Voor het vervolg van de legislatuur heeft premier Bart De Wever (N-VA) een traject geen 2 procent, maar 2,2 procent van het bbp in 2029 op tafel gelegd.
Bart De Wever steekt een militair tandje bij. Zijn regering wil dat de Belgische defensie-uitgaven stijgen tot 2,2 procent van het bbp tegen het einde van de legislatuur. Dat betekent miljarden extra voor het leger. Maar waar moet dat geld vandaan komen? Dinsdagavond zaten De Wever en zijn vicepremiers opnieuw samen om de begroting te dissecteren en de miljarden bij elkaar te sprokkelen. Na weken van politieke armworstelingen en achterkamergesprekken lijkt een compromis in zicht. Want De Wever heeft haast: vrijdag ontvangt hij de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, en volgende week staat Oekraïne op zijn agenda. Het signaal moet duidelijk zijn: België neemt defensie opnieuw serieus. Keeping up appearances.
Van 8 naar 12 miljard en verder
De NAVO vraagt 2 procent van het bbp aan defensie-uitgaven en tegen deze zomer wil België dat minimum bereiken. Nu zit het nog op een schamele 1,3 procent. Dat betekent een stijging van het defensiebudget van 8 naar 12 miljard euro. Maar De Wever en zijn minister van Defensie, Theo Francken, willen verder gaan: tegen het einde van deze regeerperiode moet dat percentage op 2,2 procent liggen. Dat is minder dan de 2,5 procent die Francken oorspronkelijk eiste, maar voor de andere regeringspartijen was dat een brug te ver. Toch betekent het voorstel een extra investering van ruim 19 miljard euro in defensie, en daar hoort een stevig engagement bij om de uitgaven in de toekomst nog verder op te drijven. Simpel gezegd: het is geen eenmalige uitgave.
Geld zoeken: drie potjes om uit te scheppen
Al dat geld moet ergens vandaan komen. En dat is waar de regeringsonderhandelingen tot nu toe spaak liepen. Vooruit, CD&V en Les Engagés willen geen besparingen op de sociale zekerheid. MR en N-VA gruwen van extra belastingen. De Wever kwam dus op z'n Belgisch met een compromis: een mix van eenmalige ingrepen, extra schulden en structurele maatregelen.
De eerste pot geld komt uit eenmalige ingrepen, waaronder de Russische miljarden die vastzitten bij het Brusselse effectenhuis Euroclear. Sinds de inval in Oekraïne worden Russische tegoeden daar geblokkeerd. Dankzij de vennootschapsbelasting kan de Belgische schatkist daar 1,2 miljard euro uit puren. Daarnaast wil de regering een uitzonderlijk dividend opeisen bij Belfius, de overheidsbank die op een flinke spaarpot zit.
De tweede bron? De verkoop van overheidsparticipaties. Dat betekent dat de staat aandelen van bedrijven van de hand doet, zoals BNP Paribas of verzekeraar Ethias. Hierover moet minister van Financiën Jan Jambon nog een concreet plan op tafel leggen. Extra schulden en slimme financieringstechnieken – zoals lenen tegen gunstige voorwaarden en het buiten de begroting houden van bepaalde uitgaven – moeten het resterende gat dichten. Dankzij nieuwe Europese regels over defensie-investeringen liggen daar opportuniteiten.
De derde en meest gevoelige pot is die van de structurele maatregelen. Volgens regeringsbronnen willen De Wever en Francken bekijken welke bestaande uitgaven – zoals binnenlandse veiligheid – kunnen worden ingeschreven als defensie-uitgaven. Maar dat is niet genoeg. "We kunnen niet blijven schuiven met posten", aldus een betrokken minister. “Op een bepaald moment moeten we keuzes maken en dat moment is nu.”
Politieke wrijving
De N-VA blijft optimistisch: De Wever wil deze week een akkoord. Maar bij CD&V en Les Engagés klinkt het dat er nog "te veel lucht" in het plan zit. "De rekening moet kloppen," zegt een CD&V-bron. "Dit gaat om miljarden aan belastinggeld."
Bovendien komen de klassieke politieke koehandel en verlanglijstjes opnieuw boven water. CD&V wil extra geld voor justitie om de overbevolkte gevangenissen aan te pakken. MR eist extra middelen voor Binnenlandse Zaken. Beide partijen redeneren dat binnenlandse veiligheid net zo belangrijk is als buitenlandse. En dat maakt het begrotingsplaatje nog complexer.
Ondanks deze politieke schermutselingen zet De Wever door. Hij wil scoren met een krachtig eerste regeringsakkoord. Vrijdag moet hij een sterk signaal geven aan zijn Amerikaanse bondgenoten en volgende week wil hij in Oekraïne niet met lege handen aankomen. Of de andere regeringspartijen - en de kiezer - zijn snelheid en vastberadenheid kunnen smaken, is een andere vraag.
(Foto: Didier Lebrun / Photonews)
