In de vroege ochtend van 20 maart 2003 werd de Iraakse hoofdstad aangevallen door vliegtuigen en kruisraketten. Diezelfde avond begon de grondcampagne.
De coalitie (de zogeheten Coalition of the Willing) rukte snel op en veroverde op 9 april Bagdad. Vijf dagen later viel het laatste bolwerk van Saddam Hoessein: zijn geboorteplaats Tikrit. Op 1 mei 2003 al werd door de Amerikaanse president Bush de oorlog gewonnen verklaard.
Saddam werd pas gevangen op 13 december 2003 en berecht onder de Iraakse interim-regering. Op 5 november 2006 werd hij in verband met de moord op 148 Iraakse sjiieten in 1982 veroordeeld tot de dood door ophanging. Het vonnis werd voltrokken op 30 december 2006.
Daarmee kwam een eind aan een lang bewind dat eind de jaren 70 al begon.
In 1979 werd Saddam Hoessein immers de machtigste man binnen de Ba'ath-partij en daarmee van het land. Zijn regime maakte een hardhandig einde aan alle politieke oppositie en voerde een waar schrikbewind.
Irak voerde van 22 september 1980 tot 20 augustus 1988 met buurland Iran een acht jaar durende en zeer bloedige oorlog, de Irak-Iranoorlog.
Radaslav Totorov hierover: “Wij (oostblok met USSR) leverden aan Sadam Hoessein, de Amerikanen en de Fransen kozen de zijde van Iran.”
Gelijktijdig met deze oorlog vond ook de al-Anfaloperatie plaats, waarbij Koerden werden gedwongen te verhuizen om plaats te maken voor Arabieren. De gifgasaanval op Halabja was hier een onderdeel van.
Op 2 augustus 1990 viel Irak het veel kleinere buurland Koeweit binnen en bezette het in één uur. Dat luidde het begin van de Golfoorlog van 1990-1991 in. Koeweit werd in februari 1991 door een internationale coalitie bevrijd in een militaire operatie die de naam Desert Storm kreeg. Het luchtruim in het noorden en het zuiden van Irak werd daarna overgenomen door de VS, Frankrijk en Engeland en minimaal 30 andere landen, volgens deze landen als uitvloeisel van VN-resolutie 688.
Een belangrijke figuur toen in 2003 was Colin Powell. De Standaard: “Hij had Barack Obama kunnen voorgaan als eerste zwarte president. Maar er is ook een duistere pagina.” Van 2001 tot 2005 was hij de eerste zwarte minister van Buitenlandse Zaken, onder George W. Bush.
De Standaard: “Het leidde tot de grote smet op zijn blazoen: zijn beroemde toespraak voor de Verenigde Naties in 2003, toen hij de wereld trachtte te overtuigen dat de inval in Irak een rechtvaardig doel diende. Powell bezwoer de wereld dat Saddam Hoessein over biologische wapens beschikte en kernwapens aan het ontwikkelen was. Dat bleek een leugen. De CIA wees er een jaar later in een intern rapport op dat die 'massavernietigingswapens' niet bestonden. De biologische wapens van Saddam waren al in de jaren 90 vernietigd, van een kernwapenprogramma was geen sprake.”
De VS hadden in 2003 geen toestemming gekregen van de VN voor hun invasie, maar wel de hulp van het Verenigd Koninkrijk. Ze waren zo terechtgekomen in een omstreden oorlog op basis van wat achteraf bekeken fictief bewijs was. Powell diende zijn termijn uit, maar paste voor een verlengd ministerschap in de tweede ambtsperiode van Bush (2005-2008): hij werd vervangen door Condoleezza Rice.
De Standaard nog: “In interviews en toespraken gaf Powell later toe dat zijn beruchte VN-speech 'wemelde van de onnauwkeurigheden en dubieuze informatie, afkomstig van collega's in de regering'. Lees: van Cheney en Rumsfeld. Hij noemde het 'een donkere vlek die helaas altijd op mijn palmares zal kleven'. Powell zei ook dat hij president Bush tijdens een onderhoud van 2,5 uur de inval in Irak uit het hoofd had proberen te praten, maar dat hij besloot zijn taak te blijven uitvoeren toen Bush toch voor de inval had gekozen.” (zie foto)
Voor sommigen zal Powell de man van die kwalijke VN-speech blijven. De Standaard: "Voor velen is hij een herinnering aan de tijd dat aan de top van de Republikeinse partij nog een plaats was voor fatsoenlijke en intelligente mensen. Aan de tijd dat de VS überhaupt nog leiders kenden die door beide zijden gerespecteerd werden."
foto White House door Eric Draper wikipedia
