Woordvoerder van het Kremlin Dmitri Peskov heeft in een interview met het Amerikaanse televisienetwerk PBS gezegd dat Rusland alleen kernwapens zal inzetten als het bestaan van zijn land bedreigd wordt, en niet als gevolg van de oorlog in Oekraïne.
“Enig resultaat van de operatie (in Oekraïne, red.) is natuurlijk geen reden voor het gebruik van een kernwapen”, zegt Dmitri Peskov tegen PBS. “We hebben een veiligheidsconcept dat duidelijk beschrijft dat we alleen kernwapens inzetten als het voortbestaan van onze staat, ons land, bedreigd wordt”, aldus Peskov.
Dat is in elk geval niet helemaal juist. Peskov vertelt immers maar een vierde van de volledige waarheid. Er zijn immers 3 andere concrete scenario’s waarin Rusland kernwapens inzet.
Er is concreet een wet van kracht die de inzet van nucleaire wapens door Rusland veel soepeler maakt in vergelijking met 2014. Eind juni 2020 wordt immers presidentiële wet (Ukaz) nr. 355 gepubliceerd: ‘Basisprincipes van Rusland over nucleaire afschrikking’. Merkwaardig: in onze media wordt er amper aandacht aan besteed. Een mogelijke verklaring: een Chinees coronavirus eist alle aandacht op.
De wet trad al in werking op 2 juni 2020 toen het werd ondertekend door de president van Rusland Vladimir Poetin. Het is volgens defense.info ook de eerste keer in de dan bijna 30-jarige geschiedenis van de Russische Federatie dat een verklaring van het Russische nucleaire oorlogsbeleid openbaar is gemaakt.
Dit relatief korte document van zes pagina’s stuurt een reeks duidelijke boodschappen die zijn ontworpen om de potentiële vijanden duidelijk te maken waar Rusland voor staat. Hoewel het kernwapens “uitsluitend als een middel van afschrikking” beschouwt, waarbij het gebruik ervan “een extreme en gedwongen maatregel” is, beschrijft deze officiële verklaring wel in detail de omstandigheden die een nucleair conflict kunnen veroorzaken.
De belangrijkste militaire risico’s die kunnen uitgroeien tot directe militaire bedreigingen voor Rusland worden geïdentificeerd als de opbouw door een potentiële tegenstander van conventionele strijdkrachten die kernwapens bezitten op het grondgebied van staten die grenzen aan Rusland en zijn bondgenoten, evenals in aangrenzende wateren.
Het belangrijkste element volgens militaire experts is dat dit document voor het eerst publiekelijk de voorwaarden uiteenzet waarin Rusland het gebruik van kernwapens zou overwegen: een aanval door een tegenstander op kritieke overheids- of militaire locaties van Rusland, waarvan verstoring de reactie van nucleaire troepen zou ondermijnen en agressie tegen Rusland met het gebruik van conventionele wapens wanneer het voortbestaan van de staat in gevaar is. De bezorgdheid is dus dat Rusland kernwapens kan gebruiken tegen een conventionele aanval “wanneer het voortbestaan van de staat in gevaar is”.
De Russische strategie omvat het zogeten concept “escaleren om te de-escaleren”. Dit houdt het gebruik van tactische kernwapens in tegen een conventionele – directe of indirecte – aanval op Rusland. Dat is nieuw en bijzonder zorgwekkend sinds 2020.
Ook Indiaas generaal Shokin Chauhan kan het risico inschatten. De generaal in een eerdere analyse: “Ik was de commandant van een divisie van India. Ik heb een zeer grote oefening uitgevoerd met het Russische leger en heb gezien dat ze bereid zijn om in eerste instantie al hun kernwapens te gebruiken. Omdat ze zeggen dat als we het nu niet gebruiken, we het niet overleven. Dus de Russen hebben ze niet alleen, ze zitten in de planning, ze oefenen ermee en ze zijn ook bereid kernwapens te gebruiken.”
