Al snel na de invasie van Oekraïne door Rusland eind februari hebben klokkenluiders van de FSB inside informatie gegeven over wat er werkelijk gebeurt in Rusland en Oekraïne.
Dat medewerkers van de FSB informatie delen, is op zich al zeer uitzonderlijk. Het wijst op extreme frustratie binnen de dienst. Bovendien blijkt die informatie een maand later nog eens behoorlijk accuraat. Amerikaanse en Britse inlichtingendiensten stellen nu exact hetzelfde. De essentie van die klokkenluiders was eind februari al dat de oorlog zou uitdraaien op een fiasco voor Rusland.
Zo stelde een medewerker van de FSB enkele dagen na de inval dat ‘met minimale lokale weerstand’ Rusland 500.000 of meer mensen nodig heeft in Oekraïne. Dat is buiten de aanvoerlijnen (voor voedsel en munitie) gerekend. Dat is dan nog binnen het meest positieve scenario voor Rusland waarbij ze de belangrijkste steden zoals Kiev snel onder controle kregen.
Die medewerker stelde dat ze bij de FSB in februari steeds meer onder druk werden gezet om rapporten aan te passen aan de eisen van het management. De klokkenluider: “Je begrijpt dat een rapport alleen voor de show zal zijn, maar je moet in een zegevierende stijl schrijven, zodat er geen vragen zijn, zoals, ‘Waarom heb je zoveel problemen? Heb je slecht gewerkt?’” Het resultaat hiervan is uiteraard dat Poetin uiteindelijk te optimistische rapporten kreeg. Daar is ook een verklaring voor.
Volgens een voormalige officier van het Russische leger en een medewerker van de FSB is de oorlog in Oekraïne eigenlijk een afleidingsmanoeuver van minister van Defensie Sjojgoe en zijn ‘clan’. Vorig jaar kwam immers een grootschalige fraude in dat departement aan het licht. Binnen dat kader is het niet verwonderlijk dat de invasie aan Poetin door Sjojgoe ‘verkocht’ werd als een fluitje van een cent. Als de operatie realistisch werd voorgesteld, dan zou de inval niet doorgaan, waardoor de afleiding niet zou doorgaan.
Vandaag stellen de Amerikanen eigenlijk in se hetzelfde. De Russische president Poetin wordt volgens hen misleid door zijn eigen adviseurs, die niet durven te zeggen hoe slecht het gaat met de oorlog in Oekraïne. Dat zegt woordvoerder Kate Bedingfield van het Witte Huis. Volgens haar heeft de VS ook informatie dat Poetin zich bedrogen voelt door de Russische legerleiding en leidt dit tot aanhoudende spanningen tussen de president en de krijgsmacht.
Gedemoraliseerde Russische soldaten in Oekraïne weigeren ook orders uit te voeren en saboteren hun eigen uitrusting. Ook hebben ze per ongeluk een eigen vliegtuig neergeschoten. Dit heeft Jeremy Fleming, het hoofd van de Britse inlichtingendienst GCHQ, gezegd tijdens een toespraak in de Australische hoofdstad Canberra. Die informatie concordeert met afgeluisterde gesprekken van Russische soldaten in Oekraïne.
President Poetin heeft de invasie ook "totaal verkeerd ingeschat", zei Fleming. "Het is duidelijk dat hij het verzet van het Oekraïense volk verkeerd heeft ingeschat. Hij onderschatte de kracht van de reactie van de coalitie en de economische gevolgen van het sanctieregime en hij overschatte de capaciteiten van zijn leger om een snelle overwinning te behalen", aldus Fleming.
Poetin heeft zich hierbij uiteraard gebaseerd op die te optimistische rapporten van Sjojgoe en zijn clan, de FSB en de GRU.
"We hebben Russische soldaten gezien, met een gebrek aan wapens en moreel, die weigerden om bevelen uit te voeren, hun eigen uitrusting saboteerden en zelfs per ongeluk hun eigen vliegtuig neerschoten", voegde Fleming toe. Er wordt gezegd dat de adviseurs van Poetin te bang zijn om de waarheid te vertellen, maar volgens Fleming moet de "omvang van de verkeerde inschattingen nu glashelder zijn voor het regime. "
Fleming waarschuwde dat het Kremlin op jacht is naar cyberdoelen en huurlingen (zoals de Wagner-groep) binnenhaalt om de vastgelopen militaire campagne in Oekraïne weer op de rit te krijgen. Hoewel er al verwacht werd dat Rusland een grote cyberaanval zou lanceren als onderdeel van de militaire campagne, zei Fleming dat een dergelijke stap nooit een centraal onderdeel was voor het Russische standaard draaiboek voor oorlog.
De Amerikanen en Britten hebben de inval van Rusland dus vrij accuraat voorspeld. Ze hebben zich wel vergist wat de slagkracht van dat Russische leger betreft. Ze dachten immers dat Kiev in 2 tot 3 dagen veroverd zou zijn. Dat is niet gebeurd.
De Franse militaire geheime dienst heeft de invasie veel minder goed zien aankomen. Het hoofd van die Franse militaire inlichtingendienst DRM Éric Vidaud moet zelfs opstappen omdat de dienst de Russische invasie van Oekraïne niet voorzien had. Franse media melden dat Vidaud zijn gedwongen vertrek per e-mail al aan medewerkers heeft bekendgemaakt.
In tegenstelling tot Britse en Amerikaanse inlichtingendiensten voorspelde de Franse dienst niet dat de Russen Oekraïne binnen zouden vallen. Bronnen melden aan Franse media dat het leger de briefings van Vidaud onvoldoende vond, en dat hij "de onderwerpen niet beheerst".
Het niet zien van de Russische invasie was de tweede militaire ontwikkeling in korte tijd die Frankrijk verrast heeft. Vorig jaar sloten de VS, het VK en Australië een militair defensiepact. Hierdoor ging de levering van Franse onderzeeërs aan Australië niet door.
Volgens Moskou zien de Westerse inlichtingendiensten overigens de zaken helemaal verkeerd. Tijdens zijn dagelijkse telefonische vergadering heeft Kremlinwoordvoerder Peskov aan journalisten in Moskou verteld dat het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, noch het Pentagon echte informatie hebben over wat er gebeurt in Moskou.
"Ze begrijpen gewoon niet wat er in het Kremlin gebeurt", zei hij. "Ze begrijpen president Poetin niet, ze begrijpen niet hoe beslissingen worden genomen en ze begrijpen onze manier van werken niet."
Peskov voegde toe dat dit verontrustend was omdat "een dergelijk totaal misverstand leidt tot verkeerde beslissingen die slechte gevolgen hebben".
