ESA stuurt ruimtesonde naar planetoïde.
Wat als de aarde opnieuw wordt bedreigd door een enorme ruimterots, net zoals in de tijd van de dinosauriërs? De Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) werkt nu al aan een toekomst waarin we niet hulpeloos hoeven toe te kijken. Met de lancering van de ruimtesonde Hera zet Europa een flinke stap in de verdediging van onze planeet tegen mogelijke vernietigende inslagen van asteroïden en planetoïden. En verschillende Belgische bedrijven spelen hierin een cruciale rol.
Ruimterotsen rammen: niet alleen iets voor Hollywood
En wij maar denken dat een asteroïde uit zijn baan te knallen pure sciencefiction is. Twee jaar geleden voerde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA een test uit die zo uit een Hollywood-blockbuster lijkt te komen. Hun onbemande ruimtesonde, genaamd DART, werd met een waanzinnige snelheid van 22.000 kilometer per uur op een planetoïde afgevuurd. Het doel? Kijken of we de koers van een ruimterots konden veranderen – en het antwoord bleek volmondig ja.
De planetoïde die het moest ontgelden was Dimorphos, een gevaarte van 150 meter breed dat rond zijn grotere broertje Didymos draait. De impact van de botsing was spectaculairder dan verwacht. De baan van Dimorphos werd niet slechts enkele seconden ingekort, zoals het oorspronkelijke plan was, maar maar liefst 33 minuten! Alsof dat nog niet indrukwekkend genoeg was, zagen astronomen op aarde een gigantisch puinspoor ontstaan van 10.000 kilometer lang, alsof een komeet in volle vaart langs de sterrenhemel scheerde.
Hoe effectief was die botsing nu echt?
Heeft Dimorphos een enorme krater opgelopen, of misschien zelfs zijn vorm veranderd? Om dat allemaal te weten te komen, is het tijd voor een nog diepgaander onderzoek – en daar komt de nieuwe Europese missie, Hera, in beeld.
Europa’s missie naar de onbekende binnenkant van een planetoïde
De Europese ruimtesonde Hera is inmiddels onderweg naar Dimorphos. Het plan is om de ruimterots tot in de kleinste details te onderzoeken, inclusief wat er zich binnenin bevindt. Niet alleen is dit cruciale informatie voor het bepalen van de doeltreffendheid van planetaire verdediging, maar het kan ook licht werpen op het ontstaan van ons zonnestelsel en zelfs het heelal. Wetenschappers hopen antwoorden te vinden op prangende vragen zoals: Heeft de botsing van DART permanente schade veroorzaakt? Welke nieuwe baan volgt Dimorphos nu? En wat zit er in het binnenste van deze mysterieuze rots?
Hera is uitgerust met maar liefst 11 wetenschappelijke instrumenten, ontwikkeld door 100 Europese bedrijven, waaronder enkele Belgische toppers. Zo is de boordcomputer van Hera afkomstig van Redwire Space uit Kruibeke, en ontwikkelde Spacebel uit Luik de belangrijke software. Thales Alenia Space Belgium leverde essentiële elektronische componenten en speelde een grote rol in het communicatiesysteem. Zelfs de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) droeg zijn steentje bij door een Japans instrument aan boord te testen en kalibreren. Dit is Europese samenwerking op zijn best.
Een van de spannendste bijdragen komt van de Koninklijke Sterrenwacht van België, die een speciale zwaartekrachtmeter ontwikkelde. Dit instrument moet – als alles volgens plan verloopt – landen op de uiterst onstabiele en nauwelijks zwaartekracht bezittende planetoïde Dimorphos. Een technische prestatie die niet minder dan "extreem uitdagend" genoemd wordt door de Belgische Sterrenwacht.
Hoe groot is de kans op een 'Armageddon'-scenario?
Moeten we echt bang zijn voor een asteroïde-inslag, of is dit gewoon wat sciencefiction opgeblazen door Hollywood-films als ‘Armageddon’? Het antwoord is dat het risico weliswaar klein is, maar absoluut reëel.
ESA heeft inmiddels meer dan 1,3 miljoen planetoïden in de buurt van de aarde in kaart gebracht. De meeste zijn groter dan een kilometer, en we hebben allemaal gehoord wat er gebeurde met die ene van 10 kilometer breed die de dinosauriërs 66 miljoen jaar geleden de nek omdraaide. De grootste dreiging komt echter van de kleinere brokstukken, want die blijven vaak onopgemerkt tot het te laat is. Volgens de ESA zijn er nog ruim 30.000 ruimterotsen die, mocht er eentje op ons afkomen, makkelijk een stad van de kaart kunnen vegen.
België, Europa en de verdediging van de aarde
Hera is de eerste Europese missie die zich richt op de verdediging van onze planeet tegen buitenaardse bedreigingen. De sonde moet over twee jaar aankomen bij Dimorphos, tegen die tijd bevindt de ruimterots zich op zo’n 195 miljoen kilometer van de aarde. Het ultieme doel is om te leren hoe we de aarde kunnen beschermen tegen een mogelijke vernietigende inslag. En zeg nu zelf, het is een geruststellende gedachte dat Europa – met een flinke Belgische inbreng – zich voorbereidt op het ondenkbare. Want hoewel een asteroïde-inslag in onze levens misschien onwaarschijnlijk lijkt, is het niet onmogelijk.
Als er ooit een dag komt waarop een planetoïde ons bedreigt, kunnen we hopelijk terugkijken op deze missie en zeggen: we waren voorbereid.
