Jan Jambon: “Een dergelijke religieuze inmenging in de cultureel-artistieke praktijk lijkt me zeer problematisch.”
Er is in ons land nog altijd een scheiding tussen ‘kerk en staat’. Dat die er ook is tussen ‘kerk en cultuur’, lijkt ons een evidentie. Doch, met de invoering van het ‘ramadanvriendelijk label’ komt die op de helling te staan. Zo’n 20 Brusselse instellingen, waaronder Het Theaterfestival en de Beursschouwburg volgen het initiatief van het Kaaitheater om een ‘Ramadanvriendelijk label’ toe te kennen aan cultuurhuizen die moslim-vriendelijk zijn.
De cultuurhuizen vrezen dat ze moslimgelovigen zullen verliezen omdat die - tijdens de ramadan - terwijl de voorstellingen lopen, op dat eigenste moment zitten te eten en te drinken. Wie meedoet aan de ramadan mag nu eenmaal tussen zonsopgang en zonsondergang niets eten of drinken - zelfs geen water - en moet dat 's avonds goed maken.
En dus mag je naar een voorstelling komen kijken en je eigen snacks en drank meenemen in de zaal. Als het mogelijk is, worden er ook vegetarische en halal-gerechten voorzien, is er voor iedereen gratis water en is er een stille ruimte voorzien. Toeschouwers mogen ook te allen tijde de zaal uitwandelen en soms wordt de voorstelling zelfs uitgesteld tot na zonsondergang. Bovendien waarschuwt het 'ramadan-label’ ook voor de thema’s als dood, zwangerschap, mentale gezondheid of zelfmoord en naaktheid.
Voor Jan Jambon is dit een no go. “Een dergelijke religieuze inmenging in de cultureel-artistieke praktijk lijkt me zeer problematisch”, schrijft hij in een brief aan de cultuurhuizen. “Het gaat over waarschuwingen aan het publiek, maar het kan ook leiden tot een vorm van zelfcensuur bij cultuurmakers. Terwijl cultuur net zou moeten prikkelen, uitdagen en verrassen. Het getuigt mijn inziens ook van een eerder paternalistische visie op de cultuurparticipant.” Jambon zegt niet te twijfelen aan de goede intenties van de initiatiefnemers, maar vreest dat ze net het omgekeerde bereiken: méér vooroordelen en wederzijds wantrouwen. “En dat staat haaks op de ambitie van deze Vlaamse regering om segregatie tegen te gaan.”
Bij het Kaaitheater zien ze dat heel anders. We citeren de reactie van algemeen coördinator Barbara Van Lindt in ‘Het Laatste Nieuws’: “Het zijn waarschuwingen, met als enige doel om te voorkomen dat mensen een onaangename ervaring hebben. In Europa wordt er al een tijd geëxperimenteerd met zo’n labels, maar onder geen beding mag het kunstenaars beknotten in hun creatieve vrijheid. Maar In het verleden is het al twee keer gebeurd dat moslima’s de zaal zijn uitgelopen, omdat er in het theaterstuk expliciet naakt voorkwam. Dat is voor hen geen fijne ervaring en had vermeden kunnen worden als ze op voorhand gewaarschuwd waren.”
