“Duizenden belastingplichtigen zijn jarenlang onterecht beboet.”
We zijn allemaal bang van de fiscus, niet? De grote boze broer die meekijkt in onze portemonnee en je behandelt als een crimineel wanneer je een foutje maakt. Streng, maar rechtvaardig, toch? Nou, niet helemaal. Het Grondwettelijk Hof heeft een fiscale bom gelegd onder de Belgische belastingpraktijken. Een recente uitspraak stelt dat een belastingverhoging - lees: boete - niet van toepassing mag zijn bij een eerste fout, zolang er geen sprake is van opzet. Die uitspraak is niet zonder gevolgen. Het zou zomaar eens kunnen dat de fiscus duizenden onterecht opgelegde boetes van de afgelopen jaren zal moeten terugbetalen. Fiscalisten spreken van een “fiscaal schandaal”, en de gevolgen kunnen enorm zijn.
Een gerechtvaardigde tik op de vingers van de fiscus
Voor wie ooit eens te laat een belastingaangifte indiende of een foutje maakte zonder kwade bedoelingen, klinkt dit als goed nieuws. Duizenden belastingplichtigen zijn dus jarenlang onterecht beboet.
Tot nu toe kon de fiscus zonder veel moeite een belastingverhoging opleggen, vaak 10 procent van de te laat of fout aangegeven inkomsten. Zelfs kleine misstappen werden afgestraft, tenzij het ging om een bedrag lager dan 2.500 euro. Doch, volgens het Grondwettelijk Hof valt dat niet te rijmen met de principes van redelijkheid en proportionaliteit. “Het recht om fouten te maken, zonder bestraft te worden, is een fundamenteel onderdeel van onze fiscale wetgeving,” klinkt het.
Minister Van Peteghem erkent
Ontslagnemend minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) heeft zich intussen bij deze zienswijze aangesloten. “Het kan niet dat mensen die te goeder trouw zijn, meteen gesanctioneerd worden,” stelt hij. Daarbij wijst hij op de steeds complexer wordende belastingaangifte. “Onze fiscaliteit is een doolhof. Dat vergroot de kans op onbedoelde fouten.” Met een beetje kwade wil zou je de fiscus ervan kunnen verdenken dat ze het met opzet zo moeilijk maken. Zelfs met een beetje geode wil, denk wij dat.
Van Peteghem rekent op de nieuwe versie van Tax-on-Web om belastingplichtigen beter te begeleiden bij hun aangifte. Het is maar de vraag of dat genoeg is om een het fundamenteel te hervormen.
Het recht om te reclameren
De uitspraak heeft niet alleen gevolgen voor toekomstige belastingaangiftes. Wie in het verleden een belastingverhoging kreeg bij een eerste fout zonder fraudeoogmerk, kan dat geld nu terugvorderen. Volgens fiscalist Ive Rosseel (ACV) zijn er twee manieren om dit te doen:
- Bezwaarschrift indienen: Je kan een bezwaar indienen bij de fiscus en verwijzen naar het arrest van het Grondwettelijk Hof en het standpunt van de minister.Let wel, dat kan echter alleen binnen een jaar na de ontvangst van het aanslagbiljet.
- Kwijtschelding aanvragen: Is de bezwaartermijn verstreken? Dan kan je nog altijd een verzoek tot kwijtschelding indienen bij de Cel Administratieve Sancties van de FOD Financiën. Voor zo’n verzoek bestaat geen vervaltermijn.
Een fout per vier jaar
Alleen je eerste fout wordt door de vingers gezien. Maar hoe ver terug gaat die ‘eerste fout’? In de praktijk wordt gekeken naar fouten uit de afgelopen vier jaar. Beging je zes jaar geleden een jammerlijke fout, telt die dit jaar dus niet meer mee en heb je opnieuw recht op een vergetelheid bij het invullen van je belastingbrief.
De bewijslast ligt overigens bij de fiscus. Ze moeten aantonen dat er sprake was van opzettelijke fraude. Voorbeelden hiervan zijn het bewust verzwijgen van inkomsten, het indienen van fictieve uitgaven of het niet aangeven van buitenlandse rekeningen.
