NAVO-chef waarschuwt: "Vrede is niet gratis, lidstaten moeten bereid zijn de prijs te betalen"
In de wereld van geopolitiek en defensie is niets ooit gratis. En dat geldt zeker voor vrede. NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg heeft deze boodschap nog maar eens glashelder geserveerd. Tijdens een afscheidspeech bij de prestigieuze Amerikaanse denktank German Marshall Fund (GMF) trok hij stevig van leer. "De lidstaten moeten begrijpen dat vrede een prijs heeft. Hoe meer we investeren in onze defensie, hoe sterker onze afschrikking en hoe groter onze veiligheid," klonk het resoluut.
Stoltenberg, die zijn functie binnenkort neerlegt na jaren van intensieve politieke manoeuvres en militaire strategieën, leek te willen benadrukken dat we aan de vooravond staan van een nieuwe wereldorde. “Sinds 2014 zijn de defensie-uitgaven van onze lidstaten flink gestegen,” gaf hij toe, verwijzend naar de schokgolf die de annexatie van de Krim door Rusland door Europa stuurde. Maar volgens de NAVO-topman is dat niet meer genoeg. “Het engagement om twee procent van het bbp aan defensie te besteden, was ooit ambitieus, maar nu moeten we veel verder gaan.”
De koude waarheid achter de defensie-uitgaven
De NAVO-lidstaten zitten klem tussen enerzijds het groeiende ongenoegen van hun bevolkingen, die in veel gevallen geen vragende partij zijn voor een stijgende militaire budgetten, en anderzijds de onverbiddelijke realiteit van een steeds agressievere internationale omgeving. Terwijl Rusland steeds meer zijn tanden laat zien en China zijn grip op cruciale grondstoffen versterkt, komt Stoltenberg met een bittere waarheid: als we willen overleven in deze steeds vijandigere wereld, moeten we betalen. “De komende jaren zullen we meer dan twee procent van ons bbp aan defensie moeten besteden,” waarschuwde hij, zonder een greintje twijfel in zijn stem. De boodschap was duidelijk: oorlog voorkomen is duurder dan oorlog voeren.
In de zaal werd ongetwijfeld gefronst bij het horen van deze finaciële realiteit. Maar Stoltenberg bleef onverstoorbaar. Hij herinnerde zijn publiek eraan hoe de afhankelijkheid van Russische energie een vergissing bleek te zijn. "Nog niet zo lang geleden dachten veel lidstaten dat het kopen van gas uit Rusland een puur commerciële kwestie was," zei hij. "Dat was een ernstige fout.” Een fout die we volgens hem niet mogen herhalen met China, door ons blind te storten op hun grondstoffen en technologieën. “Vrijheid is belangrijker dan vrije handel,” voegde hij eraan toe. Een statement dat recht in het hart van de globalisering snijdt, een model waar zoveel regeringen en bedrijven zich jarenlang achter verschuilden.
De fragiele band tussen Europa en Amerika
Stoltenberg’s boodschap was meer dan alleen een oproep tot militaire uitgaven. Het was een vurig pleidooi voor de trans-Atlantische band tussen Europa en de Verenigde Staten, een relatie die volgens hem nooit als vanzelfsprekend mag worden beschouwd. “We hebben stemmen gehoord aan beide kanten van de Atlantische Oceaan die pleiten voor een breuk tussen Amerika en Europa,” waarschuwde hij. “Maar dat zou rampzalig zijn.”
De dreiging van isolationisme, vooral in tijden waarin - naar eigen zeggen - populistische stemmen aan kracht winnen, baart de NAVO-leider zorgen. Hij benadrukte dat geen enkel land veilig kan zijn in zijn eentje. “We leven in een verbonden wereld,” zei hij. “De veiligheidsuitdagingen zijn te groot en de concurrentie is te hevig om in isolatie te handelen.” Of het nu om militaire, economische of technologische kwesties gaat, alleen door samenwerking kan de NAVO, en breder het Westen, zijn plaats aan de wereldtop behouden. “De enige winnende weg vooruit is om te blijven investeren in de trans-Atlantische relatie,” concludeerde hij.
De toekomst van de NAVO: fragiel maar essentieel
Terwijl Stoltenberg zijn vertrek voorbereidt, blijft de toekomst van de NAVO onzeker. Zijn opvolger zal het moeten opnemen tegen dezelfde problemen: een steeds assertiever Rusland, een stijgend China en een gefragmenteerd Westen. De NAVO mag dan wel de hoeksteen van de westerse defensie zijn, maar de tijden dat lidstaten blindelings volgden en betaalden voor hun bescherming lijken voorbij.
Zijn pleidooi voor meer investeringen in defensie zal op gemengde reacties kunnen rekenen. Enerzijds is er een groeiend besef dat de wereld er na de invasie van Oekraïne, de crisis rond Taiwan en de groeiende onrust in Afrika gevaarlijker is geworden. Anderzijds blijven er binnen Europa, en zeker in de VS, stemmen die vraagtekens zetten bij de meerwaarde van de NAVO in de huidige geopolitieke constellatie. Met name in de Verenigde Staten, waar een groeiende isolationistische stroming onder Trump-aanhangers steeds luider klinkt, bestaat het risico dat de steun voor NAVO-bijdragen zal afnemen.
Maar als er één ding is dat Stoltenberg duidelijk maakte tijdens zijn toespraak, dan is het wel dat vrede, veiligheid en samenwerking een prijs hebben. En die prijs, zo lijkt het, zal in de toekomst alleen maar hoger worden. De vraag is nu of de NAVO-lidstaten bereid zijn om die prijs te betalen, of dat ze zullen bezwijken onder de druk van binnenlandse belangen en korte termijnpolitiek.
Blijft er misschein nog slechtrs één vraag over: “Aan wie moeten we betalen?”
Foto: screenshot YouTube/U.S. Department of State
