Een wolf in schaapskleren: een make-over van jihadist naar verzoener.
Rebellenleider Abu Mohammad al-Golani staat plots in de internationale schijnwerpers. Met een charmecampagne probeert hij de wereld ervan te overtuigen dat zijn verleden als Al-Qaeda-commandant tot het verleden behoort. Maar is de leider van Hayat Tahrir al-Sham (HTS) werkelijk getransformeerd of is dit enkel politiek theater?
In een land dat jarenlang gebukt ging onder het regime van Bashar al-Assad, hebben de gebeurtenissen van de laatste weken een nieuwe dynamiek gebracht. Het offensief van de islamistische coalitie Hayat Tahrir al-Sham (HTS) heeft niet alleen steden als Aleppo en Hama veroverd, maar ook Damascus op de knieën gekregen. Assad zelf is het land ontvlucht, en de macht lijkt langzaam maar zeker in handen te komen van een man die zijn fout verleden wil afschudden: Abu Mohammad al-Golani, de nieuwe sterke man van Syrië.
Van schaduwfiguur tot publiek gezicht
Al-Golani is geen onbekende voor wie de Syrische burgeroorlog volgt. De 42-jarige leider was ooit een trouwe pion van Al-Qaeda en vocht zij aan zij met terreurgroepen in Irak. In 2016 verbrak hij de banden met Al-Qaeda, en zijn beweging HTS presenteerde zich sindsdien als een "gematigd" alternatief. De metamorfose van al-Golani lijkt daarbij niet alleen ideologisch, maar ook esthetisch.
“Ooit paradeerde hij in traditionele jihadistische kledij, maar tegenwoordig zien we hem in een strak maatpak of casual T-shirt, compleet met een verzorgde baard en gel in het haar,” aldus Pieter Van Ostaeyen, arabist en kenner van de regio bij ‘VRT NWS’. Het charmeoffensief wordt kracht bijgezet door interviews met westerse media, waarin hij benadrukt dat HTS niet streeft naar terreur, maar naar een stabiel Syrië waarin zelfs vluchtelingen zich weer welkom voelen.
Een nieuw gezicht voor oude praktijken?
De vraag die critici zich stellen: is dit een oprechte koerswijziging, of gewoon slimme PR? Hoewel HTS zich profileert als bestuurders van een stabiele regio in Idlib — compleet met vuilnisophaling en een bank die Turkse olie importeert — blijft de herinnering aan hun harde hand fris in het geheugen. Dissidenten, journalisten en rivalen verdwenen regelmatig achter de tralies of werden geëxecuteerd.
"Al-Golani probeert nu pluralisme en verzoening te verkopen, maar vergeet niet dat Idlib een dictatuur was onder HTS," waarschuwt Van Ostaeyen. "In Homs, een stad met een aanzienlijke sjiitische minderheid, zal blijken of zijn nieuwe koers meer is dan enkel woorden."
De dunne lijn tussen macht en extremisme
Het succes van HTS hangt grotendeels samen met de val van Assad, die zijn greep op Syrië steeds verder verliest. Toch brengt deze nieuwe situatie niet enkel opluchting. De retoriek van al-Golani klinkt hoopvol: geen dictatuur, geen wraakacties en een focus op sterke instituties. Maar in de praktijk blijven er scherpe kanten aan het bewind van HTS, en westerse waarnemers kijken met argusogen naar de ontwikkelingen.
Bovendien blijft er een prijs van 10 miljoen dollar op het hoofd van al-Golani staan, ingesteld door de VS. Dit onderstreept dat niet iedereen overtuigd is van zijn "gematigde" transformatie.
Charmant, maar gevaarlijk?
Al-Golani’s verhaal leest als een script van een politieke thriller. Een man die ooit werd geassocieerd met terreur, maakt nu gebruik van QR-codes om de bevolking te bedienen en presenteert zich als de verzoener-in-chief van een verscheurd land. Maar zoals de geschiedenis ons leert, is een transformatie van jihadist naar staatsman zelden zonder haken en ogen.
Syrië heeft nog een lange weg te gaan voordat de chaos plaatsmaakt voor stabiliteit. En met al-Golani aan het roer, blijft de toekomst allesbehalve voorspelbaar.
(Foto: screenshot YouTube/Al Jazeera)
