Kernmacht Pakistan zit in woelig politiek water. Op dit moment wordt in het parlement gedebatteerd over de situatie. Het parlement zegde dit weekeinde immers het vertrouwen op in premier Imran Khan. De belangrijkste oppositieleider, Shehbaz Sharif, zou vandaag naar verwachting gekozen worden tot nieuwe premier, maar niets is daar zeker.
Wel zeker is dat ex-premier Khan (69) in de nacht van zaterdag op zondag anderhalf jaar voor het aflopen van zijn termijn afgezet werd via een motie van wantrouwen. De Volkskrant: “Die had de voormalige cricket-ster nog geprobeerd te voorkomen door het parlement te ontbinden, maar daar stak het hooggerechtshof donderdag een stokje voor. De rechters oordeelden dat het parlement weer bijeen moest komen om de stemming af te maken.”
Sharif (70), leider van de grootste oppositiepartij, de conservatieve Pakistan Muslim League-Nawaz (PLM-N), stelde zich zondag kandidaat als premier. Hij is de jongere broer van drievoudig premier Nawaz Sharif, die in 2017 wegens corruptie moest aftreden en vanwege een veroordeling tot 10 jaar nu in Londen woont. Volgens rapporten van de inlichtingendiensten zou deze laatste nu terugkeren naar Pakistan.
Shehbaz Sharif was lang premier van de machtige deelstaat Punjab, en staat volgens de Volkskrant bekend als kundig bestuurder. Als hij wordt gekozen blijft hij in elk geval aan tot de verkiezingen in augustus 2023.
De afgezette Khan legt zich echter nog niet bij zijn val neer. Hij nomineerde zondag namens zijn partij Tehreek-e-Insaf (PTI) ex-minister van Buitenlandse Zaken Shah Mehmood Qureshi als premier. De PTI dreigt met het massaal opstappen van zijn parlementariërs, wat tot storende tussentijdse verkiezingen zou leiden. ‘De vrijheidsstrijd is vandaag opnieuw begonnen’, twitterde Khan zondag naar zijn 15 miljoen volgers.
De Volkskrant: “De val van de regering-Khan was de ontknoping van een politieke thriller die in gang werd gezet toen een cruciale coalitiepartij overliep naar de oppositie. De parlementsvoorzitter, een partijgenoot van Khan, veegde de steeds kansrijkere motie van wantrouwen van tafel, omdat die zou zijn ingestoken door een ‘buitenlandse samenzwering’; lees de Verenigde Staten. Toen het parlement na 13 uur beraadslagingen zaterdagnacht alsnog overging tot stemmen trachtte de PTI dit door massaal weglopen te torpederen.”
De stemming kon volgens anonieme bronnen pas doorgang vinden nadat de chef-staf van het leger, generaal Qamar Javed Bajwa, een dwingend onderhoud had gehad met Khan. Het leger, de werkelijke macht in Pakistan, dat het land de helft van zijn 75-jarig bestaan regeerde en driemaal een staatsgreep pleegde, zou Khan in 2018 hebben gesteund toen hij na een grote verkiezingszege aan de macht kwam, maar verloor het vertrouwen in hem en zou nu van hem af hebben gewild.
De Volkskrant: “Dat had volgens analisten mede te maken met Khans buitenlandse beleid. Hij slaagde er niet in de relaties met India te verbeteren (vanwege zijn kritiek op premier Modi’s anti-islambeleid) en raakte gebrouilleerd met de VS (vanwege zijn steun voor de Taliban). Khan zocht tegelijkertijd toenadering met China (dat miljarden in Pakistan investeert voor zijn ‘Nieuwe Zijderoute’) en Rusland (Khan was op bezoek bij president Poetin toen Rusland Oekraïne binnenviel). Dat zou de legertop, en Washington, steeds minder bevallen.”
Khans positie werd ook steeds lastiger door zijn falende economische beleid. Als gevolg van de coronacrisis en de spanningen rond Oekraïne stegen de Pakistaanse schuldenlast en de inflatie tot recordhoogte. Gewone Pakistanen krijgen de eindjes steeds minder goed aan elkaar geknoopt, en de onvrede nam toe. Daar deden Khans verdiensten (zo voerde hij een succesvol coronabeleid, met smart lockdowns) niets aan af.
De Volkskrant nog: “Als Sharif de nieuwe premier wordt – hij moet de zegen krijgen van Bilawal Bhutto Zardari (33), leider van de progressieve Pakistan Peoples Party PPP en zoon van de vermoorde oud-premier Benazir Bhutto) – krijgt hij een zware taak. Hij moet de economie weer aan de praat krijgen, door noodkredieten los te peuteren bij het Internationaal Monetair Fonds, en de banden met het leger en de VS lijmen. Maar Sharif lijkt zelfverzekerd. ‘Een nieuwe dageraad is aangebroken. Deze coalitie gaat Pakistan herbouwen’, verklaarde hij zondag.”
De machtswisseling in Pakistan, een islamitische kernmacht van 220 miljoen mensen, kan wel tot politieke instabiliteit leiden. Khan kondigde vrijdag al aan dat hij zou doorvechten als hij werd weggestemd, ‘tegen deze geïmporteerde regering die aan de macht probeert te komen’, verwijzend naar het vermeende Amerikaanse complot met de oppositiepartijen, dat door de VS wordt ontkend. Zuid-Azië-analist Michael Kugelman van het Wilson Center in Washington voorziet volgens de krant dan ook ‘turbulente maanden’.
