De kas rinkelt volop.
De Nederlandse overheid lijkt haar huishoudboekje dit jaar bijzonder goed op orde te hebben. Terwijl menig burger nog met gemengde gevoelens terugblikt op de financiële nasleep van de coronacrisis en de energieprijzen die door het dak gingen, toont de Nederlandse staat zich van haar beste kant. Met een aanzienlijke daling van de overheidsschuld en een solide toename van de inkomsten, straalt het financiële plaatje van Nederland een zeldzame rust uit. Doch, achter die cijfers schuilt natuurlijk altijd een verhaal.
Van schatkist tot spaarpot: de overheid incasseert
In de eerste zes maanden van 2024 heeft de Nederlandse overheid er alles aan gedaan om de euro’s niet alleen binnen te halen, maar ook slim te beheren. Resultaat? Een indrukwekkend overschot van bijna 8 miljard euro. Dat is een sprong voorwaarts in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar, toen de teller bleef steken op een overschot van ongeveer 3 miljard euro. Terwijl de gemiddelde Nederlander misschien niet direct juichend door de straten rent bij het horen van dit nieuws, zijn deze cijfers niets minder dan een financiële triomf voor het kabinet.
Een schuldenberg die slinkt
En het goede nieuws houdt daar niet op. De overheidsschuld, dat duistere getal dat weleens nachtmerries kan veroorzaken bij menig politicus, daalde met ruim 6 miljard euro en staat nu op een schappelijke 475 miljard euro. Ja, dat klinkt nog steeds als een astronomisch bedrag, maar in de wereld van staatsschulden gaat het om de verhoudingen. De zogeheten schuldquote, oftewel de schuld als percentage van het bruto binnenlands product (bbp), balanceert momenteel op een niveau dat we sinds de jaren '90 nauwelijks hebben gezien. En dat mag een prestatie van formaat worden genoemd, vooral na twee decennia van financiële crises die de schuld omhoog stuwden.
Belastingen en premies: de grote melkkoe
Een belangrijk onderdeel van deze stijgende inkomsten is de toename in belastingen en premies, goed voor bijna 15 miljard euro meer dan dezelfde periode vorig jaar. De overheid blijkt dus uitstekend in staat om het belastinggeld van burgers en bedrijven te incasseren. Maar daar houdt het niet op: de economie zelf, die ondanks mondiale onzekerheden gestaag blijft groeien, zorgt ervoor dat die belastingopbrengsten blijven stijgen. Het is een symbiose waar menig land jaloers op zou zijn.
De keerzijde van de munt: stijgende uitgaven
Natuurlijk komen er met grote inkomsten ook grote uitgaven. De Nederlandse overheid gaf dit jaar 10 miljard euro meer uit dan in de eerste zes maanden van 2023. Een flinke hap ging naar de beloningen van werknemers en sociale uitkeringen. Logisch, gezien de inflatie en stijgende lonen. Toch is er ook een opvallend lichtpuntje: de uitgaven voor subsidies zijn fors afgenomen. Waar in 2023 nog flink werd geïnvesteerd in maatregelen om de bevolking te ondersteunen tijdens de piekende energieprijzen, zoals het prijsplafond, is die storm nu grotendeels gaan liggen. Geen paniek dus over subsidies die we door de energiemalaise nog jaren zouden moeten terugbetalen.
De lange adem van de schuldquote
Wat nog het meest opmerkelijk is, is hoe de schuld in euro’s sinds 2007 flink is gestegen, maar de schuldquote, oftewel de schuld als percentage van het bbp, vrijwel stabiel is gebleven. Dat komt doordat de Nederlandse economie zich gestaag heeft uitgebreid, waardoor de hogere schuld in verhouding tot de bredere economie beheersbaar blijft. Toch herinneren twee belangrijke crisismomenten ons eraan dat het tij snel kan keren: de kredietcrisis van 2008 en natuurlijk de coronapandemie. Beide zorgden voor een piek in de schuldenberg, maar desondanks lijkt de staat nu sterker uit de financiële storm te komen dan verwacht.
Wat betekent dit voor de Nederlander?
Voor de doorsnee Nederlander zijn deze cijfers misschien weinig opwindend, maar ze beloven wel een stabiel financieel landschap waarin grote belastingverhogingen of bezuinigingsgolven voorlopig niet aan de orde zijn. Met een solide overheid die de inkomsten slim beheert en de schuld onder controle houdt, kan Nederland zich blijven profileren als een van de best presterende economieën in Europa.
Dus terwijl de staat haar kas flink blijft spekken en de schuld verder afbouwt, kan de burger, met een beetje geluk, op beide oren slapen. Want als dit financiële succesverhaal zich blijft ontvouwen, hoeven we ons voorlopig geen zorgen te maken over donkere economische wolken aan de horizon.
(Foto: Pixabay)
