De ongemeen spannende verkiezingen zondag in Turkije gaan tussen Recep Erdogan en Kemal Kiliçdaroglu.
Erdogans strategische dubbelzinnigheid komt volgens De Tijd het nadrukkelijkst tot uiting in het migratiedossier. De Turkse president verwelkomde in volle Syrische burgeroorlog miljoenen vluchtelingen, die hij ‘broeders en zusters’ noemde, maar deinst er niet voor terug ze als een pasmunt in te zetten in zijn powerplay met de Europese Unie.
In sommige buitenlandse media wordt het verschil in aanpak in dat migratiedossier tussen Erdogan en Kiliçdaroglu belicht en soms zelfs uitvergroot. Deze laatste zou de Syriërs willen terugsturen.
Journaliste Inge Vrancken in Terzake: “Eigenlijk is dat een beleid dat nu al door de AKP-partij (van Erdogan) wordt uitgevoerd. Deze regering is al meer dan een jaar huizen aan het bouwen in het noorden van Syrië. Daar heeft Turkije de controle.” Volgens Vrancken wil Kiliçdaroglu bij winst dat beleid gewoon verderzetten.
Basis is de deal tussen de EU en Turkije uit 2016. De Tijd: “Erdogan houdt miljoenen vluchtelingen en migranten tegen die naar Europa willen reizen, in ruil voor 6 miljard euro. Zonder Turkije heeft de EU in enkele dagen een knoert van een asiel- en migratieprobleem.”
Dat scenario kan volgens De Tijd toch reëel worden met de oppositie aan de macht. Kiliçdaroglu wil de relaties met Bashar al-Assad normaliseren en binnen twee jaar alle Syriërs terugsturen naar hun thuisland. Turkije biedt onderdak aan zowat 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen die ‘tijdelijke bescherming’ krijgen.
De Tijd: “Met zijn voorstel surft Kiliçdaroglu op de groeiende antimigrantengevoelens onder de Turken. ‘We hebben werkloze jongeren, maar er zijn 3,6 miljoen Syriërs in Turkije. We zullen alle Syriërs uiterlijk binnen twee jaar terugsturen naar hun land’, zei hij op 1 mei.”
Het maatschappelijk en politiek draagvlak voor de vluchtelingen is de jongste jaren weggesmolten. Ook Erdogan beseft dat. Hij onderneemt voorzichtige toenaderingspogingen tot het Assad-regime. Maar in tegenstelling tot zijn uitdager wil Erdogan getalenteerde Syriërs laten integreren, zelfs assimileren. Het leeuwendeel van de Syriërs wil hij ‘vrijwillig’ laten terugkeren. Een half miljoen Syriërs zou al teruggekeerd zijn.
Volgens een onderzoeker zal het ‘plan’ van de oppositie niet volledig ingevoerd worden. ‘De vluchtelingen en migranten terugsturen naar hun herkomstland is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Veel zal ervan afhangen of het team van Kiliçdaroglu erin slaagt een echte dialoog en diplomatie met Syrië te beginnen.’
Een mogelijke shift in het Turkse migratiebeleid is voor de EU prangender sinds de jongste zet van Libanon en Jordanië. Samen met de andere leiders van Arabische landen beslisten ze onlangs om Syrië weer toe te laten tot de Arabische Liga. De Tijd: “Libanon en Jordanië, die samen meer dan twee miljoen Syrische vluchtelingen opvangen, zien de normalisering op de korte termijn als een manier om hen terug te sturen.”
Zondag kunnen de kaarten voor Europa dus veranderen. Meer dan 5 miljoen Syriërs zullen misschien plots niet meer welkom zijn in hun opvangland Turkije. Velen zullen niet willen of kunnen terugkeren, en allicht naar Europa reizen. Op zondag 14 mei vecht president Recep Tayyip Erdogan in elk geval voor zijn politiek overleven. Het wordt volgens De Tijd een nipte winst of nipt verlies.
foto: screenshot VRT
