem in van het hoofdpersonage en is daarom, tot op de dag van vandaag, nog steeds Jan Zonder Vrees.
7. Jan Breydel
In De leeuw van Vlaanderen (1984) speelt Jan Decleir het personage van Jan Breydel, de 14de-eeuwse slager en verzetsstrijder uit Brugge. Het project werd zeer ambitieus opgevat voor een Vlaamse film. Het was de bedoeling een authentieke reconstructie van de geschiedenis te maken. De productie kostte 75 miljoen Belgische frank en telde 150 acteurs en maar liefst 3000 figuranten. Hoewel de film oorspronkelijk afgemaakt werd door critici wegens historische onjuistheden, kunstmatige dialogen en te nadrukkelijk aanwezige muziek is de film desondanks uitgegroeid tot een ware klassieker.
8. De Generaal
In 2006 speelde hij de rol van de vader in 'De Kavijaks', geregisseerd door Stijn Coninx. In deze serie speelden ook zijn kinderen Jenne Decleir en Sofie Decleir een hoofdrol. De reeks is het autobiografische verhaal over het primitieve leven van een Vlaams vissersgezin rond de Tweede Wereldoorlog. Een gezin van 13 kinderen, met een vader die niet zonder reden "De Generaal" heet. Gebaseerd op de gelijknamige roman, geschreven door schrijver-arbeider Jozef Vantorre. De vijfdelige serie werd uitgezonden op de Nederlandse omroep KRO en later ook op de Vlaamse televisiezender VTM.
9. Leopold
In Man zkt vrouw uit 2007 speelt de acteur niet de Belgische koning van weleer maar wel Leopold, een gepensioneerde man die op zoek gaat naar een vrouw. Hij krijgt daarbij de nodige hulp van zijn buurman Julien. Via een website maken ze afspraakjes en de belangstelling is groot. Maar op de dag van zijn eerste afspraak staat plots de twintig- jarige Alina, het nichtje van zijn vroegere poetsvrouw, voor zijn deur. Ze is een ramp in het huishouden en irriteert Leopold mateloos maar toch slaagt ze erin zijn leven op positieve wijze op zijn kop te zetten. Decleir kreeg voor zijn vertolking de prijs voor de beste acteur op het Tiburon International Film Festival.
10. Sinterklaas
In 1992 zette Decleir voor de eerste keer zijn mijter op in 'Dag Sinterklaas' van Hugo Mathhysen en veroverde daarmee onmiddellijk alle kinderharten in Vlaanderen. Een tweede reeks volgde in 1993 maar de serie zorgde ook voor het jaarlijkse publieksevenement 'Hij komt Hij komt, hij komt... De intrede van de Sint'. Hierin hernam de acteur telkens zijn rol, ondersteund door een aantal bijkomende personages. Naast een nieuwe reeks, 'Sinteressante dingen', maakte de Sint uiteindelijk ook zijn Vlaamse filmdebuut in Ay Ramon!, een film van Stijn Coninx. In 2018 werd deze opgevolgd door Sinterklaas en de wakkere nachten. In 2019 moest Jan Decleir de staf (letterlijk) doorgeven aan Wim Opbrouck, die sindsdien de rol van de Sint overgenomen heeft.
