De moorddoelen van Vladimir Poetin zijn onthuld nadat enkele topgeheime documenten voor het eerst werden vrijgegeven door de Amerikaanse inlichtingendienst.
De "dodenlijst", die jarenlang verborgen is gehouden en nu is onthuld dankzij een verzoek op grond van de Freedom of Information Act, bevat de namen van mensen op de "dodenlijst" van de Russische president - en omvat zijn critici, tegenstanders en andere politici. De afgelopen jaren zijn er een aantal gevallen geweest waarbij prominente critici van het Kremlin, en Poetin in het bijzonder, onder verdachte omstandigheden zijn overleden - van uit ramen vallen tot vergiftiging of zelfmoord op onverklaarbare manieren.
Nu is het langverwachte memorandum van het Office of the Director of National Intelligence vrijgegeven en het werpt licht op enkele van die mysterieuze sterfgevallen. Het document verklaart: "Poetin autoriseert waarschijnlijk moorden op vooraanstaande figuren in het buitenland.
“De Russische regering zal haar inlichtingendiensten en andere loyale entiteiten blijven gebruiken om verdachte terroristen te vermoorden, evenals personen in het buitenland die zij als bedreigingen voor [...] Vladimir Poetins regime beschouwt. Ons vertrouwen in dit oordeel is hoog, gebaseerd op officiële Russische verklaringen en de bevindingen van buitenlandse regeringen in landen waar moorden hebben plaatsgevonden.”
Het document werd vrijgegeven na een verzoek van Bloomberg, waarbij de publicatie meldde dat Amerikaanse politici informatie hadden verstopt in een wetsvoorstel voor inlichtingenuitgaven uit 2016 dat de Amerikaanse inlichtingendienst de opdracht gaf een geheime beoordeling voor de commissies op te stellen - en het ging over “het gebruik van politieke moorden als een vorm van staatsmanschap door de Russische Federatie sinds 1 januari 2000.”
De memo vermeldt het "eerste duidelijke geval" van Poetin die een moord in het buitenland beval in 2004, toen Zelimkhan Yandarbiyev - die de tweede president was van de Tsjetsjeense Republiek Ichkeria tussen 1996 en 1997 - werd vermoord. Hij werd vermoord toen een bom zijn SUV in Doha, Qatar, kapotmaakte.
De autoriteiten ontdekten dat de moord werd uitgevoerd door agenten van het Russische Hoofddirectoraat Inlichtingen (GRU), Anatoly Belashkov en Vasily Bogachev. Het tweetal werd door een rechtbank in Qatar veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf voordat ze werden uitgeleverd aan Rusland, waar ze hun straf moesten uitzitten. De Russische gevangenisautoriteiten beweerden echter later dat ze Belashkov en Bogachev nooit hadden gevonden.
Een andere moord die in de memo wordt genoemd, is die van de tot Brits-Indië genaturaliseerde Russische overloper Alexander Litvinenko, een voormalig officier van de Russische Federale Veiligheidsdienst (FSB) die gespecialiseerd was in het aanpakken van georganiseerde misdaad, die in 2006 in Londen werd vermoord. De voormalige Russische spion werd vergiftigd met radioactief polonium-210 dat in een kopje thee in een hotel in Londen werd gestopt en drie weken later stierf.
Litvinenko was naar Groot-Brittannië gevlucht nadat hij Poetin had bekritiseerd en na zijn dood werd onthuld dat MI6 hem had betaald. Er wordt aangenomen dat zijn moord door Poetin was goedgekeurd - wat het Kremlin altijd heeft ontkend. Twee van zijn handlangers, Dmitri Kovtun en Andrei Lugovoi, werden ervan beschuldigd de moord te hebben uitgevoerd.
In 2022 stierf Kovtun op 56-jarige leeftijd in een ziekenhuis in Moskou vanwege complicaties door Covid-19, terwijl Lugovoi nog steeds in het VK wordt gezocht voor de moord op Litvinenko. Het Amerikaanse inlichtingenrapport zei over de moord: “Het officiële Britse onderzoek naar de moord op Litvinenko concludeerde dat Poetin deze 'waarschijnlijk heeft goedgekeurd', op basis van een beoordeling van fysiek bewijs en besluitvorming over zaken met betrekking tot de veiligheidsdiensten.”
De memo vermeldt ook de dood van de Russische zakenman Alexander Perepelichny in 2012. De 44-jarige stortte in Surrey in nadat hij de nacht had doorgebracht met zijn minnares in Parijs - en volgens het document werd hij “in 2012 in het VK vermoord met een biologische toxine, kort voordat hij zou getuigen over een belastingfraudenetwerk van het Kremlin.”
Een andere verdachte moord die in het document wordt genoemd, is die van Alexander Bednov, een criticus van het Kremlin, die in 2015 overleed. Het document zegt: “Ten minste enkele belangrijke separatistische figuren in de Donbas-regio van Oekraïne die zich verzetten tegen de bevelen van het Kremlin, zoals Oleksandr Bednov, zijn waarschijnlijk vermoord op verzoek van Moskou, wat de prioriteit van Rusland weerspiegelt om de controle over de regio te behouden.”
Hoewel sommige van de in het document genoemde gevallen van jaren geleden zijn, zijn er nog steeds zorgen dat Rusland sinds de invasie van Oekraïne Poetins vijanden in het buitenland blijft achtervolgen. Enkele van de meest opvallende sterfgevallen die aan Poetin zijn gelinkt, zijn die van zijn tegenstander Alexei Navalny, 47, die in februari stierf in een gevangenis in het Russische Noordpoolgebied terwijl hij een gevangenisstraf van 19 jaar uitzat op beschuldigingen van "extremisme".
In augustus vorig jaar stierf Yevgeny Prigozhin, een uitgesproken criticus van Poetin en het hoofd van de huurlingengroep Wagner, bij een crash met een privéjet. De dood van de Russische tv-kok Alexei Zimin, die naar Londen vluchtte nadat hij zich had verzet tegen de oorlog in Oekraïne, is ook in verband gebracht met Poetin. De 52-jarige werd dood aangetroffen in een hotel in Belgrado tijdens een promotietour naar de Servische hoofdstad.
