Kaja Kallas (Tallinn, 18 juni 1977) is een Estse politica en sinds 26 januari 2021 de eerste vrouwelijke premier van Estland.
Kallas meent dat we vandaag dezelfde fout maken als in 1938 toen de spanningen in Abessinië, Japan en Duitsland werden behandeld als geïsoleerde gebeurtenissen.
De directe oorzaken van de huidige conflicten in Oekraïne, het Midden-Oosten, de Zuid-Chinese Zee en zelfs Armenië kunnen verschillend zijn, maar het grotere plaatje toonde een onderling verbonden slagveld waarin de zekerheden van na de Koude Oorlog plaats hadden gemaakt voor “grootmachtconcurrentie” waarin autoritaire leiders de grenzen van hun imperium op de proef stellen. De les - en noodzaak - is om weerstand te bieden en te herbewapenen. “De les van 1938 en 1939 is dat als agressie ergens loont, het dient als een uitnodiging om het elders te gebruiken,” zei Kallas onlangs volgens The Guardian.
Ondanks die belangrijke historische les is Europa verdeeld. Sabine Fischer, politicologe aan de Duitse Raad voor Buitenlandse Betrekkingen, zegt dat achter deze geschillen de spil schuilgaat waar elk oordeel om draait: Europa gelooft dat een Oekraïense nederlaag binnen de perken kan worden gehouden. Met andere woorden, wat zijn de eventuele gevolgen voor Europa als Oekraïne instort of als een door Rusland gedicteerde vrede leidt tot het behoud van gebied dat het land door militaire verovering heeft veroverd?
Zal een zegevierende Poetin dan zijn oorlogsmachine uitschakelen en zeggen dat de herovering van Kiev een eenmalig doel van Moskou was geweest en dat de imperiale ambities van Rusland nu zijn bevredigd? Niet elke staat die eisen stelt, heeft immers onbeperkte ambities.
Maar het concept voor het buitenlands beleid van Rusland dat in 2023 werd uitgegeven, richt zich op een wereldwijde confrontatie met de VS en het opbouwen van allianties om het westen te verslaan. Het is het ontstaan van een nieuwe As van het Kwaad: Rusland, Wit-Rusland, Iran, China en Noord-Korea.
Gezien Poetins ongeëvenaarde staat van dienst op het gebied van gebroken beloften, zou een Russische vredesgarantie wel eens net zo “geruststellend” kunnen zijn als Chamberlains advies aan het Britse volk om rustig te gaan slapen na zijn terugkeer uit München. Niet dus.
De Amerikaanse president, Joe Biden, die deze week in Time Magazine werd geïnterviewd, leek de gevolgen als enorm te zien. “Als we Oekraïne ooit ten onder laten gaan, let dan op mijn woorden: je zult Polen zien gaan, en je zult al die naties langs de feitelijke grens van Rusland zien gaan, van de Balkan en Wit-Rusland, al die naties, die gaan hun eigen onderkomen zoeken.”
Terug naar Kaja Kallas. Haar favoriete historicus, professor Tim Snyder, voegt er een bijkomend element aan toe door 1938 voor te stellen als een jaar waarin Tsjecho-Slowakije, net als Oekraïne in 2022, ervoor zou gekozen hebben om te vechten: “Dus je had in Tsjecho-Slowakije, net als Oekraïne, een onvolmaakte democratie. Het is de verst verwijderde democratie in Oost-Europa. Het heeft verschillende problemen, maar wanneer het bedreigd wordt door een groter buurland, kiest het ervoor om weerstand te bieden. In die wereld, waar Tsjecho-Slowakije zich verzet, komt er geen tweede wereldoorlog."
Snyder zei dat zo'n uitkomst mogelijk was geweest. "Ze hadden de Duitsers kunnen tegenhouden. Het was grotendeels bluf van de Duitse kant. Als de Tsjechen zich hadden verzet, en de Fransen en de Britten en misschien de Amerikanen uiteindelijk waren gaan helpen, zou er een conflict zijn geweest, maar geen tweede wereldoorlog.”
“In plaats daarvan viel Duitsland Polen binnen in 1939 met de Tsjechische wapenindustrie, die de beste ter wereld was. Het viel Polen binnen met Slowaakse soldaten. Het viel Polen binnen vanuit een geografische positie die het alleen had verworven omdat het Tsjecho-Slowakije had vernietigd.”
Snyder benadrukte zijn les uit de geschiedenis: "Als de Oekraïners opgeven, of als wij Oekraïne opgeven, dan is het anders. Het is Rusland dat oorlog voert in de toekomst. Het is Rusland dat oorlog voert met Oekraïense technologie, Oekraïense soldaten vanuit een andere geografische positie. Op dat moment zijn we in 1939. We zijn nu in 1938. Wat de Oekraïners ons laten doen, is in feite 1938 verlengen." De echte vraag is hoe lang we nog in '38 zullen zijn.
foto: wikipedia rv
