Dit is het (voorlopige) begrotingsakkoord van Diependaele I.
Na maanden van onderhandelingen achter gesloten deuren is het zover: het begrotingsakkoord van de Vlaamse regering Diependaele I ligt op tafel. De coalitie van N-VA, Vooruit en CD&V heeft een plan dat moet zorgen voor meer sociale voorzieningen, terwijl de Vlaamse begroting tegen 2027 in evenwicht moet zijn. Met een pakket aan maatregelen dat varieert van lagere registratierechten tot duurdere dienstencheques, en van extra kinderopvangplaatsen tot stijgend kindergeld, staat de gemiddelde Vlaming een mix van lasten en lusten te wachten. Wat staat er precies in dit akkoord en hoe zal je dat voelen in je portemonnee?
De race naar een begrotingsevenwicht
Formateur Matthias Diependaele (N-VA) had een duidelijke rode lijn: de Vlaamse begroting moet tegen 2027 in evenwicht zijn. En dat is gelukt, al kostte het de nodige kunstgrepen en budgettaire goochelarij. Het begrotingsakkoord voorziet in maar liefst 3 miljard euro aan nieuw beleid, dubbel zoveel als onder de regering-Jambon. Toch is het evenwicht enkel haalbaar door een streng besparingsbeleid te voeren naast de sociale investeringen. Kortom, er is geld voor welzijn en kinderbijslag, maar elders moet de riem strakker worden aangetrokken.
De geboekte overschotten na 2027 mogen echter terug worden geïnvesteerd in Vlaamse noden. Zo wil men voorbereid zijn op eventuele tegenvallers, zoals de overdracht van federale bevoegdheden zonder bijbehorend budget of terugvallende inkomsten door fiscale hervormingen op federaal niveau. De Vlaamse regering speelt hier duidelijk op veilig, anticiperend op mogelijke schokken in de toekomst.
Kindergeld: de sociale winstmarge
Het Groeipakket, een jaarlijkse geldpot van 4,6 miljard euro voor kindergeld, wordt in ere hersteld. De automatische indexering van het kindergeld keert terug, wat betekent dat ouders tot 50 euro per jaar extra ontvangen per kind. Hiermee haalt CD&V een belangrijk punt binnen. De verhoging is gekoppeld aan de gezondheidsindex, die doorgaans iets lager ligt dan de inflatie. Maar om te garanderen dat de kinderbijslag blijft stijgen, is er een minimumdrempel van 2 procent per jaar ingevoerd. Hoewel de inflatie in de komende jaren rond die 2 procent wordt verwacht, houdt de Vlaamse regering rekening met mogelijke economische schokken.
1,1 miljard euro extra voor welzijn: zorgsector krijgt broodnodige boost
Welzijn wordt een van de grootste winnaars in dit begrotingsakkoord. Met een budget van 16,8 miljard euro krijgt dit departement er 1,1 miljard euro bij. Daarmee zouden de wachtlijsten in de ouderenzorg en gehandicaptenzorg moeten verkorten en de bijzondere jeugdzorg - een stokpaardje van Vooruit -verder versterken. Hier worden stevige ambities uitgesproken. Doch, de vraag blijft of die met het huidige personeelstekort en de beperkte infrastructuur volledig kunnen worden waargemaakt.
Duurdere dienstencheques: de keerzijde van de medaille
Die extra miljarden voor welzijn moeten natuurlijk ergens vandaan komen. Een van de meest concrete maatregelen is de prijsverhoging van dienstencheques van 9 naar 10 euro. De fiscale aftrek van 1,8 euro per cheque gaat eveneens op de schop. Voor een gemiddeld gezin, dat jaarlijks zo’n 107 dienstencheques koopt, betekent dit een meerkost van ongeveer 300 euro per jaar. Dit zorgt meteen voor de nodige kritiek, want de duurdere cheques treffen vooral gezinnen die al worstelen met stijgende kosten.
Registratierechten omlaag, erfbelasting verlaagd
Voor wie aan de bak is voor een eerste woning, is er goed nieuws. De registratierechten worden verlaagd van 3 procent naar 2 procent. Dit lijkt een bescheiden verlaging, maar voor kopers kan het duizenden euro’s schelen. De kostprijs van deze maatregel is relatief beperkt (150 miljoen euro op een jaarlijkse totale opbrengst van 2,4 miljard euro aan registratierechten), maar het is een duidelijke zet van N-VA die haar stempel op het fiscale beleid drukt.
Ook de erfbelasting gaat omlaag, al zijn de details hiervan nog niet helemaal uitgewerkt. Mogelijk komt er een belastingvrijstelling tot 200.000 euro voor schenkingen en erfenissen, of wordt het systeem progressiever, waarbij grotere erfenissen zwaarder belast worden. N-VA wil hiermee laten zien dat de totale fiscale druk niet stijgt, ondanks de sociale uitgaven die de begroting domineren.
Kinderopvang: 10.000 extra plaatsen, maar kan het?
Er worden 10.000 extra plaatsen in de kinderopvang beloofd, een belangrijke overwinning voor CD&V. Maar experts vragen zich af of deze ambitie realistisch is. De sector kampt met een tekort aan personeel en geschikte locaties, wat betekent dat de beloofde extra plaatsen wellicht in de praktijk moeilijk te realiseren zullen zijn. Mocht dat het geval zijn, dan kan het budget mogelijk anders worden ingezet voor de bestaande opvangplaatsen, zoals het omzetten van 4.000 vrije plaatsen naar inkomensafhankelijke plaatsen.
Gezonde schoolmaaltijden in plaats van gratis
Op aandringen van Vooruit wordt er 70 miljoen euro vrijgemaakt voor schoolmaaltijden, al zijn deze maaltijden niet langer gratis maar wel “gezond”. De maaltijden zullen enkel beschikbaar zijn voor scholen die er echt nood aan hebben, en de kosten worden gedeeld tussen de Vlaamse overheid en de lokale besturen.
We zijn er bijna, maar nog niet helemaal
Hoewel de grote lijnen van het akkoord vastliggen, zijn er nog enkele heikele punten die de onderhandelaars deze week moeten gladstrijken. Een van de grootste twistpunten is de kennis van het Nederlands. N-VA wil ouders financieel sanctioneren die te weinig doen om hun kinderen Nederlands te laten leren, terwijl CD&V dit te ver vindt gaan. Vooruit pleit voor een compromis waarbij het ingehouden kindergeld naar de scholen gaat.
Ook de afschaffing van de provinciebesturen tegen 2031 en de bescherming van landbouwgronden zijn dossiers waar de coalitiepartners nog lijnrecht tegenover elkaar staan. Woensdag volgt hierover een debat in het Vlaams parlement, waarna mogelijk de laatste knopen worden doorgehakt.
(Foto: Didier Lebrun/Photo News)
