Erika Vlieghe heeft spijt van haar idee.
Zeuren, of niet zeuren, dat is de vraag. “Ja, er werd gezeurd. En dan werd er gezeurd over dat zeuren. En daarna werd er gezeurd over dat zeuren over het zeuren. Nog even en we bereiken zo’n metaniveau van zeurderigheid dat enkel honden het nog kunnen horen”, schrijft Liesbeth Van Impe samenvattend in haar opiniestuk in ‘Het Nieuwsblad’.
Ken je het grote verschil tussen Erika Vlieghe en Marc Van Ranst? Erika zit niet op Twitter. Dat neemt niet weg dat haar naam er stevig over de digitale tongen gaat. De infectiologe had in ‘De Zevende Dag’ het idee geopperd om 'niet-zeuren' op een trui te laten zetten. Daarop kwamen reacties die niet altijd even beschaafd waren. Vooral aan de grootste toog ter wereld, Twitter, lieten sommigen weten dat ze gedegouteerd waren van zoveel wereldvreemdheid.
Het kwam Vlieghe ter ore en die besloot om een open brief te schrijven. De wetenschapster begrijpt niet dat mensen gaan reageren als ze telkens weer als dom volk worden weggezet. Toch blijft Vlieghe erbij: "We moeten stoppen met te veel zeuren." En het mag van haar nog altijd op een trui staan. In een open brief legt ze uit waarom:
Beste mede-Belgen,
Zondag liet ik me ontvallen ‘dat we misschien wat minder moeten zeuren’. Een storm van de meest uiteenlopende reacties volgde, van de goorste beledigingen tot uitgesproken steun. Dat heeft me tot nadenken gestemd, want wie me een beetje kent, weet dat ik niet ’s lands grootste provocateur ben, maar toch wel in alle eerlijkheid de dingen probeer te benoemen, en daar meestal goed over nadenk voor ik spreek. Misschien had ik mijn woorden anders moeten kiezen, zodat het duidelijker was wat ik wél, en niet bedoelde. Ik probeer het hierbij nog een keer.
Vooreerst: deze epidemie, die nu al meer dan een jaar duurt, is loodzwaar voor ons allemaal. Dit hebben we in geen honderd jaar meegemaakt. Mensen verloren geliefden, maar soms ook hun werk en het contact met elkaar door een ongrijpbaar virus. Voor sommigen onder ons is dit extra zwaar, om diverse redenen. Als ik mensen ongewild gekwetst heb door mijn uitspraak, dan wil ik mij daarvoor hier en nu bij hen verontschuldigen. Mijn woorden gingen niet over jullie. Ongeluk en diep verdriet gaan inderdaad niet weg door ‘te stoppen met zeuren’, maar hebben al onze empathie, hulp, en ondersteuning broodnodig. Mensen die worstelen met een diep verdriet, gemis, eenzaamheid, die zeuren in mijn ogen niet. Verdriet en gemis moeten uitgesproken worden, zoveel en zo lang als nodig, om te kunnen herstellen. Laat dat heel duidelijk zijn.
Maar wat bedoelde ik dan wel? Voor mij gaat ‘zeuren’ over de dagelijkse, niet-aflatende stroom aan negatieve berichten en meningen, over zowat alle aspecten van de epidemie en het crisisbeheer, die ons nu al weken of maanden overspoelt. Over de vaccins die te vroeg of te laat komen, de centra die te groot of te klein zijn, de regels die ‘onzinnig’ zijn, de testcapaciteit die te groot of te klein is, de contacttracing die achter de feiten aanloopt, de cijfers die onduidelijk zijn, de maskers die misschien giftig zijn of gewoon vervelend, het reizen dat we niet meer mogen doen, de festivals waarvan niemand weet wanneer ze terug kunnen doorgaan, en de toekomst die niemand blijkbaar kan voorspellen.
Natuurlijk moet er kritische reflectie zijn, is vrije meningsuiting een van onze belangrijkste vrijheden, en kan je hart luchten en goed vloeken geweldig deugd doen. Maar deze opeenstapeling van negatieve boodschappen sijpelt dag in dag uit bij ons binnen, en haalt ons allemaal onderuit, de meest kwetsbaren eerst. Deze stroom aan negativisme haalt veerkracht weg, die we broodnodig hebben om onszelf, en de anderen recht te houden. De negatieve filter waardoor we steeds vaker naar de zaken kijken, verhindert ons ook om te zien wat we moeten zien.
Virussen komen en gaan. Dit virus is niemands schuld. Niet het mijne, niet het uwe, niet van onze regering. Ook niet van Bill Gates. Wij zijn als maatschappij niet meer gewend om met epidemieën en groot onheil om te gaan. Het vraagt heel wat van onze weerbaarheid als samenleving. Tot tweemaal toe overspoelde de epidemie ons zorgsysteem, maar met maatregelen in alle domeinen van het leven zijn we er samen in geslaagd het virus terug te dringen. Op een jaar tijd zijn er enorme stappen vooruit gezet, in begrijpen en omgaan met dit virus. Met de hulp van zeer velen werd een enorme capaciteit aan testing, contacttracing en behandeling opgezet. In minder dan een jaar tijd werden verschillende zeer werkzame vaccins ontwikkeld, die nu al de sterfte in woonzorgcentra spectaculair doen dalen.
Kan dit alles beter? Natuurlijk, en er wordt ook door heel veel mensen op het terrein permanent aan gesleuteld om alles beter, sneller en performanter te laten verlopen. Dat is een hobbelig en vaak frustrerend parcours, om te beginnen voor allen die erin werken. Zij doen het voor u en ons allemaal, belangeloos en uit burgerzin, en willen niet liever dan dat het vooruit gaat. En eerder dan alle energie te verliezen aan dagelijkse punctuele kritiek en frustratie, willen ze blijven inzetten op voortdurende verbetering.
Laten we ons dus vooral optrekken aan de stappen vooruit. Er is wel degelijk licht aan het einde van deze tunnel. De komende maanden zullen er wel degelijk meer en meer mensen worden gevaccineerd. Nieuwe virusgolven kunnen we met zijn allen tegenhouden. Het oude leven komt terug. Hoe en wanneer exact, dat kan ik u niet zeggen. Dat zullen we stap voor stap de komende weken en maanden moeten ontdekken. Maar ik kan u wel zeggen dat wij met heel veel mensen, in alle geledingen van de maatschappij, hard en gestaag verder werken om dat punt terug te bereiken. En om gaandeweg niet teveel energie te verliezen, stel ik dus voor met zijn allen wat minder te zeuren ;-). Doet u ook mee?
Erika Vlieghe
