Politiek opportunisme of moreel besef?
De Vlaamse meerderheidspartijen N-VA, Vooruit en CD&V hebben op het laatste moment een controversiële stijging van de partijdotaties teruggedraaid. Een geplande indexering moest de partijkas nog maar eens met ruim 239.000 euro extra spijzen, maar werd op het nippertje geschrapt. Dat ging niet zonder slag of stoot. Er waren wel lange discussies voor nodig in het Vlaams Parlement, maar de angst dat ‘ de boze kiezer’ het niet meer zou pikken, maakte een einde aan de zelfbedieningspolitiek.
19 uur onder hoogspanning: een blik achter de schermen
Na een marathonvergadering van maar liefst 19 uur stemde het Vlaams Parlement afgelopen nacht over de begroting voor 2025. Tussen de lijvige dossiers over sociale maatregelen en investeringsplannen lag ook een gevoeliger onderwerpje op tafel: de partijfinanciering. Uit een nota die ‘Het laatste Nieuws’ kon inkijken, bleek dat de meerderheidspartijen eerder deze week overeengekomen waren om de partijdotaties opnieuw te laten stijgen.
Volgens het oorspronkelijke plan zou het basisbedrag met 6,11 procent stijgen tot maar liefst 10,1 miljoen euro. Dat zou een stevige hap extra betekenen voor de partijkassen. Niet dat die geld tekort komen. De werkingstoelagen – subsidies waarmee fracties zaken als bureaumateriaal of personeel bekostigen – zouden - hoe nobel! -ongewijzigd blijven rond de 4,5 miljoen euro.
Doch, wat op papier een akkoord leek, veranderde afgelopen nacht volledig van koers. N-VA, Vooruit en CD&V kregen toch een beetje schrik voor negatieve reacties en besloten om de Tipp-Ex boven te halen. De geplande indexering werd opnieuw geschraptZou het kunnen dat de capriolen van de koning der graaiers - Didier Reynders - nog te vers in het geheugen van de gewone Vlaming ligt? Angst voor de publieke opinie, dus.
Een kwestie van perceptie
“Het is goed dat ze op het laatste moment tot inkeer zijn gekomen,” klinkt het bij een oppositielid dat anoniem wil blijven. “Maar laten we eerlijk zijn: dit gebeurde niet uit moreel besef, maar uit angst voor kritiek. Ze wisten dat de publieke opinie hen zou uitjouwen als dit uitlekte.”
Maurits Vande Reyde (Open Vld), die eerder deze week al aan de alarmbel trok, vat het scherp samen: “Als politici moeten we beseffen hoe gevoelig dit ligt bij de bevolking. Dat men in laatste instantie toch van koers is veranderd, toont hoe bang men is voor negatieve reacties.”
Zelfbediening
De stijging van de partijdotaties is al jaren een gevoelig thema. In tijden van economische onzekerheid, stijgende energiefacturen en een inflatie die menig huishouden kopje onder duwt, wordt staat elke euro aan politieke subsidies onder het vergrootglas gelegd. Al scheelde het maar een haartje. Het valt bijna niet te bevatten dat de meerderheidspartijen overwogen zichzelf vrij en vrolijk extra te blijven bedienen. Het toont aan hoe ver politici verwijderd zijn van de realiteit van de gewone Vlaming. “Partijen denken nog steeds dat hun eigen financiering heilig is,” aldus een politieke waarnemer.
Zachte landing of politieke blunder?
Volgens insiders speelde vooral de N-VA een sleutelrol in het terugdraaien van de plannen. “Het is niet dat ze plots altruïstisch werden,” horen we in de wandelgangen. “Ze hebben gewoon door dat dit politiek zelfmoord zou zijn. De oppositie zat al klaar om hen de keel over te snijden in de media.”
Het feit dat deze wending pas uren voor de stemming kwam, zegt veel over de interne spanningen binnen de meerderheid. Vooral Vooruit zou hebben aangedrongen op het behoud van de indexering, met als argument dat politieke fracties nood hebben aan “stabiele en eerlijke financiering.”
Een besparing of een sigaar uit eigen doos?
Hoewel de beslissing om niet te indexeren een besparing van 239.000 euro oplevert, blijft het totale bedrag aan partijdotaties alsnog licht stijgen. Nieuwe zetels en een bijkomende fractie, met name PVDA, zorgen automatisch voor een verhoging van de uitgaven. Bovendien was er nog altijd een verzachtende clausule in het spel: bij een toename van het aantal stemgerechtigde Vlamingen – wat gebeurde tijdens de verkiezingen van juni – groeit de pot mee. Prettig geregeld, toch?
“Ze willen ons laten geloven dat dit een daad van soberheid is, maar het is vooral damage control,” klinkt het in oppositiekringen. “De reële stijging wordt in de coulissen verborgen, terwijl men naar buiten toe met besparingen zwaait.”
De reactie van de oppositie: “Een staaltje hypocrisie”
In de oppositiebanken klinkt er weinig begrip voor de meerderheid. “Dit is niets meer dan een schaamlapje,” zegt een verbolgen Björn Rzoska (Groen). “Ze probeerden er nog snel een verhoging door te duwen, en nu doen ze alsof ze zich plots verantwoordelijk voelen. Laat ons niet naïef zijn.”
Ook Vlaams Belang reageert scherp. “De partijen in de meerderheid hebben geprobeerd om zichzelf te verrijken, punt uit,” aldus Chris Janssens. “Dat ze dit op het nippertje hebben teruggedraaid, bewijst alleen maar hoe bang ze zijn voor de Vlaming. Maar de intentie was er, en dat is wat telt.”
De verdedigingslinie van N-VA en CD&V
N-VA-parlementslid Koen Daniëls reageerde intussen op de kritiek. “In het Vlaams regeerakkoord werd afgesproken dat we de partijfinanciering zouden afbouwen,” verklaarde hij. “Daarom continueren we de niet-indexering, zoals we dat eerder in 2020, 2023 en 2024 deden. Dit is een logische stap zolang de Senaat niet is afgeschaft.”
Ook Vlaams Parlementsvoorzitter Liesbeth Homans benadrukte dat het Vlaams Parlement al stevig heeft bespaard. “We hebben de afgelopen legislatuur meerdere keren de werkingstoelagen verlaagd. En in 2025 komen daar nog maatregelen bovenop, zoals een halvering van de uittredingsvergoeding.”
Graaien, of niet graaien, that is the question.
