Hogesnelheidscamera’s onthullen de ontsnappingsmethode van de mug.
Je kent het wel, die vervelende mug die je uit je slaap haalt en die erin vervolgens in slaagt om aan je woedende hand te ontsnappen. Zijn die rotbeesten dan werkelijk zo snel? Of hoe zit het precies?Wetenschappers van de Wageningen Universiteit gingen op onderzoek uit.
Slow motion
De wetenschappers filmden en analyseerden meer dan 500 ontsnappingspogingen van muggen. Met behulp van drie hogesnelheidscamera's die maar liefst 12.500 beelden per seconde opnamen, kwamen ze uiteindelijk achter het mysterie. Deze hoge framerate was noodzakelijk omdat muggen zo'n 500 keer per seconde met hun vleugels slaan. Vervolgens werden de videobeelden geanalyseerd met behulp van kunstmatige intelligentie. Uit de analyse bleek dat muggen kunnen ontsnappen door de luchtverplaatsing die ontstaat bij de slaande beweging van een hand.
De luchtstroom is de sleutel.
“Muggen maken gebruik van twee strategieën om aan een aanval te ontsnappen”, legt Dr. Antoine Cribellier, postdoctoraal onderzoeker betrokken bij het onderzoek, uit. “Ten eerste kunnen ze actief gebruikmaken van de luchtstroom door deze te detecteren en vervolgens snel te reageren. Ten tweede kunnen ze passief gebruikmaken van de luchtstroom door als het ware mee te surfen op de verplaatsing die ontstaat door bijvoorbeeld een zwaaiende hand. Op die manier weten ze te ontsnappen aan een aanval.”
Het geheim van de vliegenmepper
Wanneer je probeert een mug om te leggen met je handen, ontstaat er een aanzienlijke luchtverplaatsing waarop de mug als het ware kan ‘surfen’ om te ontkomen. Het gebruik van een vliegenmepper met gaatjes zorgt ervoor dat de luchtverplaatsing door de gaatjes gaat, wat de precisie van de slag verhoogt. Opvallend is ook dat muggen minder snel worden geraakt in het donker.
Muggen kennen geen rechte lijn
Eerdere studies hebben al aangetoond dat muggen onvoorspelbare vliegbewegingen maken, wat het voor de aanvaller moeilijker maakt om de exacte locatie te voorspellen. “Dit onderzoek bouwt voort op onze eerdere bevindingen”, aldus Cribellier. “De focus lag hier op het onderzoeken van de invloed van de luchtstroom en hoe muggen daarop kunnen reageren, naast hun al onvoorspelbare bewegingen.”
Cribellier wil nu gaan achterhalen welke sensoren, zoals haren of antennes, muggen gebruiken om de luchtstroom te detecteren, aangezien dit momenteel nog onduidelijk is. “Het belangrijkste resultaat van dit onderzoek is dat we begrijpen hoe muggen aanvallen detecteren”, benadrukt Cribellier. “Dit kan mogelijk een cruciale stap zijn in de ontwikkeling van effectieve muggenvallen, waarmee we de verspreiding van ziekten zoals malaria kunnen tegengaan.”
