“Justitie kijkt aan tegen 28,5 miljoen euro aan vervallen facturen.”
In de Belgische rechtbanken is het al lang geen kwestie meer van blind recht spreken, maar eerder van recht spreken in het halfduister. Letterlijk. In de Brusselse politierechtbank moesten rechters noodgedwongen hun eigen bureaulamp meebrengen om hun dossiers te kunnen lezen. De reguliere verlichting in de zittingszaal is al maanden defect en er is geen geld voor herstellingen. Dit is geen scène uit een slechte komedie, maar de realiteit van de Belgische justitie anno 2025. Eind februari stond de teller van vervallen facturen op een hallucinante 28,5 miljoen euro. Hoe is het zover kunnen komen?
Een puinhoop zonder middelen
Justitie kraakt langs alle kanten. Naast kapotte lampen en verlaten gerechtsgebouwen, dreigt er een steeds groter financieel moeras. Het nieuwe Justitiepaleis in Namen is een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Het werd in maart 2024 afgewerkt, maar de geplande verhuis in oktober kwam er niet. Geen geld. Ondertussen betaalt Justitie al een jaar huur voor een leeg gebouw, terwijl het oude, versleten Justitiepaleis wél nog onderhouden moet worden. Klinkt Kafkaiaans. of is het gewoon ‘Belgisch’?
Rekeningen die blijven liggen
Uit cijfers die Kamerlid Alexander Van Hoecke (Vlaams Belang) opvroeg bij justitieminister Annelies Verlinden (CD&V), blijkt hoe diep de put werkelijk is. “Justitie kijkt aan tegen 28,5 miljoen euro aan vervallen facturen,” zegt Van Hoecke. “Daarvan komt 6 miljoen euro uit het gevangeniswezen en 5 miljoen uit onbetaalde rekeningen voor gerechtsgebouwen.” En het gaat niet alleen om achterstallige herstellingen, maar ook om basisvoorzieningen zoals elektriciteit, water en gas. In sommige gevangenissen was er zelfs geen verwarming meer door te laat betaalde facturen.
Het financiële wanbeheer van Justitie treft niet alleen de overheidsinstellingen zelf, maar ook talloze kleine en middelgrote bedrijven. “Veel leveranciers wachten al maanden op hun geld. Dat zet bedrijven in de problemen die afhankelijk zijn van Justitie als klant,” waarschuwt Van Hoecke.
Boetes voor de wanbetaler Justitie
Als klap op de vuurpijl moet Justitie ook nog eens miljoenen euro’s ophoesten aan onbetaalde gerechtskosten, zoals telefonietaps en vergoedingen voor tolken en experten. In 2024 werden van de 101.975 ingediende facturen maar liefst 38.751 te laat betaald. Dat leverde Justitie een torenhoge rekening van 272 miljoen euro op, met daarbovenop 370.000 euro aan verwijlintresten, oftewel boetes voor het niet tijdig betalen van facturen. Justitie als notoire wanbetaler – ironischer kan haast niet.
Defensie krijgt miljarden, Justitie een aalmoes
Volgens Justitie zelf is het probleem eenvoudig: er is gewoon te weinig geld. “De budgettaire krapte is het gevolg van een historische onderfinanciering,” zegt Sharon Beavis, woordvoerster van de Federale Overheidsdienst Justitie. “We hebben structureel meer budget nodig om de problemen aan te pakken.”
Justitieminister Verlinden pleit dan ook al weken voor extra middelen, maar botst op politieke onwil. Terwijl Defensie miljarden extra krijgt om tanks en drones aan te schaffen om dat een gek in Whashington dat zo beslist, moet Justitie het stellen met een aalmoes. CD&V wil minstens 141 miljoen euro extra om het plaatsgebrek in de gevangenissen op te lossen en de structurele tekorten aan te pakken, maar de onderhandelingen slepen aan. De vraag is hoe lang rechters nog met een bureaulamp moeten procederen, vooraleer het beleid eindelijk wakker schiet.
(Foto: Philip Reynaers/ Photo News)
