Olie is niet alleen een zwarte smurrie die je auto laat rijden, maar blijkbaar ook het smeermiddel van geopolitieke steekspellen. Terwijl Europa zichzelf op de borst klopt voor het bannen van Russische olie, blijkt dat Poetin nog steeds rustig kan cashen via een oliestroom uit... Kazachstan. Jawel, een tiende van de aardolie die België invoert, komt uit Kazachstan en legt via een pijpleiding dwars door Rusland nog steeds een lekker centje in het laatje van het Kremlin. Dat blijkt uit een onderzoek van De Tijd.
De CPC: Meer dan een pijplijn
Maak kennis met de Caspian Pipeline Consortium (CPC), een ruim 1.500 kilometer lange pijpleiding die als een economische navelstreng Kazachstan en Rusland verbindt. De olie stroomt naar een Russische haven aan de Zwarte Zee en wordt daarna vrolijk verder gehuppeld naar Rotterdam en Antwerpen. Onderweg wordt Poetins oorlogskas gespijsd met een slordige 665 miljoen euro per jaar, via belastingen, dividenden én een portie gegoochel met dubieuze geldstromen.
En daar zit het venijn: Russische staatsbedrijven zoals Transneft en Rosneft, de hoofdrolspelers in deze olie-opera, staan officieel op de Europese sanctielijst. Toch blijven de miljoenen vrolijk binnenstromen dankzij creatieve budgetoverschrijdingen, fake aanbestedingen en andere financiële magie. De vraag is: wie sponsort nu eigenlijk wie?
Westerse bedrijven: “Niet onze schuld, hoor”
Chevron, Shell, ExxonMobil en co. doen ook gezellig mee als aandeelhouders in het CPC-project. Of ze écht naïef zijn of gewoon pragmatisch, dat laten we even in het midden. Terwijl ze in persstatements benadrukken dat ze “strikt volgens de regels werken”, blijven de dollars rollen. Zelfs de schoonzoon van Poetins oude KGB-maat mag vrolijk meepikken. De ene hand wast de andere, blijkbaar.
Ondertussen zorgt de pijpleiding ook voor een bescheiden bijdrage aan het onderhoud van Poetins beruchte paleis aan de Zwarte Zee, compleet met een casino, bar met danspaal en een privékerk. Althans, dat suggereert een klokkenluidersrapport. Het paleis, beter bekend als het Versailles aan de Zwarte Zee, heeft meer vierkante meters dan menig Belgische gemeente. Prioriteiten, weet je wel.
Lobby tot je erbij neervalt
Nu de oorlog in Oekraïne de kaarten op tafel heeft gelegd, is de lobbykoorts uitgebroken. Kazachstan schakelde een Amerikaans pr-bureau in, met 101 vergaderingen als resultaat. Chevron stuurde mailtjes naar Ursula von der Leyen met de boodschap: “Doe ons alsjeblieft geen pijn.” En Ursula? Die stelde ze gerust alsof ze een kindercrèche runde.
De EU en de VS hebben hun eigen excuus: “We kunnen Kazachstan niet afsnijden, want dan rennen ze recht in de armen van Rusland of China.” Een geopolitiek dilemma of gewoon een kwestie van wie de beste lobbyist heeft?
België’s rol: Wat nu?
Wat betekent dit alles voor België? Hoewel onze ruwe olie-import uit Rusland officieel op nul staat, blijkt het dus meer een kwestie van op papier schoon. De olie komt misschien uit Kazachstan, maar het geld ruikt onmiskenbaar naar Moskou.
Het lijkt erop dat Poetin en co. het laatste woord nog niet hebben gehad in dit verhaal. En wij, Belgische consumenten? Wij tanken vrolijk verder, niet wetend of we nu onze auto of een Russische T-90 tank aan de praat houden.
