“We gaan richting voorlopige twaalfden, en dat heeft een prijs.”
De Belgische politiek dreigt zichzelf weer eens vast te rijden, en dit keer is de begroting de kop van Jut. Met nog een dikke maand te gaan tot het nieuwe jaar lijkt de kans op een tijdige goedkeuring van een federale begroting zo goed als onbestaande. Open VLD-voorzitter en ex-begrotingsexpert Eva De Bleeker haalt de feiten boven: “Op technisch vlak is het onmogelijk om dit nog tijdig af te ronden. We gaan richting voorlopige twaalfden, en dat heeft een prijs.”
“Voorlopige twaalfden zijn geen oplossing, maar een pleister op een open wonde”
Wat betekent dat nu, werken met voorlopige twaalfden? Simpel: elke maand mag de federale regering niet meer uitgeven dan 1/12e van het budget van het voorgaande jaar, aangevuld met indexatie. Geen ambitieuze hervormingen, geen grote investeringen, en vooral: geen nieuwe inkomsten. Voor een land met een begrotingskloof die groter is dan de Grand Canyon, betekent dit simpelweg dat de klok doortikt zonder dat er echt iets opgelost wordt.
Eva De Bleeker, die zelf als staatssecretaris voor Begroting het klappen van de zweep kent, windt er geen doekjes om: “Dit is geen plan, dit is een uitstel van executie. Wie denkt dat je een volledige begroting én grote hervormingen in enkele weken tijd kan afronden, heeft geen idee van de complexiteit van het proces.”
De tijd vliegt, de hervormingen staan stil
De Arizona-partijen (N-VA, CD&V, Open VLD en MR) wilden met een kersverse regering voor het einde van het jaar een ambitieus hervormingspakket op tafel leggen. Belastinghervormingen, investeringen in arbeidsmarktbeleid, en besparingen die de overheidsschuld eindelijk zouden aanpakken: het stond allemaal in de sterren geschreven. Maar sterren zijn geen realiteit, en volgens insiders zal 1 januari komen en gaan zonder enige concrete vooruitgang.
“Als we naar voorlopige twaalfden gaan, wat nu wel bijna zeker lijkt, dan verliezen we minstens een jaar,” legt politiek journalist Ivan De Vadder uit. “Nieuwe maatregelen of inkomsten kunnen pas in 2026 worden doorgevoerd. Het fiscale jaar 2025 is dan verloren.”
RIZIV-budget: twistappel van formaat
Terwijl de federale begroting op losse schroeven staat, zorgt het budget van het RIZIV, de overheidsdienst die de ziekteverzekering beheert, voor extra spanning. De socialisten willen 2,5 procent extra bovenop de indexatie, maar de liberalen stellen dat dit een beslissing is voor de volgende regering.
Frank Vandenbroucke, ontslagnemend minister van Welzijn (Vooruit), wil dat geld nu al vastleggen, maar De Bleeker is duidelijk: “Het zou onlogisch zijn dat een regering in lopende zaken nog grote investeringsbeslissingen neemt. Dit moet aan de volgende ploeg overgelaten worden.”
Begrotingspuinhoop: wie is verantwoordelijk?
De verantwoordelijkheid schuiven de partijen handig van zich af. De Croo, die nog als premier van de ontslagnemende regering opereert, zal naar alle waarschijnlijkheid de begroting met voorlopige twaalfden opstellen. De vraag is of de Vivaldi-regering – die ooit startte met de ambitie om het begrotingstekort te halveren – met een uitgekleed budget niet de politieke geloofwaardigheid verder verliest.
Voor de liberalen lijkt het alvast een uitgemaakte zaak dat dit scenario onvermijdelijk is. “Als CEO van een bedrijf neem je geen ingrijpende beslissingen in de laatste weken voor je vertrek,” zegt De Bleeker. “De huidige ploeg moet de basis beheren, niet de toekomst vastleggen.”
Politieke spelletjes of noodzakelijke planning?
Dat de socialisten alvast inzetten op een verhoging van het RIZIV-budget is geen toeval. “Natuurlijk wil Vandenbroucke dat dit nu al geregeld wordt. Tijdens de onderhandelingen kan hij dit dan als een voldongen feit presenteren,” zegt De Bleeker. Maar dat stuit op verzet bij de liberalen. “Het is niet correct dat een ontslagnemende regering de marges voor haar opvolgers bepaalt,” klinkt het scherp.
De Belgische begroting en de hervormingen die de federale regering zo hard nodig heeft, liggen voorlopig op apegapen. Met een politiek landschap dat verdeeld is en een begrotingskloof die blijft groeien, lijkt het jaar 2025 nu al een verloren dossier.
Een land op de pauzeknop
Voorlopige twaalfden, stilstaande hervormingen, en een politieke patstelling: België lijkt op weg om zichzelf wederom vast te rijden in zijn eigen politieke systeem. Ondertussen voelen de burgers de gevolgen in hun portemonnee. Geen probleem voor de Wetstraat, daar verzanden ze in eindeloze debatten. Wie gaat deze patstelling doorbreken? De klok tikt ongenadig verder, maar de oplossingen blijven uit. En dat is een prijs die we allemaal zullen betalen.
(Foto screenshot VRT/ De Zevende Dag)
