Sophie in't Veld (commissie Pegasus): "Alle Europese staten gebruiken spyware"
De commissie van het Europees Parlement die Pegasus-spyware en gelijkwaardige systemen onderzoekt, heeft dinsdag haar eerste bevindingen vrijgegeven, nadat in ten minste 5 Europese landen schandalen waren uitgebroken. EP-leden roepen op tot "een onmiddellijk moratorium" op het gebruik van deze software. Ze roepen ook op tot de betrokkenheid van Europol bij onderzoeken en een hervorming van het Europese bestuur, waarbij de EU bevoegdheden krijgt om misbruik van spyware te bestrijden.
Pegasus is een geavanceerde spionagesoftware die verkocht wordt door een Israëlisch technologiebedrijf, NSO Group genaamd. De software wordt voornamelijk verkocht aan landen en overheidsdiensten. Die gebruiken die om vanop afstand in te breken in gsm's en gebruik te maken van alle mogelijke beschikbare informatie, gaande van wachtwoorden over contacten tot locatiegegevens. Met de software kan je ook de microfoon en camera ongemerkt inschakelen en ongezien screenshots maken. Voor veel overheden, klinkt dat als muziek in de oren. Vorig jaar lekte een lijst uit van meer dan 50.000 telefoonnummers die als potentieel doelwit van Pegasus zijn aangemerkt.
Er moeten nieuwe regels komen voor het gebruik van spyware in Europa, en bovendien veel meer toezicht. Dat staat in het eerste rapport van de commissie van het Europees Parlement die onderzoek doet naar een aantal afluisterschandalen in de EU. Misbruik van spyware is volgens Sophie in 't Veld (D66), verantwoordelijk voor dit rapport, een directe ondermijning van de democratie. Afluisterapparatuur zou nu op grote schaal worden misbruikt: landen beroepen zich op hun nationale veiligheid, terwijl dat in veel gevallen helemaal niet aan de orde is.
In ’t Veld (D66) werd door het Europees Parlement op onderzoek uitgestuurd nadat vorig jaar bleek dat duizenden mensen, onder wie verschillende belangrijke politici zoals Charles Michel en de Franse president Emmanuel Macron, waren afgeluisterd. CDA-Europarlementariër Jeroen Lenaers, zegt nu al dat het rapport meer teweeg moet brengen dan alleen media-aandacht: "Het oneigenlijk gebruik van spionagesoftware tegen journalisten, activisten en oppositiepolitici is een rechtstreekse aanval op de rechtsstaat.” Sophie in ‘t Veld vult aan: "Als het gaat om het verdedigen van democratie en vrijheden, is Europa zwak.” Ze verwijst daarbij naar het voorbeeld van het Watergate-schandaal en de aanzienlijke bevoegdheden van het Amerikaanse Congres om dit soort toezicht te bestrijden.
Over België bevat het 159 pagina’s tellende rapport een halve bladzijde. Er staat onder meer te lezen hoe minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) vorig jaar toegaf dat de Belgische inlichtingendiensten Pegasus legaal kunnen inzetten om smartphones van mensen te bespioneren, zonder te bevestigen of dat ook daadwerkelijk gebeurt.
De Pegasus-commissie vraagt niet om deze software te verbieden, maar roept op tot een "onmiddellijk moratorium" op het gebruik ervan in elk Europees land, tenzij het bewijst dat er onderzoeken gaande zijn, dat het een kader heeft om dergelijke software te reguleren en samen te werken met Europol.
