Begin juli 1996. Journalisten met dossierkennis spitten nog zaken uit en durven gevoelige zaken te publiceren. Als ze interessante informatie krijgen, durven ze dat ook te brengen.
De redactie van de RTBF gooit in die zonnige en warme zomervakantie van 1996 plots een serieuze knuppel in het hoenderhok. De regering wordt ernstig in verlegenheid gebracht. Er wordt zelfs gekeken naar koning Albert II. Een journalist van de Franstalige omroep had immers inzage gekregen in een document waaruit bleek dat FN-Herstal als ‘scharnier’ of draaischijf had gefungeerd voor een wapenexport vanuit China en Roemenië naar Saoedi-Arabië.
Merkwaardig, aangezien de Saoedis onder druk van vooral de Amerikaanse bondgenoot, op dat ogenblik geen wapens uit communistische landen invoeren. Clinton is dan president van de VS. Daarom deden de kalashnikovs een klassiek ommetje via FN, waar de lading plots België als land van herkomst kreeg.
Het document dat de RTBF had gelezen, was van de hand van ene Gustave Joassart, tot 1978 op de betaalrol van FN en dan als vertegenwoordiger-consulent-lobbyist op naam van het adviesbureau Duranton voor eigen rekening aan de slag gegaan. Joassart werkte uiteraard niet gratis. In de fax die Joassart op 9 februari 1996 verstuurde, heeft hij het onder de codenaam Dahlia over de Kalashnikovs-levering. Wat de RTBF niet wist, is dat de codenaam Dahlia volgens interne documenten van welbepaalde diensten voor een hele reeks leveringen van FN staat.
Voor dergelijke berichten is de internationale wapenhandel - waar discretie uiteraard de gouden stelregel is - als voor de dood. Plots wist iedereen dat de Saoedis wapens invoeren uit communistische landen en daarbij een Belgisch bedrijf gebruikten of lieten gebruiken.
René De Witte, op dat moment een van de allerbeste journalisten van Vlaanderen, ziet het bericht ook op de RTBF en gaat zelf op onderzoek. In die periode kan dat nog en zijn hoofdredacteurs ook bereid om journalisten de kans en de tijd te geven om dat onderzoek te doen.
De Witte vervolgens in De Tijd: “De fax van Joassart bracht een artikel van 11 juni 96, verschenen in de Franse krant Le Monde, plots in het daglicht. De krant onthulde dat Giat Industries in de onderhandelingen voor de levering van 3 keer 150 Leclerc-tanks zijn Belgische dochter (FN-)Herstal gebruikte.”
“Uitgerekend Gustave Joassart is de man die jarenlang voor FN de contacten verzorgde met kroonprins Abdallah Ben Abdel Aziz zonder wie Riyad de bestelling nooit zou plaatsen. Afgelopen weekeind begaf de Franse president Jacques Chirac zich in hoogst eigen persoon naar Saudi-Arabië om een bestelling voor Lerclerc te gaan bepleiten.”
Vandaag loopt een gerechtelijk onderzoek naar honderden miljoenen euro's verdacht geld dat jarenlang is ondergebracht bij Degroof Petercam, een van de grootste vermogensbeheerders in ons land. Die honderden miljoenen waren eigendom van één Waalse zakenman, Gustave Joassart. Die overleed in 2014 en werkte jarenlang voor en met de Waalse wapenfabrikant FN Herstal, bericht De Tijd zaterdag.
Het Luikse gerecht probeert volgens Belga op basis van dat bericht in De Tijd nu te achterhalen vanwaar de honderden miljoenen afkomstig zijn. Gaat het om verdachte commissiegelden die Joassart verdiende op wapen- of andere leveringen aan Saoedi-Arabië? Die kans is uiteraard redelijk groot. De Luikse onderzoeksrechter Frédéric Frenay liet al verschillende huiszoekingen uitvoeren in de zaak.
Al eind de jaren 90 belandde volgens De Tijd meer dan 400 miljoen euro bij de toenmalige Bank Degroof in Luxemburg. Tot dan had Joassart het grote kapitaal vooral geparkeerd in Zwitserland. Pas na Joassarts dood werd het geld in 2015 vanuit Luxemburg overgebracht naar Degroof Petercam in Brussel. Daar gingen de alarmbellen af, in die mate dat Degroof Petercam zelf een melding deed bij de antiwitwascel.
De advocaat van de familie Joassart wil vandaag geen commentaar geven. In een reactie benadrukt Degroof Petercam dat de huidige leden van zijn raad van bestuur en van zijn directiecomité niet betrokken zijn.
“Als naar een vermoedelijk witwasmisdrijf een onderzoek wordt ingesteld, heeft een bank als de onze de plicht mee te werken in overeenstemming met de toepasselijke wet- en regelgeving. Het komt de bank niet toe commentaar te geven over mogelijke onderzoeken”, stelt Arnaud Denis, de woordvoerder van Degroof Petercam.
“De leden van de raad van bestuur noch de leden van het directiecomité zijn betrokken bij een dergelijk onderzoek. In overeenstemming met zijn algemene communicatiebeleid geeft Degroof Petercam nooit commentaar op voormalige medewerkers uit respect voor hun privacy.”
Degroof Petercam benadrukt nog dat het ‘de toepasselijke wet- en regelgeving volledig naleeft en dat het zijn procedures en controles voortdurend verbetert, in het bijzonder met betrekking tot de preventie van het witwassen van geld, en dat het dit in de toekomst zal blijven doen’.
In 2019 bleek uit een audit van de Nationale Bank van België (NBB) volgens De Tijd dat de interne procedures bij Degroof Petercam om witwassen tegen te gaan niet voldeden.
De band tussen de Luikse familie Joassart en de wapenfabrikant FN Herstal gaat al meer dan een eeuw terug. De jurist Gustave Joassart begon er in 1906 te werken. Hij maakte er bijna een halve eeuw carrière en schopte het tot topman, tot aan zijn dood in 1953. Ook zijn zoon, die ook Gustave Joassart heet, ging na zijn rechtenstudies als wapenhandelaar aan de slag voor FN en regelde later ook als onafhankelijke makelaar wapenleveringen voor de Arabische markten.
De Tijd tot slot: "Toen Joassart in 2014 op 75-jarige leeftijd stierf, bleek hij nog een gigantisch vermogen te hebben bij Bank Degroof, tot grote verbazing van zijn twee zonen die nog in België woonden, en zijn dochter die naar de VS was verkast."
