De opkomst van extreemrechts is gestuit, de politieke chaos begint.
Een verkiezingsuitslag kent vele waarheden. De verliezers hebben niet echt verloren, de winnaars kronen zichzelf tot alleenheersers. Net zoals in ons land – met het cordon sanitaire – probeerden de Fransen de opkomst van extreemrechts te stoppen met ondemocratische middelen. Het begon met president Macron die op 9 juni vervroegde parlementsverkiezingen uitschreef. Kiezers moesten duidelijk maken of ze hun land echt in handen van radicaal-rechts wilden leggen, zoals de uitslagen van de Europese verkiezingen deden vermoeden. Hij verdedigde zijn beslissing met de noodzaak van een ‘moment de clarification’. Doch, na de eerste ronde kreeg Macron een pandoering van Le Pen. En dus ging links Frankrijk over de partijgrenzen heen een front vormen, kandidaten trokken zich terug om de weg te effenen voor anderen.
Macron heeft gegokt, en verloren
De uitslag is nu bekend en verrassend: een stevige meerderheid van de Fransen verenigde zich tegen Marine Le Pen, die met haar Rassemblement National niet als eerste maar als derde eindigde. Maar even duidelijk is dat de Fransen Macron ook niet meer zien zitten. In het parlement behaalt hij geen werkbare meerderheid.
Geen oplossing in zicht
Een van de tactische redenen waarom Macron onverwachts verkiezingen uitschreef en een zeer korte campagne hield, was wellicht de aanname dat links te verdeeld was om te winnen. Dat bleek een misrekening. Een andere plausibele reden is dat Macron dacht dat zijn regering na de zomer toch zou struikelen bij het indienen van de begroting voor 2025.
Dat probleem blijft onopgelost. Frankrijk staat voor een zwaardere sanering dan België en hoe er in de nieuwe Assemblée een meerderheid te vinden is voor de noodzakelijke financiële hervormingen, blijft een groot vraagteken.
Een gebroken glorie
Macron’s moment van glorie lijkt definitief voorbij. Hoewel de Franse grondwet hem ook zonder absolute meerderheid bevoegdheden op het vlak van defensie en buitenlands beleid geeft, is hij in het binnenland niet zeker van de benodigde steun in het parlement.
Het moment waarop hij zinvolle hervormingen kon doorvoeren, zoals de pensioenhervorming, lijkt voorbij. Macron, de president die van Frankrijk een bijna on-Frans pro-business-land maakte, zal nu moeten samenwerken met een verenigd links blok.
Wat na Macron?
De cruciale vraag blijft: wie of wat volgt Macron op? De Franse presidentsverkiezingen zijn pas in 2027, maar de manier waarop Macron na de overwinning van Le Pen op 9 juni al een voorproefje wilde geven, toont aan hoe deze kwestie nu al speelt.
Macron kwam uit het niets, overwon de Franse inertie, maar of hij een partij kan achterlaten die het land vanuit het centrum kan blijven leiden, blijft onduidelijk. Zijn politieke kracht is ook zijn zwakte: alles draait om het persoonlijke leiderschap van Emmanuel Macron.
Wat er gebeurt als hij verdwijnt, is voor over een paar jaar. Wat er gebeurt nu zijn leiderschap verzwakt is, zien we nu al. En we zullen het de komende maanden zien als het Franse parlement, onder het toeziend oog van de markten en de Europese Commissie, de begroting voor 2025 moet opmaken.
Bardella's beschuldigingen
Frankrijk is volgens Jordan Bardella, de partijvoorzitter van Rassemblement National (RN), "beroofd" van een overwinning. Na de verrassende resultaten van de linkse alliantie Nouveau Front Populaire (NFP), klaagt Bardella over oneerlijke praktijken. Ondertussen eist Jean-Luc Mélenchon, de kopman van het links-populistische La France Insoumise, het premierschap op en vraagt hij premier Gabriel Attal om op te stappen.
RN kijkt vooruit
Voor Marine Le Pen van RN is het resultaat een bittere pil. Ondanks een overwinning in de eerste ronde met 33 procent, moest RN het uiteindelijk afleggen tegen de linkse alliantie. Le Pen verlegt nu strategisch haar focus en zegt dat "de overwinning slechts is vertraagd". Volgens haar zal RN in toekomstige verkiezingen winnen in de districten waar ze bijna 50 procent hebben behaald.
(Foto: screenshot YouTube/Le Nouvel Obs)
