‘t Is toch straf: een fictieve serie op Netflix ‘voorspelde’ de ramp in Valencia vorige maand bijzonder nauwkeurig.
Koude druppel
Spanje en zijn oostkust maken zich jaarlijks of om de twee jaar op voor een portie natuurgeweld dat luistert naar de poëtische naam Gota Fría – of in goed Vlaams: ‘koude druppel’. Een term die rechtstreeks uit het Duits komt (Kaltlufttropfen, jawel) en net zo exotisch klinkt als hij verwoestend is. Omdat de Spanjaarden altijd van een afkorting houden, noemen ze het ook DANA (Depresión Aislada en Niveles Altos), wat eigenlijk zoveel betekent als – ook al in het goed Vlaams: ‘het regent pijpenstelen én het waait als een gek.’
Wat is dat nu precies, zo’n Gota Fría? Denk aan de warme, vochtige lucht boven de Middellandse Zee die in de nazomer of vroege herfst botst met een portie frisse Atlantische lucht. Het resultaat: hevige stortbuien, winden tot 200 km/u en temperaturen die sneller dalen dan de moed van een toerist zonder paraplu.
Hoewel zo’n Gota Fría haast jaarlijks voorkomt, springen een paar edities er echt uit:
Alcoy, 1986: Twee dagen, 700 mm regen en een rivier die besloot om de stad even gezellig mee te nemen. Bruggen? Weg. Stadsdelen? Onder water. Resultaat: een waterballet waar zelfs de meest doorgewinterde Spanjaard stil van werd.
Alicante, 1997: Hier viel binnen een paar uur tijd 267 mm regen. De lager gelegen wijken veranderden in een zwembad zonder badmeester, met helaas verschillende dodelijke slachtoffers als gevolg.
29 oktober 2024: Dit jaar sloeg de Gota Fría genadeloos toe in zes provincies, van Valencia tot Málaga. In Valencia viel zo’n vierhonderd liter water per vierkante meter, in amper drie uren tijd. De gevolgen? Overstromingen, ravage en helaas heel wat dodelijke slachtoffers.
Hoewel DANA haar destructief karakter al eeuwenlang dit gedeelte van Spanje teistert na de zomer, steken topexperten en mainstream media de editie van 2024 het maar al te graag op ‘de door de mens veroorzaakte klimaatverandering’. Complottheoristen aan de andere kant zien dan weer ‘door de slechte mens gemaakte wolken’ en ‘afgebroken dammen’ als oorzaak voor het recente noodweer.
Netflix
Respira
Op 30 augustus maakte Respira, een Spaans ziekenhuisdrama van Netflix, zijn debuut. Gemaakt door Carlos Montero, neemt deze miniserie van acht afleveringen je mee naar het hectische Joaquín Sorolla-ziekenhuis in Valencia. Spanningen, emoties, en zelfs een scheutje verboden verlangens zorgen ervoor dat dit medische centrum eerder voelt als de ER van Grey’s Anatomy dan als een doorsnee Spaanse spoedeisende hulp. Maar de echte plotwending? De serie voorspelde per ongeluk de ramp die Valencia onlangs trof tijdens de DANA. Wie had gedacht dat Netflix naast entertainment ook een glazen bol biedt?
De cast? Een echte sterrengalerij met namen als Najwa Nimri, Blanca Suárez, en Manu Ríos. Maar wat ‘Respira’ echt deed opvallen, was dat het finale hoofdstuk de ramp letterlijk en figuurlijk vooruit zag komen. De aflevering opent met nieuws over zware regenval en een aankomende gota fría, oftewel DANA.
"Is dat nu echt zo erg?" vraagt een van de artsen nog laconiek. Zijn collega knalt hem direct terug naar de realiteit: "Je hebt dit nog nooit meegemaakt. Met klimaatverandering wordt het alleen maar erger." En alsof Netflix wist wat eraan zat te komen, viel er in de aflevering drie uur lang 400 liter water – exact wat er zich in Valencia in de realiteit afspeelde.
Later zien we hoe het ziekenhuis geïsoleerd raakt, zonder stroom of contact met de buitenwereld. Spoedoperaties en noodsituaties stapelen zich op, terwijl het water tot aan de knieën van de dokters stijgt. Spannend? Zeker. Maar voor veel kijkers op sociale media voelde het ineens te dichtbij.
Complottheoristen zien namelijk drie dingen die in de serie overeenkomt met de realiteit: DANA, Valencia en 400 liter water per vierkante meter, in drie uur tijd. Stoemelings toeval natuurlijk, maar voor sommigen toch het ‘bewijs’ dat Valencia opzettelijk onder water gezet werd door de ‘elite’ die de ‘klimaatverandering wil bewijzen’. In Spanje wordt deze boodschap althans gretig gedeeld door mensen.
Maar dat is natuurlijk buiten de factcheckers gerekend. Zij moeten koste wat kost bewijzen dat àlles de schuld is van de ‘door de mens veroorzaakte klimaatopwarming’, van de gekrompen onderbroek van warmbloedige Carmèn tot deze DANA. Zij doen dat echter als volgt: ‘Dat de Netflix-serie’ maanden op voorhand toonde wat er stond te gebeuren in Valencia, is een complottheorie.’ Dus in de plaats van te zeggen dat die overeenkomsten bijvoorbeeld op toeval berusten, zeggen ze eigenlijk dat… in de serie niet gezegd wordt wat er gezegd wordt. En dat is nogal idioot, aangezien iedereen met een abonnement op Netflix gewoon zélf kan zien dat er wél gezegd wordt wat er gezegd wordt.
