Ursula von der Leyen krijgt bakken kritiek omdat ze eenzijdig voor Israël kiest.
De terroristische inval van Hamas in Israël, was barbaars en onaanvaardbaar. De vergelding van Israël – dat onder het mom van zelfverdediging aan een genocide is begonnen – is dat ook. Leiders aller landen zouden wijs, discreet, voorzichtig en onpartijdig moeten reageren. Doch, dat zijn eigenschappen die barones Ursula von der Leyen blijkbaar niet zijn gegeven. De nummer één van Europa – die ten tijde van Corona zonder probleem de democratie passeerde en met Pfizer eigenhandig een deal sloot, waar we tot op de dag van vandaag geen lastige vragen over mogen stellen – toont met haar bezoek aan Israël nog maar eens keer dat ze zich verheven voelt boven haar ‘onderdanen’.
Haar schaduw – en president van Europa – Charles Michel, heeft aangekondigd dat hij de 27 EU-leiders dinsdag bijeenroept om de schade te beperken die is veroorzaakt door haar bezoek aan Israël. Sinds zaterdag ligt Ursula onder vuur van lidstaten als Ierland, België, Spanje, Luxemburg, Frankrijk en Denemarken wegens haar reis naar Israël en vooral de boodschap die de barones daar bracht. Zowel tijdens haar bezoek aan president Isaac Herzog als aan premier Benjamin Netanyahu vermeldde ze het recht op zelfverdediging van Israël, maar zonder te verwijzen naar het respect voor het internationaal recht.
Deze uitspraken stonden haaks op de verklaring van de 27 ministers van Buitenlandse Zaken eerder, die wel het belang van het internationaal recht benadrukten. Ook de verklaringen van Charles Michel als voorzitter van de Europese Raad gingen in die richting. Bovendien had Von der Leyen haar bezoek niet afgestemd met Michel of Josep Borrell, de hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands en veiligheidsbeleid van de EU, wat buiten haar bevoegdheid valt volgens de verdragen. Nu ja, een barones mag wat meer, niet?
Het gevaar bestaat dat haar optreden als cavalier seul in de Arabische wereld en de Global South de EU schade kan berokkenen. Velen verwijten haar dat ze de nuances van de situatie in het Midden-Oosten niet heeft weergegeven. Hierdoor wordt de EU kwetsbaar voor beschuldigingen dat het met twee maten en twee gewichten meet, vooral gezien de situatie in Oekraïne. Een expert bij de Spaanse denktank Real Instituto Elcano, Haizam Amirah-Fernandez, waarschuwde dat als de EU onvoorwaardelijke steun geeft aan Israël – zonder onderscheid te maken tussen burgers en strijders in Gaza, en Israël vervolgens etnische zuiveringen uitvoert - de EU door miljoenen mensen wereldwijd als medeplichtig kan worden gezien.
Charles Michel probeert een en ander recht te zetten. Hij veroordeelde in een telefoongesprek met de Palestijnse premier Mohammad Shtayyeh de "willekeurige aanvallen tegen burgers". Na intensief overleg hebben de 27 leiders een verklaring aanvaard waarin ze herhalen dat Israël bij de uitoefening van het recht op zelfverdediging het internationaal recht moet respecteren en wijzen op "het belang om altijd de bescherming van alle burgers te verzekeren".
Michel roept de 27 EU-leiders dinsdag via een videoconferentie bijeen en benadrukt “de tragische scènes in de Gazastrook als gevolg van de belegering en het gebrek aan basisnoden, gecombineerd met de vernietigingen door de bombardementen.” En hij voegt eraan toe: “De EU was en moet altijd de pleitbezorger zijn van vrede en respect voor het internationaal recht, zoals in het geval van de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne’, aldus nog Michel. "Het is van cruciaal belang dat de Europese Raad een duidelijke koers uitzet die de complexiteit van de situatie weerspiegelt, in lijn met de verdragen en onze waarden.” Dat laatste was duidelijk een tik op de vingers van von der Leyen.
Von der Leyen had de boodschap blijkbaar dan toch begrepen en kondigde vervolgens aan dat ze de humanitaire hulp aan Gaza met 50 miljoen euro zal optrekken tot 75 miljoen. Voor de eerste keer sinds het begin van de oorlog schreef ze dat Israël bij de uitoefening van zijn recht op zelfverdediging rekening moet houden met ‘volledig respect voor het internationaal humanitair recht’.
