De man die alles kan, Tom Waes, waagde zich aan een nieuw huzarenstukje in zijn televisiecarrière: acteren. En dat ging hem nog niet zo slecht af, vond Vlaanderen. Ook internationaal werd de Eén-fictiereeks Undercover geprezen. Maar wat vond hij er nu zelf eigenlijk van, vroegen wij ons af.
Als je de Vlaamse fictiewereld mag geloven, is België niet langer het land van de chocolade, de frietjes en het bier, maar dat van de coke en van de bollen. De haven van Antwerpen vormde het decor van de drugshandel in Over Water en Limburg wordt het Colombia van de XTC genoemd in Undercover. De twee series, die na elkaar de Vlaamse huiskamers vulden, hebben nog wel wat meer raakpunten. Zo zitten ze allebei vol met bekende koppen, waaronder de meest opvallende die van Kevin Janssens, en zijn ze gebaseerd op waargebeurde verhalen. Toeval? Volgens Tom Waes wel.
"Ik werk ondertussen al elf jaar voor productiehuis De Mensen, die Undercover in elkaar hebben gestoken. Vlak voordat ik er tien jaar werkte, had ik een informeel evaluatiegesprek met de eigenaars van het bedrijf. Ze vroegen me wat ik nog wilde doen de komende jaren. Aangezien zij op dat moment veel fictie aan het maken waren, wilde ik dat nog wel eens proberen. Raf Uten en Maurits Lemmens hebben dan zonder mijn medeweten een paar scenaristen in gang gezet om een reeks uit te schrijven met mij in de hoofdrol. Ik kreeg dan een paar scenario's toegestuurd, waar ik geen voeling mee had. Maar toen ik op het vliegtuig het script van Undercover las, wist ik direct dat het iets voor mij was. De cliffhangers marcheerden en ik had zin om verder te lezen. Wat mij vooral aansprak, was dat Bob een doodnormale politieagent is, in die zin dat hij geen speciale trekjes heeft. Het stoorde mij de laatste jaren dat in veel detectiveseries het hoofdpersonage bijvoorbeeld om de een of andere reden vreemde visioenen krijgt of zoals Professor T en Saga Norén van The Bridge autistisch zijn. Ik vind het leuk dat Bob gewoon ne flik is, zonder extra's."
Waes keerde na tien jaar reality tv terug naar zijn roots. Hij maakte immers naam voor zichzelf met zijn rollen in De Zaak Alzheimer en Het Geslacht De Pauw. Daarna kreeg hij nog wat gastrolletjes te pakken in andere films en series, zoals Buitenspel van Jan Verheyen, Aspe en SM-rechter.
"Maar dat was toch iets helemaal anders. Ik was voor de opnames van Undercover echt ongerust. Vooral over wat de mensen ervan zouden denken en wat de andere acteurs en de filmploeg van mij zouden vinden. Die laatsten zijn het gewend om met andere topacteurs en professionals samen te werken en ik had schrik dat zij misschien zouden denken: och hier, hij gaat ook is acteren. Sommige mensen zullen dat misschien inderdaad gedacht hebben. Maar veel medewerkers en mijn tegenspelers kwamen eigenlijk al snel met complimenten. Dat gaf veel vertrouwen. Het viel mij ook niet moeilijk om me aan een script te houden, de tekst vanbuiten te leren en om te doen wat er gezegd werd. Er was geen ruimte voor improvisatie en de camera volgt niet de hele tijd wat ik doe, zoals bijvoorbeeld bij Reizen Waes. Het moest juist zijn en het moest ook 25 keer hetzelfde zijn. In reality programma's doe je soms ook wel eens iets twee keer. Maar bij mij beperkt zich dat tot nog eens van de trap lopen, bijvoorbeeld. Ik ga geen conversatie opnieuw voeren of andere dingen in scène zetten voor mijn programma. Ik heb dat, toen ik nog achter de schermen werkte, te vaak zien gebeuren met zogenaamde reality tv. Vanaf het allereerste begin heb ik dan ook gezegd: in die val wil ik niet trappen. Wat we doen, is echt. Die keer dat ik voor Tomtesterom probeerde om het Kanaal over te zwemmen, is daar eigenlijk het beste voorbeeld van. Die stunt is mij toen niet gelukt. Sommige mensen wilden mij dan even terug in de boot steken en wat verder weer in het water laten, maar ik ben daar duidelijk tegenin gegaan. Op dat punt had ik het opgegeven en daar moesten ze het mee doen. En dat was eigenlijk één van de afleveringen waar we toen de beste reacties op kregen. Want het niet halen, was eigenlijk even schoon als het wel halen."
De touwtjes eens niet in handen hebben, moet toch een hele aanpassing geweest zijn, denken wij.
"Ik vond dat zalig. Ik ben het gewend om van begin tot einde betrokken te zijn bij het maken van televisieprogramma's als Reizen Waes. Ik bepaal mee de bestemmingen, de inhoud, de aanpak enzovoort. Dan lees ik de voice-overs in en volg ik de montage op,... Bij Undercover moest ik alleen maar mijn eigen rol zo goed mogelijk spelen. Al de rest, daar moest ik mij niets van aantrekken."
Ik krijg berichten van mensen uit New York en China sinds de serie op Netflix te bekijken is
En over de vertolking van die rol lijkt Vlaanderen het eens te zijn: Tom Waes is een natuurtalent. Ook in andere landen waren ze overtuigd, want Undercover won de publieksprijs op het Filmfestival van München en ging aan de haal met de juryprijs voor beste serie op het Cinequest Film Festival in Silicon Valley. Ook in Cannes werd Undercover opgenomen in de lijst met tien beste series.
"Die publieksprijs in München vond ik de tofste. Omdat het de mening is van het publiek. Bij journalisten en filmcritici ligt dat anders, die hebben precies altijd een agenda. Maar het publiek bij dat soort filmfestivals krijgt een twintigtal series te zien van over de hele wereld en je merkt meteen aan de reacties of ze mee zijn met het verhaal of niet. Wanneer ze lachen op de juiste momenten en stil worden wanneer het spannend is, dan weet je dat het goed zit. Je voelt wat het publiek voelt. Zoals theateracteurs eigenlijk. Dat is een toffe ervaring. Maar je voelt het ook wanneer hun aandacht begint te verslappen of wanneer ze iets niet goed vinden. Gelukkig was dat bij ons niet het geval (lacht). Zelf vind ik de serie beter dan op papier. Je kan het vergelijken met de verfilming van een boek. Je bent dan vaak teleurgesteld omdat je het zelf anders had gezien. Maar in het geval van Undercover vond ik de versie van de regisseurs beter dan hoe ik het zelf in gedachten had na het lezen van het script. De openingsscène met de stem van Manou Kersting bijvoorbeeld, die was er in montage bij bedacht. Ik was aangenaam verrast."
Net als veel andere doorwinterde acteurs, blijkt Tom Waes zelf echter zijn grootste criticus.
"Dat is heel raar. Je kan het vergelijken met naar je eigen stem luisteren op je antwoordapparaat. Wat is dat, denk je dan. Als ik naar Undercover kijk, kan ik alle acteurs geweldig vinden, behalve mezelf. Als ik er nu over nadenk, zou ik het elke keer anders aanpakken. Dat had ik zo moeten doen, die blik had ik beter zo gedaan, je bent nooit tevreden over jezelf. Met Reizen Waes heb ik dat eigenlijk ook. Dat scoort elke keer goed, maar wanneer we na de opnames van een nieuw seizoen weer thuiskomen, vraag ik me toch elke keer af of de mensen het wel zullen lusten. Is dat niet te grof, is dat beeld wel oké, ik kan dat op de één of andere manier toch niet lossen. Gelukkig kreeg ik van de mensen in mijn directe omgeving veel positieve, toffe reacties. Van acteurs tot regisseurs, vrienden en familie,... Zelfs mijn dochter, die in het begin schrik had toen ze hoorde dat ik ging meespelen in een politieserie, vond het super. Sinds de reeks wereldwijd op Netflix te bekijken is, krijg ik via Instagram en Twitter felicitaties van mensen die ik niet ken, vanuit New York of China. Soms zijn dat journalisten, soms regisseurs, soms kijkers, ik check het niet altijd. Dat is eigenlijk best grappig."
Onder de reacties die wij opvingen, zat vaak Tom Waes speelt eigenlijk gewoon zichzelf. En dat vonden de mensen perfect oké. Maar is dat wel een compliment voor een acteur die een geloofwaardig, fictief personage probeert neer te zetten?
"Eigenlijk vind ik van wel. Je hebt acteurs, zoals Christian Bale en Gary Oldman, die zich volledig kunnen transformeren voor een filmrol. Maar er zijn veel meer acteurs die rollen spelen die dicht tegen zichzelf aan leunen. En dat wilde ik zelf eigenlijk ook doen met Bob. Ik wilde hem zo naturel mogelijk neerzetten en dan is het gemakkelijker om het bij jezelf te gaan zoeken. Dan moet je niets verzinnen. Maar het personage verschilt toch ook op veel vlakken van mij. De manier waarop Bob zijn vrouw verwaarloost en hoe hij met zijn kinderen omgaat, de manier waarop hij sommige dingen aanpakt,... Op een bepaald moment dwingt hij zijn partner bijna om naar bed te gaan met Danielle Bouman, het personage van Elise Schaap. Hij pakt veel dingen eigenlijk op een foute manier aan en bijt zich er koppig in vast. Ik zou zelf bijvoorbeeld meer in overleg gaan met mijn partner en andere keuzes maken. Andere dingen moest ik dan weer minder ver gaan zoeken. Bob is bijvoorbeeld een fervent fietser. Een herkenbaar trekje voor veel Vlamingen denk ik. Zelf ga ik ook heel veel fietsen en probeer ik elke week 1.000 km in de benen te hebben."
Tom Waes is dan ook een sportief, ondernemend man, die zichzelf op dat vlak al meerdere keren bewees met bijvoorbeeld Tomtesterom en Wauters vs. Waes. Een bikkelharde undercoveragent neerzetten, leek voor hem een koud kunstje.
"Ik heb alle stunts in de serie zelf gedaan, ja. Op een bepaald moment hadden ze twee stand-in duikers laten komen voor het onderwatergevecht met John Zwart (Raymond Thiry, red.). Maar ik voelde mij comfortabel in het water en heb de hele scène zelf gedaan. Met een wapen schieten kon ik al, maar ik heb bijvoorbeeld wel met een vrachtwagen leren rijden. Dat blijft toch gemakkelijker voor de producers. Dan moeten ze niet de hele tijd liggen faken. En zelf vind ik het ook het aangenaamste. Maar ik ben niet echt undercover gegaan in een drugsbende, nee (lacht). Wel hebben we veel met een echte undercoveragent gesproken, die ons hielp met de serie. Ik wist dus heel goed wat een undercoveragent doet en wie hij is. Hij is ook naar de première geweest en vond wat we van zijn verhaal gemaakt hebben, bijna té realistisch. Ik heb teveel verteld, zei hij achteraf. Zo doen we het gewoon. Heel het systeem met de safehouses, de coco waar je aan moet rapporteren, het simuleren van een auto-ongeval, het engageren van buitenlandse undercoveragenten, drugdeals opzetten, dat is hoe het er in werkelijkheid aan toe gaat. Dat auto-ongeval doen ze blijkbaar heel vaak, aangezien het een onschuldige manier is om telefoonnummers en andere gegevens uit te wisselen bijvoorbeeld. Ik weet niet of ik het ooit echt zou willen doen, undercoveragent zijn. Het is gewoon écht gevaarlijk."
Drugs legaliseren lijkt mij geen goed idee
En als Tom Waes dat zegt, dan geloven we dat. Hoewel hij misschien niet in een drugsbende infiltreerde, heeft hij genoeg ervaring met drugs in het nachtleven. Voordat hij in de televisiewereld aan de slag ging, werkte hij immers als buitenwipper in een Antwerpse nachtclub.
"Als portier heb ik de wereld van de drugs vanbinnen en vanbuiten meegemaakt. In de jaren '91 en '92 voelde je dat XTC aan het opkomen was. Dat was toen dé nieuwe drug, die belachelijk veel geld kostte. Ik zag mensen nuchter binnengaan en duidelijk onder invloed weer buitenkomen. Het onderscheid tussen alcohol en drugs is heel gemakkelijk te maken. Je ziet dat aan het gezicht van de mensen. Op zich was XTC een aangename drug voor mij als portier. Het wordt niet voor niets de love drug genoemd. De mensen die het namen, waren mellow, happy,... Daar kon je eigenlijk niets op tegen hebben, zeker niet wanneer je het vergelijkt met cocaïne of speed. Het is een heel ander soort vibe die de mensen dan bij hebben. Maar ik blijf XTC categoriseren onder de hard drugs. Ik heb mensen, jonge mensen, er hartinfarcten van zien krijgen en zien oververhitten. Het doet wel iets met je lichaam, iets dat absoluut niet gezond is volgens mij. Daarom vind ik het ook geen goed idee om het te legaliseren. Je kan er inderdaad mensen mee uit de criminaliteit halen en het gebruik ervan beter controleren, maar het blijft zo gevaarlijk en schadelijk dat het mij toch niet aangewezen lijkt om het in de legaliteit te brengen. Ook nu sterven er bijna elk festival nog mensen aan XTC of andere drugs. Er zal misschien wel eens een gewoon geval tussen zitten van een hartinfarct, maar de meesten hebben echt wel iets genomen."
Geen drugs dus voor Tom Waes, die het zelf ook ooit durfde te gebruiken, maar besloot dat het zijn ding niet was. Wel seks en rock 'n roll.
"Het rare is dat er rond vechtscènes geen enkele regel bestaat in de filmwereld. Je mag eigenlijk bijna doen wat je wilt op de set. Maar wat seks in een film of een serie betreft, daarvoor moet je wel heel wat regels in acht nemen. Je moet op voorhand al weten wat er -18 en wat +18 is. Je maakt ook geen pornofilm, dus je blijft het grootste deel van de tijd aangekleed, hoewel dat niet zo mag lijken. Het is eigenlijk een vreselijk gedoe met handdoeken en washandjes, terwijl er zich nog een klankman en een cameraman tussen moet wringen (lacht). Een seksscène is echt iets heel technisch, waar je veel bij moet nadenken en waar je veel afspraken over moet maken. Je moet op voorhand met je tegenspeler afspreken wat je zelf bereid bent om te doen en wat de ander bij jou mag doen. Wanneer ik dan met mijn hand aan Anna's borst zat (Anna Drijver vertolkte de rol van Tom Waes' tegenspeelster, Kim de Rooij, red.), werd er naar mij geroepen: meer naar boven, stop, meer naar onder, nu je duim wat meer naar links want we zien haar tepel,... Een seksscène heeft dus eigenlijk heel weinig met seks te maken. In het begin was ik daar een beetje bang voor. Maar het is een ambacht. Anna zei op een bepaald moment: sekssènes zijn scènes waarin je als acteur het minst kan laten zien wat je kan. En daar geef ik haar gelijk in. Uiteindelijk is het maar wat kussen en wat hijgen en doen alsof het goed is. Als acteur heb je veel meer aan scènes waarin je kan huilen of kwaad kunt worden. Daarin kan je je kwaliteiten laten zien."
En die kwaliteiten zullen we nog vaak te zien krijgen als het aan Tom Waes ligt.
"Ik zou graag nog meer acteren in de toekomst, maar ik zou er nooit mijn voltijdse job van willen maken denk ik. Zoals het nu is, als ik acteren kan combineren met andere programma's maken, dan ben ik tevreden. Het tweede seizoen van Undercover zit er ook aan te komen. Daarin zullen Bobs fanatieke trekjes nog meer naar voor komen en mag ik hem nog meer persoonlijkheid geven. Ik sta ook open voor andere scenario's waarin ik andere rollen kan spelen. Het is niet omdat Bob nu dicht tegen mij aanleunt, dat ik niet ook andere personages wil neerzetten op een gegeven moment. Ik kijk bijvoorbeeld heel erg op naar Robert De Niro en Gary Oldman, juist omdat zij dat zo goed kunnen."
