Hoe democratisch is onze democratie eigenlijk?
Afgelopen zondagavond lag de toekomst van ongeveer 270.000 Gentenaars – en teglijk die van het gans land – in handen van een selecte groep van zo’n 350 leden van Vooruit. Deze leden kwamen bijeen in De Centrale om hun stem uit te brengen over het bestuursakkoord met N-VA. Na een intensieve discussie stemde 56 procent van de aanwezigen tegen, waardoor een relatief kleine groep socialisten een grote impact had op het beleid van de stad en het land. Is dit wel democratisch te noemen?
Democratie onder druk
Volgens politicoloog Bram Wauters van de UGent - in ‘Het Nieuwsblad’ - rijst de vraag of deze manier van beslissen eerlijk is tegenover de bredere kiezersbasis. De praktijk van interne inspraak in politieke partijen is sinds de jaren ’90 gebruikelijk, maar de regels verschillen aanzienlijk tussen partijen. Terwijl lidmaatschap doorgaans eenvoudig is, hebben partijen hun eigen manier van omgaan met interne democratie. In Gent hebben de leden van Vooruit, Open VLD en Groen de uiteindelijke zeggenschap over belangrijke beslissingen. Dat die beslissing – van eigen zeggen niet om wille van de inhoud, maar door de perceptie – ook grote gevolgen heeft voor de federale regeringsvorming, lijkt niemand te deren. Als je weet dat ons land op een financiële apocalyps afstormt als we niet snek een daadkrachtige regering hebben, dan flirt deze vorm van democratie met de illegaliteit. Dan hebben we het nog niet over het cordon sanitaire waarmee een grote groep kiezers gewoon niet eens de kans krijgt om gehoord te worden.
De rol van de partijleiding
In de praktijk worden leden vaak op een gecontroleerde manier betrokken bij beslissingen, met de partijleiding die ervoor zorgt dat voorstellen kans van slagen hebben. Wauters wijst erop dat de weerstand tegen het akkoord mogelijk verkeerd is ingeschat door de partijtop, en dat de steun van invloedrijke figuren ontbrak. Dit roept de vraag op of de partijleden wel genoeg ruimte hebben om invloed uit te oefenen op belangrijke beslissingen.
Waarom kunnen Vooruit en Open VLD apart beslissen?
Hoewel Vooruit en Open VLD samen naar de kiezers zijn getrokken onder de naam Voor Gent, hebben ze toch de vrijheid om afzonderlijk een oordeel te vellen over het gezamenlijke akkoord. Politicoloog Bram Wauters legt uit: “Dit is inherent aan de structuur van kartellijsten. Beide partijen bundelen hun krachten om een groter aantal stemmen te vergaren, maar ze blijven elk trouw aan hun eigen geschiedenis en interne gevoeligheden.” Dit betekent dat beide partijen, ondanks hun samenwerking, zelfstandig goedkeuring moeten verlenen aan beslissingen.
Ter afsluiting nog even de defitiie van ‘democratie’. Democratie (van het Grieks δῆμος/dèmos, "volk" en κρατειν/kratein, "heersen", dus letterlijk "volksheerschappij") is een bestuursvorm waarin de wil van het volk de bron is van legitieme machtsuitoefening.
Wat denk jij?
(Foto: Xavier Piron/Fotonieuws/Fotonieuws)
