Interessante reportage gisteren over Mozambique op RTBF - Un mirage Africain - en dan vooral over de verwoestende gevolgen van de islamistische rebellie in Cabo Delgado door militanten die een islamitische staat willen vestigen in Mozambique. Het toont opnieuw het grootste risico voor Afrika: jihadisten die de macht willen overnemen.
Die islamistische strijders noemen zichzelf Ahlu Sunnah Wa-Jama of Ansar al-Sunnah. Door lokale bewoners worden ze Al-Shabaab genoemd, hoewel er geen directe banden zijn met de Somalische groep met dezelfde naam. De strijders hebben trouw gezworen aan de Islamitische Staat (IS).
De aanslagen door de islamitische groepering groeiden stapsgewijs in omvang en brutaliteit. De jihadisten versnelden hun opmars nadat cycloon Kenneth in april 2019 over Cabo Delgado raasde en er voedseltekorten veroorzaakte.
Eind maart 2020 vielen de strijders de havenstad Mocímboa da Praia en twee andere districtshoofdsteden aan. De terroristen bezetten gedurende één dag overheidsgebouwen, beroofden banken, barricadeerden wegen en lieten een spoor van lijken en vernieling achter. Op 8 april 2020 onthoofdden en executeerden de jihadisten in het dorp Xitaxi 52 dorpelingen omdat ze weigerden zich bij hen aan te sluiten.
Na een aanval die op 5 augustus 2020 begon veroverden de jihadisten op 11 augustus opnieuw Mocímboa da Praia. De regeringstroepen hadden onvoldoende munitie meer om door te vechten en ontvluchtten per boot het gebied. Bij de gevechten kwamen 55 regeringsmilitairen om en raakten 90 gewond. Veel inwoners ontvluchtten de stad. De jihadisten hebben er de sharia ingevoerd.
Op 24 maart 2021 werd de stad Palma aangevallen en ingenomen door de jihadisten. Hierbij vielen tientallen doden. Een deel van de slachtoffers werd onthoofd. Duizenden mensen vluchtten, voornamelijk via boten, naar de stad Pemba. Palma is de uitvalsbasis voor gaswinning door Total waardoor er veel buitenlandse werknemers aanwezig waren. De aanval op Palma begon nadat Total de gasoperaties hervatte. De jihadisten hielden tien dagen controle over Palma.
Cabo Delgado is de armste provincie van Mozambique, met zwakke openbare voorzieningen. De regio is echter rijk aan grondstoffen zoals robijnen, goud, grafiet en tropische houtsoorten. Terrorisme-experten zien een rechtstreeks verband tussen enerzijds de achterstelling, en anderzijds de rebellie die illegale handel drijft in grondstoffen van de streek. In 2010 werden bovendien voor de kust grote gasvelden ontdekt.
Lokale bewoners maken zich zorgen over de weinige bescherming die de Mozambikaanse overheid de bewoners biedt. De regering heeft paramilitairen van de Wagnergroep en de Dyck Advisory Group ingehuurd om het leger en de politie te helpen bij hun strijd tegen de jihadisten. Vanwege ontevredenheid met de prestaties van het Mozambikaanse leger verving de Mozambikaanse president in januari 2021 de legertop. Portugal, voormalig kolonisator, en de Verenigde Staten stuurden in 2021 militaire instructeurs naar het land. Rwanda en Botswana stuurden in 2021 militairen naar Cabo Delgado ter ondersteuning van het Mozambikaanse leger.
Nabij het conflictgebied zoeken de energiebedrijven ExxonMobil en Total naar gas. Het Nederlandse bedrijf Van Oord is anno 2021 aanwezig met vier schepen om verbindingen te verzorgen tussen de locaties van gasboringen en het vasteland. Het Belgische bedrijf BESIX bouwt nabij Palma een aanlegsteiger en kade ten behoeve van het gasproject.
foto: RTBF
