Minstens twaalf huidige of voormalige Belgische ereconsuls zijn publiekelijk beschuldigd van wandaden of zijn in een controverse verwikkeld. Dat blijkt volgens Belga uit een nieuw onderzoek door het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ), waaraan Knack, De Tijd en Le Soir voor ons land hebben deelgenomen.
Knack: “9 ereconsuls worden door wetshandhavers en overheden gelinkt aan terroristische groeperingen. De meesten hebben banden met Hezbollah, een militante groep in Libanon die door de VS en andere landen als terreurorganisatie is aangemerkt. Bij aanslagen door Hezbollah in Israël, Argentinië, Libanon, Irak en elders zijn al honderden mensen omgekomen.”
Knack nog: “Volgens de Amerikaanse overheid is een van de rijkste Guineeërs – die in 2006 benoemd werd tot ereconsul van Guinee in Libanon – een belangrijke financier van Hezbollah. Ook een andere prominente zakenman uit hetzelfde Afrikaanse land, die actief is als ereconsul voor Libanon in Ivoorkust, wordt ervan beschuldigd Hezbollah te financieren. Beide zakenlui zouden in 2020 zelfs financiële steun voor coronaslachtoffers hebben gebruikt als cover om fondsen over te maken van Guinee naar Hezbollah. In maart werden ze door de VS gesanctioneerd."
Belga: “België heeft in 111 landen in totaal 276 ereconsuls, vrijwillige diplomaten die bijvoorbeeld bijstand bieden bij overvallen, ongevallen of overlijdens. Ze wonen in het gastland en hebben er ook een carrière uitgebouwd, waardoor ze meestal interessante contacten hebben.”
Ereconsuls moeten “van onberispelijk gedrag zijn en een eervolle reputatie genieten”, staat in het koninklijk besluit van 2016 over het statuut van de ereconsul. Toch blijkt uit het onderzoek dat wereldwijd minstens 500 ereconsuls in opspraak zijn gekomen, onder wie ook twaalf Belgische.
Zo bleek uit de Panama Papers dat verschillende Belgische ereconsuls waren verbonden aan offshorebedrijven. Een van hen mocht zelfs ereconsul worden nadat zijn naam was opgedoken in de Panama Papers. Een Deense zakenman die sinds 2013 ereconsul is van België kwam dan weer in opspraak omdat het bedrijf waarvan hij mede-eigenaar is zijn zaken voortzette in Rusland. De ereconsul op het Australische eiland Tasmanië beheert volgens Apache dan weer “‘diverse Congolese houtkapbedrijven die het niet zo nauw nemen met houtkapregels en mensenrechten” en een andere ereconsul was volgens verschillende kranten betrokken bij cocaïnesmokkel van Suriname naar Europa.
Belga: “Buitenlandse Zaken ontslaat ereconsuls alleen wanneer ze strafrechtelijk veroordeeld zijn. Hoe dat moet, staat beschreven in het KB van 2016. Het gaat om een zware en publieke procedure, met risico op reputatieschade voor alle betrokkenen. Uit goedgeïnformeerde bronnen vernamen Knack, De Tijd en Le Soir dat Buitenlandse Zaken probleemcases soms ook ‘diplomatisch’ afhandelt. Het ereconsulaat wordt dan gewoon gesloten, zonder op de man te spelen.”
Voorafgaand aan het KB van 2016 haalden enkele schandalen met ereconsuls de krantenkolommen. Een voorbeeld is de ereconsul van België in Zürich die eind 2013 door Buitenlandse Zaken aan de kant werd geschoven omdat hij ervan verdacht werd smeergeld te hebben ontvangen bij de bouw van een verbrandingsoven in Wallonië. In 2019 veroordeelde het hof van beroep van Luik hem voor corruptie. De man werd ‘eervol’ uit zijn ambt als ereconsul ontslagen.
