Goed nieuws, vastgoedbezitters! Of toch niet? Steeds meer Vlaamse gemeenten sturen hun inwoners brieven met een prangende vraag: ‘Hoe luxueus woont u eigenlijk?’ Want als uw huis ooit een krot met gaskachel was, maar ondertussen omgetoverd is tot een paleisje met vloerverwarming en jacuzzi, dan kan het goed zijn dat u al jaren te weinig belastingen betaalt. En dat kan natuurlijk niet blijven duren, vinden de gemeenten.
Kadastraal inkomen: een relikwie uit 1975
Het kadastraal inkomen (KI) – de fictieve huurwaarde van je woning – dateert nog uit een tijd waarin avocado’s enkel in encyclopedieën bestonden en centrale verwarming een luxe was. In 1975 werd het vastgelegd en sindsdien enkel geïndexeerd, maar niet meer aangepast aan de werkelijke waarde van woningen. Het resultaat? Naar schatting 30 tot 40 procent van de huizen heeft nog een KI gebaseerd op een tijd waarin mensen badkamers met elkaar deelden en er in de living een kolenkachel stond te branden.
Maar gemeenten, die worstelen met stijgende werkingskosten, beginnen in te zien dat ze hier een goudmijntje laten liggen. Dus trekken ze massaal op onderzoek uit. In Mol krijgen bewoners brieven waarin ze zelf mogen aangeven hoe luxueus hun huis ondertussen is geworden. Eerlijke Vlamingen zullen hun verbouwingen netjes opbiechten, maar slimme inwoners hebben wellicht al een geniaal plan om hun wellnessbadkamer en designkeuken strategisch te verbergen.
Woon je in een ‘verdachte’ woning? Pas maar op!
Niet alleen in Mol worden zulke brieven verstuurd. Ook in Scherpenheuvel-Zichem, Mortsel, Lier en verschillende andere gemeenten wordt al jaren ‘bijgestuurd’. Vooral woningen gebouwd vóór 1960 en in de jaren ’70 worden onder de loep genomen. Logisch, want de kans is groot dat die ondertussen een grondige upgrade hebben gekregen. En daar willen gemeenten uiteraard graag een graantje van meepikken via de belastingen.
Sommige steden nemen geen halve maatregelen en hebben zelfs een ‘aanwijzend schatter’ in dienst: een soort Sherlock Holmes van de vastgoedfiscaliteit, om KI’s te herzien. Dat betekent dus dat je binnenkort misschien een man met een meetlint en een notitieblokje aan je deur krijgt.
"Wij willen gewoon eerlijke belastingen"
Volgens de burgemeesters is het allemaal een kwestie van gelijkheid. “We willen dat inwoners voor hun eigendommen gelijk belast worden,” klinkt het in Het Nieuwsblad. En toegegeven, het is niet helemaal oneerlijk: als je huis intussen verdriedubbeld is in waarde, maar je nog belastingen betaalt op basis van een situatie waarin het een bouwval was, dan ben je een beetje een belastingontduiker in slow motion.
Toch voelt het voor veel eigenaars alsof ze plots een boete krijgen omdat ze hun huis netjes onderhouden. Sommige gemeenten pakken het dan ook anders aan: Niel koos er bijvoorbeeld voor om gewoon de algemene opcentiemen op KI te verhogen voor iedereen. Dat betekent dat iedereen wat meer betaalt, zonder dat er een ‘heksenjacht’ ontstaat op verstopte inloopdouches en illegale thuiskantoren.
Een echte hervorming? Daar durft niemand aan beginnen
Ondertussen wordt er al decennia gepraat over een echte hervorming van het KI, zodat de belastingen eerlijker worden. Maar zoals met veel zaken in België lijkt niemand daar zijn vingers aan te willen verbranden. De federale overheid zou het kunnen aanpakken, maar heeft er zelf weinig baat bij, want het geld gaat vooral naar de gewesten en gemeenten.
Dus blijft het systeem wat het is: een belastingsysteem gebaseerd op cijfers uit een tijd waarin je nog fluitjesbier dronk voor 15 frank. En als je niet wilt dat de belastinginspectie binnenkort een kijkje komt nemen, kun je maar beter je jacuzzi in de kelder verstoppen en doen alsof je nog steeds in 1975 leeft.
Kort samengevat: gemeenten ruiken geld en vragen je vriendelijk of je huis misschien nét iets luxueuzer is geworden dan in de tijd van de zwart-wittelevisie. De keuze is aan jou: eerlijk zijn en meer belastingen betalen, of hopen dat je stiekem verbouwde zolder niet opvalt.
