Deze week vindt voor het Brusselse hof van assisen een opvallend proces plaats. De jury haalt een 35 jaar oude moordzaak van de zolder om zich er opnieuw over te buigen. Twee Serviërs worden beschuldigd van de moord op een Kosovaarse mensenrechtenactivist die in 1990 in Brussel werd doodgeschoten.
We nemen je even mee naar 1990. Europa stond in rep en roep want de Berlijnse muur was gevallen en het verder uiteenvallen van Joegoslavië leek onafwendbaar. Enver Hadri, een fervent activist van Kosovaarse onafhankelijkheid, kreeg het in die periode aan de stok met de Joegoslavische geheime dienst en werd een doelwit voor vergelding.
Drive by
Op 25 februari 1990 stopte Hadri voor een rood licht in Brussel, toen een wagen naast hem halt hield. Hadri werd gangster-style geëxecuteerd met enkele dodelijke kogels in het hoofd. Ondanks de ooggetuigen en een klaarblijkelijk motief, belandde het onderzoek al snel in een kluwen van geopolitieke belangen en juridische obstakels. Zonder resultaat.
De zaak begon stof te happen, maar in 2016 werden twee Serviërs, Veselin Vukotic en Andrija Draskovic, bij verstek veroordeeld tot levenslang. Het hof oordeelde toen dat zij handelden in opdracht van Joegoslavische inlichtingendiensten. Ook de naam van een hoge officier, Bozidar Spacic, werd genoemd.
Maar de verdachten tekenden verzet aan tegen hun veroordeling, met als verdediging dat hun proces onredelijk lang duurde en dat essentiële getuigen inmiddels overleden waren.
Vijgen na Pasen?
De verdachten zelf blijven grotendeels buiten bereik van de Belgische justitie. Vukotic werd in 2006 in Madrid gearresteerd, maar na een korte uitlevering aan België alweer overgedragen aan Servië. Daar werd hij echter beschuldigd van een andere moord in een discotheek. Zijn kompaan, Draskovic, zette nooit een voet in een Belgische rechtbank. Toch oordeelde het Belgische hof dat de zaak doorgezet moet worden en dat de twee op het assisen-matje geroepen zullen worden.
De vraag die boven dit proces hangt: wordt het hof van assisen een podium voor gerechtelijke symboliek, of het toneel van een nieuw hoofdstuk in een langgerekt fiasco? Ons rechtssysteem staat bekend om langdradige bureaucratie, dus ergens lijkt dit proces een maat voor niets. Het recentste voorbeeld is het 15 jaar lange proces tegen wietboer Patrick Lagrou. Hij werd uiteindelijk vrijgesproken en kreeg zijn drugsgeld zelfs nog terug.
In deze zaak lijkt België dus wederom een primusrol te willen spelen op het vlak van rechtvaardigheid, maar de geschiedenis wijst uit dat het één grote schijnvertoning zal worden.
