Op 7 april 1994 werden tien Belgische blauwhelmen vermoord in Kamp Kigali in Rwanda. Een van de slachtoffers is Thierry Lotin. De tien Belgische militairen maakten deel uit van de VN-vredesmacht UNAMIR. Deze vredesoperatie had als doel de Arusha-akkoorden te ondersteunen. De moord vond plaats rondom het begin van de Rwandese genocide.
In 1993 werd generaal Dallaire aangewezen als de leider van UNAMIR. Rwanda was de jaren daarvoor verwikkeld in een burgeroorlog. Daar kwam echter een einde aan dankzij de Arusha-akkoorden. Het mandaat van UNAMIR was om de overdracht van de macht naar de nieuwe Rwandese regering te overzien.
In de nacht van 6 op 7 april 1994 werd het vliegtuig waarin de Rwandese president Juvénal Habyarimana zat, neergeschoten bij het vliegveld van Kigali. Dit werd gevolgd door het vermoorden van Tutsi's en gematigde Hutu's door Hutu-extremisten, met hulp van de Rwandese regering.
Dallaire gaf opdracht aan tien Belgische soldaten om de nieuwe president, Agathe Uwilingiyimana, te beschermen. De soldaten werden echter onderschept en gegijzeld door Hutu-extremisten, waarna Madame Agathe en haar man werden vermoord. Later die dag werden de Belgische soldaten dood gevonden. België was zeer kwaad, omdat Dallaire zijn soldaten in gevaar had gebracht, België trok hierop zijn soldaten terug.
Aangezien de situatie in Rwanda in hoog tempo verslechterde, vroeg Dallaire om een verandering in het mandaat en om logistieke ondersteuning en extra mankrachten voor UNAMIR. De VN-Veiligheidsraad koos voor een andere visie en besloot om UNAMIR's mankracht tot 260 man te brengen.
Ten gevolge van de Belgische terugtrekking, verplaatste Dallair de Ghanese, Tunesische en Bengaalse soldaten naar stedelijke gebieden en zette hen in om 'veilige zones' te creëren.
Terwijl de genocide voortduurde veranderde de VN-Veiligheidsraad van koers en stemde in met een UNAMIR II-missie bestaande uit 5500 man. Deze manschappen begonnen te arrivereren vanaf juni 1994.
De genocide, waarvan nu bekend is dat deze maanden eraan voorgaand is georganiseerd, duurde 100 dagen. In die tijd werden ongeveer 1 miljoen mensen vermoord en vluchtten er twee miljoen mensen. De genocide eindigde toen de Tutsi RPF de controle over Rwanda verkreeg op 18 juli 1994.
De weduwe van officier Thierry Lotin een paar jaar geleden bij DPG: “Ik zal mijn hele leven een groot vraagteken blijven hebben over VN-generaal Roméo Dallaire (chef van VN-vredesmacht Unamir, MR), die samen met de Belgische majoor Maggen op 15 meter langs Camp Kigali reed, en níéts deed terwijl onze mannen werden vermoord. Er lagen al enkele para's in elkaar geslagen op de grond, maar hij zette zijn weg verder naar een ontmoeting met Théoneste Bagasora (legerkolonel en mede brein van de genocide, MR). Daar heeft hij niets gezegd over de noodsituatie. Evenmin belde Dallaire de Belgische bevelhebber, kolonel Luc Marchal. Noch vanuit militair noch vanuit menselijk perspectief is dat te begrijpen.”
Op 22 april 2000 werd Dallaire op medische gronden ontslagen uit het Canadese leger, als gevolg van een posttraumatische stressstoornis. Op dat moment had hij de rang van luitenant-generaal.
Dallaire gaf zichzelf de schuld van de mislukkingen van de UNAMIR-missie en dit leidde tot een negatieve spiraal. Op 20 juni 2000 werd hij gevonden in het park in Hull (Quebec). Hij verkeerde in een slechte toestand, mede ten gevolge van de antidepressiva. Hij raakte hierbij bijna in een coma. Dit had tot gevolg dat er een debat op gang kwam over de "rules of engagement" van VN-vredesmissies.
In Canada wordt Dallaire gezien als een held die uit alle macht probeerde het bloedvergieten in Rwanda te stoppen. In 2004 eindigde hij als 16e op de lijst van De grootste Canadees, de hoogste positie voor een militair.
foto Wikipedia RV
