Een jaarlijks dotatie van 388.000 euro, maar geen toegang tot de sociale zekerheid en dat kan niet volgens de prins.
Het mag gerust een nieuw hoofdstuk in het koninklijke theater genoemd worden: prins Laurent, het enfant terrible van de Belgische monarchie, daagt de overheid voor de rechter. Geen ruzie over protocollen of paleisschandalen dit keer, maar een strijd om sociale zekerheid. Jawel, de man met een jaarlijkse dotatie van 388.000 euro wil toegang tot het sociaal vangnet van de gewone Belg. En dat zorgt voor gefronste wenkbrauwen én verhitte debatten.
Een prins op zoek naar zekerheid
Het lijkt een contradictie van formaat: een vorstelijk bestaan leiden en tegelijk klagen over ziekenhuisfacturen. Maar prins Laurent ziet het anders. Volgens hem gaat het niet om het geld, maar om zijn rechten. "Als een migrant hier aankomt, schrijft hij zich in en krijgt hij sociale zekerheid. Ik ben misschien ook een migrant, maar mijn familie heeft dit land mee gevormd," aldus de prins, in zijn typische stijl die balanceert tussen ironie en ernst.
Wat Laurent precies wil? Een officieel statuut als zelfstandige, zodat hij sociale bijdragen kan betalen en in ruil toegang krijgt tot ziekteverzekering en pensioenopbouw. Klinkt nobel, ware het niet dat zijn dotatie hem momenteel verhindert om onder de klassieke statuten van werknemer, ambtenaar of zelfstandige te vallen. De regels zijn helder: wie belastinggeld ontvangt in de vorm van een dotatie, mag geen ander inkomen genereren. Maar Laurent denkt daar anders over en trekt naar de rechtbank om dat te veranderen.
Waarom nu?
De zaak sleept al langer aan. Twee jaar geleden probeerde Laurent zich al in te schrijven als zelfstandige, maar dat verzoek werd geweigerd door de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid van Zelfstandigen (RSVZ). Die houdt voet bij stuk: een prins met een dotatie kan geen zelfstandige worden. Voor Laurent is dat onverteerbaar. "Ik was in het ziekenhuis en moest eerder vertrekken omdat mijn verzekering de kosten niet kon dekken. Hoe is dat logisch?" foetert hij.
Zijn dotatie mag dan wel riant lijken, Laurent heeft geen toegang tot de voordelen die de meeste Belgen vanzelfsprekend vinden. Geen overlevingspensioen voor zijn vrouw Claire, geen dekking voor medische kosten vanuit het klassieke systeem. De prins moet daarom zijn toevlucht nemen tot privéverzekeringen, die fors duurder zijn. Voor Laurent draait het om meer dan cijfers; hij ziet het als een fundamenteel onrecht.
De cijfers op een rij
Laurents jaarlijkse dotatie van 388.000 euro lijkt op het eerste gezicht een luxe. Maar wie inzoomt, ontdekt nuances. Slechts 90.000 euro daarvan is bruto loon, belast zoals bij elke gewone sterveling. De overige 298.000 euro moet hij gebruiken voor werkings- en personeelsuitgaven. En hoewel hij gratis woont in villa Clementine, eigendom van de Koninklijke Schenking, zijn er geen garanties voor zijn gezin na zijn overlijden.
Critici wijzen erop dat Laurent met zijn dotatie makkelijk een spaarpot kan opbouwen of investeren. Toch is het beeld complexer. Laurent heeft, in tegenstelling tot zijn zus Astrid, geen werkende partner. Haar echtgenoot Lorenz verdient zijn brood in de bankensector en zorgt daarmee voor sociale zekerheid én pensioenopbouw voor het gezin. Bij Laurent en Claire is die optie afwezig sinds Claire stopte met werken na hun huwelijk.
Is dit een prinselijke gok?
Laurents zaak kent geen precedent. Arbeidsrechtadvocaat Olivier Rijckaert, die Laurent bijstaat, is overtuigd van zijn zaak. Hij noemt het onbegrijpelijk dat Laurent niet als zelfstandige erkend wordt. Een deel van zijn dotatie wordt immers als loon belast, en hij vervult effectief taken voor het koningshuis. Dat argument zal hij aanvoeren voor de rechter.
Maar de juridische werkelijkheid is troebel. De dotatieregeling werd in 2013 nog aangescherpt onder de regering-Di Rupo, die expliciet stelde dat dotatiebegunstigden buiten de sociale zekerheid vallen. Rijckaert zal dus een stevige kluif hebben om het tegendeel te bewijzen.
Wie heeft gelijk?
Voor Laurent gaat het om gelijkheid en rechtvaardigheid. Voor de Belgische staat gaat het om een principiële grens tussen dotatie en sociaal vangnet. De uitkomst van de zaak is onzeker, en experts zijn verdeeld. Feit blijft dat Laurent zich opnieuw in het oog van de storm heeft geplaatst, met een mix van persoonlijke bekommernissen en publiek debat.
Wat de Brusselse rechtbank beslist, zal hoe dan ook de toekomst van de koninklijke dotaties beïnvloeden. Met Laurent als hoofdrolspeler is er alvast geen sprake van een saaie voorstelling.
(Foto: screenshot VRT/Laurent: prins op overschot)
