Het eerste Duitse vliegtuig dat mensen uit de belegerde Soedanese hoofdstad Khartoem heeft geëvacueerd, is maandagochtend geland in Berlijn. Wat de Belgen betreft, verloopt de evacuatie nogal rommelig. Er is ook weinig informatie.
Dat Europeanen massaal geëvacueerd worden uit het Oost-Afrikaanse land, wijst op een snel verslechterende situatie daar. Intussen zijn toch al acht Belgen en hun familieleden geëvacueerd, zei minister Lahbib maandagochtend.
Duizenden Soedanezen proberen zelf de hoofdstad Khartoem te ontvluchten. Vreemd genoeg stoppen buiten Khartoem alle gevechten en lijkt alles daar weer normaal. Dat laatste is schijn, want ook in de rest van het land, en vooral in de grote steden in westelijk Darfur en in de havenstad Port Soedan hebben zware gevechten plaats tussen de RSF en het Soedanese leger.
In Soedan woedt al meer dan een week een strijd tussen dat Soedanese leger (SAF) onder leiding van Abdel Fattah al-Burhane en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF) onder leiding van generaal Mohamed Hamdane Dagalo. Beide generaals stonden bij de militaire coup van oktober 2021 nog zij aan zij, maar Dagalo nam gaandeweg afstand van Burhane. De gevechten zijn officieel het gevolg van een geschil over de timing van de integratie van de RSF in het leger. In de werkelijkheid gaat het om een machtstrijd tussen beide mannen.
De RSF (Rapid Support Forces) is een paramilitaire organisatie onder leiding van Dagalo. De RSF, die in augustus 2013 officieel werd opgericht, is voortgekomen uit, en bestaat voornamelijk uit, de Janjaweed-milities die tijdens het conflict in Darfur namens de Soedanese regering vochten, en was verantwoordelijk voor talrijke wreedheden tegen burgers. De RSF wordt gesteund door Saoedi-Arabië.
De RSF heeft ook deelgenomen aan de Jemenitische burgeroorlog (2015-heden), in een door Saoedi-Arabië geleide interventie in Jemen naast Saoedische en Emiratische troepen. In 2016-2017 had de RSF 40.000 leden die deelnamen aan de Jemenitische burgeroorlog. Eind oktober 2019 waren er 10.000 teruggekeerd naar Soedan. Door de interventie werd uitgebreide gevechtservaring opgedaan.
Het noordelijke buurland Egypte steunt dan weer legerleider Burhane. De Egyptische president Abdul Fatah al-Sisi wil immers stabiliteit aan zijn grenzen en verwacht die niet van de RSF van Dagalo. De Egyptische luchtmacht bombardeerde eerder deze week zelfs een munitiedepot van de RSF in Soedan.
Legerleider Burhane verklaarde afgelopen dagen de RSF, waar hij sinds de afzetting van dictator Omar al-Bashir in 2019 mee samenwerkte, tot rebellen. Trouw: “Op televisie zei hij dat 'er geen andere optie is dan een militaire oplossing', en dat betekent het verslaan van de 100.000 strijders van de RSF.”
Een einde aan de burgeroorlog lijkt dus ver weg. Onzeker is wie die gaat winnen. In eerste instantie gaat het de strijdende partijen om het in handen krijgen van de hoofdstad en de zusterstad aan de overkant van de Nijl, Omdurman.
Trouw: “Het risico is groot dat de RSF, dat vooral uit Arabische huurlingen uit het zuiden van Soedan bestaat, zich terugtrekt in de drie Darfur-deelstaten aan de grens met Tsjaad, en de twee zuidelijk Kordofan deelstaten. Dat zou het land kunnen splitsen.” (zie kaartje)
Vooral in Darfur heeft RSF van oudsher zijn machtsbasis. "De RSF, bestaande uit krijgers van de Janjaweed, richtte daar in 2003 een bloedbad aan onder de zwarte bevolking met 300.000 doden en 2,5 miljoen vluchtelingen als gevolg.”
De chaos in Soedan wordt nog complexer door de bemoeienis van strijdgroepen van buitenaf en interventies van andere landen. Vorige week stuurde generaal Khalifa Haftar, die Oost-Libië in handen heeft, een vliegtuig met wapens naar zijn goede vriend Dagalo.
Haftar wordt gesteund door Rusland en ook het RSF onderhoudt nauwe banden met Moskou. Ook het Russische huurlingenleger Wagner zou betrokken zijn bij de strijd in Soedan en steunt de RSF. De Wagner Groep heeft belangen in de goudmijnen in Darfur, die voor Rusland met alle economische sancties erg belangrijk zijn om aan deviezen te komen.
Inmiddels zijn er ook gevechten uitgebroken tussen het Ethiopische en het Soedanese leger over de betwiste grensregio Al-Fashqa. Addis Abeba zag zijn kans schoon. Buurlanden Tsjaad en Zuid-Soedan vrezen dan weer voor enorme vluchtelingenstromen, die inmiddels ook op gang komen. Beide instabiele landen zijn bang dat het geweld naar hun grondgebied overslaat, omdat de betrokken volken in de drie landen wonen.
foto: CIA - Wikipedia
