Sterven op maat service: thuis, in een bos, of een andere plek die rust biedt.
In de serene Zwitserse Alpen ging in september een nieuwe stap in de wereld van euthanasie en zelfbeschikking de geschiedenisboeken in. De Sarco, een futuristisch ogende capsule ontwikkeld in Nederland, werd daar voor het eerst gebruikt door een 64-jarige Amerikaanse vrouw. Het apparaat dat een zachte dood belooft door stikstofgas, heeft sindsdien voor heel wat controverse gezorgd. Nu wil de Coöperatie Laatste Wil (CLW) deze capsule ook in Nederland gedoogd zien. En daar is niet iedereen blij mee.
Een technologische revolutie of een ethisch mijnenveld?
De Sarco, ontworpen door de Nederlandse uitvinder Philip Nitschke, is geen alledaagse technologie. Het minimalistische ontwerp en het gebruik van stikstof maken het mogelijk om pijnloos en vredig te sterven binnen tien minuten. Voorstanders prijzen het als een doorbraak in persoonlijke autonomie en het recht om zelf over het einde van het leven te beslissen. Critici zien het daarentegen als een gladde helling naar normalisering van zelfdoding.
De CLW, die eerder bekendheid verwierf met het zelfdodingsmiddel X, ziet de Sarco als een logische volgende stap. Maar daar hangt een juridische vraag boven: is het beschikbaar stellen van dit apparaat een vorm van hulp bij zelfdoding? Dit is immers strafbaar in Nederland. CLW wil dit nu expliciet laten toetsen door het Openbaar Ministerie.
Het plan: een sterven-op-maat-service:
Deze intakeprocedure is meer dan een bureaucratische stap. Het biedt volgens CLW een moment van reflectie en zorgvuldigheid. Na de aanmelding volgt een wachttijd, gedurende welke er regelmatig gesprekken plaatsvinden. Deze dienen om te bevestigen dat de aanvrager nog steeds volledig achter de keuze staat en om wilsbekwaamheid vast te stellen.
Bij goedkeuring kan de Sarco geleverd worden op een locatie naar keuze: thuis, in een bos, of een andere plek die rust biedt. CLW benadrukt dat de laatste momenten volledig in te vullen zijn naar eigen wens: een laatste toast, een omhelzing, of een moment van stilte. Het gebruik van de capsule is volledig zelfbedienend, waardoor het wettelijk gezien niet zou vallen onder hulp bij zelfdoding.
Ethische vragen en maatschappelijke onrust
De introductie van de Sarco roept complexe ethische vraagstukken op. Voorstanders juichen de focus op autonomie toe. "Iedereen heeft het recht om zijn of haar leven te beëindigen op een waardige manier," aldus CLW. Maar tegenstanders waarschuwen voor de normalisering van zelfdoding en de potentiële impact op kwetsbare groepen, zoals ouderen of mensen met psychische problemen.
Het debat over euthanasie en hulp bij zelfdoding is in Nederland al jaren een beladen onderwerp. Hoewel euthanasie onder strikte voorwaarden is toegestaan, is zelfdoding zonder medische hulp nog altijd een taboe. Met de Sarco zet CLW dit taboe frontaal onder druk.
Wat zegt de Nederlandse wet?
De juridische status van de Sarco is onzeker. Volgens CLW valt het gebruik buiten de huidige strafwet, omdat er geen sprake is van directe hulp bij zelfdoding. Maar experts zijn verdeeld. Critici wijzen erop dat het faciliteren van een sterfproces mogelijk alsnog strafbaar is. Het Openbaar Ministerie zal hierin waarschijnlijk het laatste woord hebben.
Ondertussen kijkt de politiek gespannen toe. Een dergelijke technologische en ethische innovatie vraagt om een herziening van de huidige wetgeving. Is Nederland klaar voor een toekomst waarin een draagbare stervenscapsule net zo gewoon is als een ziekenhuisbed?
