“Als er niets gebeurt, explodeert het begrotingstekort tegen 2029 tot 45 miljard euro, oftewel 6,4 procent van het bbp.”
De N-VA wil – naar eigen zeggen – de kiezer geen gebakken lucht serveren en komt met een gedurfd besparingsplan aanzetten. De N-VA wil in een compact kabinet sociale en economische hervormingen door te voeren. Gedurende twee jaar zal dit team aan de slag gaan - zonder staatshervorming - om voornamelijk de begroting grondig aan te pakken. In een gedetailleerd plan zetten de Vlaams-nationalisten de eerste stappen. De situatie is duidelijk. Als er geen actie wordt ondernomen, zal het begrotingstekort tegen 2029 exploderen tot 45 miljard euro, wat overeenkomt met 6,4 procent van het bbp. De N-VA streeft ernaar dat België voldoet aan de Europese voorschriften en het tekort terugbrengt tot onder de 3 procent van het bbp. Volgens de partij zou dit een structurele besparing van 18,2 miljard euro vergen.
Met twee voeten op de grond
"Dit is puur om de vlammen te doven", aldus N-VA-voorzitter Bart De Wever, die zijn publiek met beide voeten op de grond zet. Hij kijkt met groeiende verbazing naar het politieke schouwspel van 1 mei en betreurt de loze beloften die de ronde deden. Het contrast met het gedetailleerde besparingsplan dat N-VA vervolgens presenteert, kan haast niet groter zijn. Toch heeft ook Open Vld al eerder een soortgelijk plan op tafel gelegd. Maar zal N-VA de kiezers weten te overtuigen met haar bezuinigingsmaatregelen? Over hoe de partij dit programma denkt te realiseren met de PS – die geen besparingen voorstelt maar 15 miljard euro nieuwe belastingen – komt geen antwoord. Volgens De Wever moet het minikabinet met de PS erin wel vanaf dag één na de verkiezingen aan de slag.
Geen woorden, maar daden
"We willen eerlijkheid en daadkracht tonen", aldus begrotingsspecialist en Kamerlid Sander Loones (N-VA). De Wever beschouwt dit als zijn "ideale scenario", dat hij tijdens de eerste twee jaar van een federaal zakenkabinet wil uitrollen. "Ondertussen kunnen we onderhandelen over institutionele hervormingen." Uiteindelijk weet N-VA de minimumvereiste van de EU te halen, namelijk het jaarlijkse tekort terugbrengen tot -3 procent van het bbp tegen 2029. Dit vertaalt zich in een nettobesparing van 18,2 miljard euro over vijf jaar tijd. Dit is broodnodig, gezien de strengere Europese begrotingsregels die in juni van kracht worden.
Gezondheidszorg
Het voorstel van voorzitter Bart De Wever (N-VA) om de groeinorm voor de gezondheidszorg te verlagen, springt het meest in het oog. Momenteel stijgt het gezondheidsbudget met 2,5 procent bovenop de index om de toenemende zorgnood aan te pakken. In 2024 werd dit eenmalig verlaagd naar 2 procent. Nu stelt de N-VA voor om deze norm in lijn te brengen met de economische groei, ongeveer 1,5 procent. Volgens hun eigen berekeningen zou dit leiden tot een besparing van 4,5 miljard tegen 2029.
Bij de N-VA willen ze het beeld tegengaan dat ze bezuinigen op de gezondheidszorg. "Er zal nog steeds meer geld gaan naar de zorg. We geven alleen minder dan andere partijen hebben vastgesteld, zodat de kosten niet uit de hand lopen." Maar bij de socialisten wordt het wel degelijk als een bezuiniging beschouwd. “Je kunt de groeinorm niet verlagen zonder aan te geven waarop je gaat bezuinigen. Rekening houdend met innovatie en vergrijzing, is dit zeker een bezuiniging.”
Werkloosheidsuitkeringen en leeflonen
Links huivert sowieso van het besparingspakket van de N-VA. Andere pijlers van de sociale zekerheid komen ook onder vuur te liggen. De partij stelt voor om de werkloosheidsuitkeringen en leeflonen voorlopig niet meer te indexeren, naast het beperken van deze uitkeringen in de tijd. Het streven is om het verschil tussen werken en niet-werken op 500 euro te houden.
Pensioenen
De hoogste ambtenarenpensioenen (vanaf 3.500 euro netto per maand) worden tijdelijk niet geïndexeerd. Dit geldt bijvoorbeeld voor professoren en magistraten. Opmerkelijk is dat N-VA de pensioenbonus, die door de Vivaldi-regering werd ingevoerd, weer wil afschaffen. Reden hiervoor is dat deze maatregel de pensioenfactuur verder heeft opgedreven, waardoor Europa weigert enkele miljarden aan beloofde relancegelden uit te keren. Tot slot zullen de ambtenarenpensioenen niet sneller stijgen dan de inflatie. Al deze maatregelen zullen de vergrijzingskosten met 1,3 miljard euro tegen 2029 verminderen.
De overheid moet de broekriem aanhalen
N-VA wil besparen op de overheid zelf, naar schatting 3,7 miljard euro. Minder kabinetten, minder parlementsleden, en het afschaffen van de senaat staan op het programma. Voornamelijk symbolische bezuinigingen die goed klinken. De echte winst zit volgens de Vlaams-nationalisten echter in het snijden van de subsidiestromen, waar ze een marge van 2,6 miljard zien. Ook wordt er gerekend op een begrotingsevenwicht van elke regio tegen 2029, wat 4,1 miljard zou opleveren.
Privatiseren
Voor één ministerie wordt er meer geld vrijgemaakt: veiligheid. Het doel is om voor Defensie de NAVO-uitgavennorm van 2% van het bbp te halen. Om dit te financieren, zal N-VA enkele Belgische staatsbedrijven in de verkoop zetten. De verkoop van overheidsaandelen in Proximus, de Nationale Loterij, Belfius, BNP Paribas Fortis en Ethias zal eenmalig maar liefst 10 miljard euro opleveren.
En nu?
Uiteindelijk blijft de vraag met welke coalitiepartners N-VA dit saneringsplan wil uitvoeren. Dit zal een heftig politiek gevecht worden, vooral met de Franstalige partijen, erkent ook De Wever.
Foto: screenshot YouTube/N-VA
