Justitie in Nederland heeft sterke vermoedens dat Biotronik, een Duitse fabrikant van hoogwaardige harttechnologie als ICD’s, pacemakers en thuismonitorsystemen, voor miljoenen euro's aan steekpenningen heeft betaald aan medisch specialisten. Al sinds 2020 onderzoekt het Openbaar Ministerie (OM) betalingen van Biotronik. ICD staat voor implanteerbare cardioverter-defibrillator.
De verkopers van het Duitse familiebedrijf Biotronik staan onder cardiologen ook bekend als „cowboys”. Grote concurrenten Medtronic, Abbott en Boston Scientific zijn volgens NRC als beursgenoteerde bedrijven gedwongen enige openheid van zaken te geven, maar de jaarverslagen van Biotronik staan niet op de site.
Hoofdverdachte in het strafrechtelijke onderzoek is de hartritmespecialist Peter Paul D., die volgens de Nederlandse media ruim een miljoen euro zou hebben ontvangen. Collega Arif E. zou ten onrechte 842.942 euro hebben gekregen, een andere naaste collega een half miljoen. De andere verdachten volgens de media zijn het voormalig hoofd van het Hartcentrum van Isala Ed de K. en gepensioneerd cardioloog en hoogleraar Harry S. Op hun onroerend goed is beslag gelegd voor in totaal 3,17 miljoen euro.
NRC: “In juni deed de opsporingsdienst FIOD invallen bij verschillende bedrijven, (oud-)cardiologen van Isala en bestuurders van het private cardiologisch onderzoeksbedrijf Diagram in Zwolle. De verdachten – vooraanstaande medisch specialisten en hoogleraren in de cardiologie – hebben vrijwel allemaal ervaring met het implanteren en bestuderen van ICD’s en pacemakers.”
In Isala worden de meeste implanteerbare defibrillatoren (ICD’s) van Nederland geplaatst. Het hoge aantal implantaties leidt in de beroepsgroep tot discussie. Bij 8 procent van de patiënten treden immers binnen 2,5 jaar „ernstige complicaties” op, een percentage dat het Nederlandse Zorginstituut „hoog en ongewenst” noemt.
Volgens NRC en Der Spiegel betaalde de Duitse fabrikant cardiologen van het Isala om de apparaatjes van hun merk te plaatsen. Biotronik raakte overigens al eerder in opspraak door smeergeldbetalingen. Een bijkomend element is dat die ICD's allicht geplaatst werden bij burgers die daar geen baat bij hebben.
Afgelopen juni bracht de Volkskrant al naar buiten dat het ziekenhuis twee cardiologen had geschorst, omdat ze zich volgens justitie jarenlang hadden laten omkopen door die leverancier van medische producten. NRC meldt nu dus dat het gaat om de ICD's en pacemakers, waarvan er jaarlijks zo'n 6.000 worden geïmplanteerd.
De onderzoeksredactie van NOS/Nieuwsuur deed onderzoek naar de betalingen uit de medische industrie aan cardiologen. Daar bleek al uit dat de regels vaak worden overtreden.
Volgens NRC en Der Spiegel ontvingen de cardiologen van het ziekenhuis de voorbije jaren samen 3,2 miljoen euro aan voordeeltjes. Dat zou zijn verlopen via 'buitenlandse entiteiten', zonder dat zorgverzekeraars in Nederland goed zicht hadden op de kostenverschillen tussen fabrikanten van de apparatuur.
Overigens waarschuwden cardiologen tien jaar geleden al dat het plaatsen van ICD's een lucratieve onderneming is omdat ziekenhuizen en medisch specialisten er goed aan kunnen verdienen.
NRC: “Het implanteren van ICD’s heeft afgelopen decennia een vlucht genomen maar uit een nieuwe studie is gebleken dat er na zo’n ingreep „opvallend veel ernstige complicaties” zijn, aldus het Zorginstituut, en ook dat er groepen patiënten zijn die helemaal geen baat hebben bij zo’n apparaat. Schrijven artsen niet te snel, te vaak een ICD voor, is de vraag, wat ten koste zou gaan van andere noodzakelijke zorg?”
ICD’s kunnen levensreddend zijn, zeker, maar hebben ook grote nadelen, weten ze bij de vereniging, die de belangen van 60.000 ICD-dragers behartigt. Ze kunnen ontstekingen veroorzaken en onterecht pijnlijke schokken geven terwijl de drager nog bij bewustzijn is. Met een ICD mag je niet een bus of vrachtwagen besturen, of beroepsmatig glazen wassen, en als je stervende bent moet de ICD op tijd worden uitgezet, om te voorkomen dat het apparaat schokken blijft geven.
NRC: “In de VS voerde Biotronik afgelopen tien jaar meerdere rechtszaken, nadat oud-medewerkers, patiënten en artsen het bedrijf beschuldigden van corruptie. In juli moest het bedrijf nog voor miljoenen schikken voor betalingen aan artsen voor neptrainingen, luxe diners met vervalste aanwezigheidslijsten en wijnreisjes. Het bezoek van een arts aan stripclub Curves in Tucson, die keurig in de bedrijfsagenda van Biotronik stond genoteerd, viel buiten de schikking. In andere zaken moest Biotronik schikken voor het betalen van artsen die daar niets voor hoefden te doen, zoals voor niet-bestaand advieswerk en het laten uitvoeren van technisch werk door Biotronik-personeel (dat artsen vervolgens voor zichzelf declareerden).”
