Kleuterklas Nederlands: wie de lat niet haalt, blijft zitten?
Het eerste leerjaar zou een vliegende start moeten zijn naar ‘de groten’, maar voor bijna 1 op de 6 kleuters is het een struikelblok. Uit de meest recente Koala-taaltesten blijkt namelijk dat 15,54 procent van de vijfjarigen onvoldoende Nederlands spreekt om naar het eerste leerjaar te kunnen. Het aantal kleuters dat extra begeleiding nodig heeft, is opnieuw gestegen. 11,12 procent bevindt zich in de oranje zone, wat betekent dat ze mogelijk extra ondersteuning nodig hebben. Vorig jaar was dat nog 10,63 procent. In de rode zone, waar intensieve begeleiding vereist is, zit nu 4,42 procent van de kleuters, een stijging ten opzichte van 3,77 procent het jaar voordien. In grootsteden zoals Antwerpen (13,1 procent) en Gent (9,7 procent) liggen die percentages nog aanzienlijk hoger.
Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir (N-VA) maakt er een prioriteit van en hoopt deze week een doorbraak te forceren binnen de regering. De vraag is of een kleuter die onvoldoende Nederlands spreekt, verplicht wordt een extra jaartje blijven hangen in de derde kleuterklas?
Koala-test legt pijnpunten bloot
Sinds 2021-2022 krijgen alle vijfjarige kleuters in het gewoon onderwijs een taalscreening via de Koala-test. Daaruit blijkt nu dat:
- Het aantal kleuters met voldoende Nederlands daalde met 1,1 procentpunt.
- 4,42 procent van de kinderen zit in de rode zone en heeft intensieve taalondersteuning nodig.
- 11,12 procent zit in de oranje zone en heeft mogelijk extra begeleiding nodig.
Dat taal een sleutelrol speelt, is duidelijk. Wie met een achterstand aan het lager onderwijs begint, blijft die vaak jarenlang meeslepen.
Nieuwe aanpak: kennis verdiepen in plaats van te herhalen
Om die achterstand weg te werken, kijkt de Vlaamse regering naar een grondige hervorming van het taalonderwijs in de kleuterklassen. Maar geen paniek, het wordt geen woordenlijstjes stampen.
Onderwijsexpert Claudio Vanhees pleit bij ‘HLN’ voor een slimmere opbouw van kennis. In plaats van telkens opnieuw dezelfde basiswoordenschat aan te leren – herfst, Kerstmis, loofbomen, naaldbomen – moet de focus liggen op diepgaandere kennisopbouw. “In een volgende fase leer je het verschil tussen een den en een spar. Zit er een kind dat ‘boom’ nog niet kent? Dan kan de juf met pre-teaching ingrijpen en het kind apart ondersteunen.”
Daarnaast moet er meer ingezet worden op schoolse woordenschat, zodat kinderen niet struikelen over basisinstructies als ‘omcirkelen’ of ‘verbinden’ bij latere toetsen.
Vanhees illustreert hoe dit in de praktijk werkt: “In een Nederlandse school zag ik hoe kleuters niet gewoon leerden over ‘wolken’, maar over ‘cumuluswolken’. Dat is het effect van een doordachte, thematische aanpak.”
Extra jaar in de kleuterklas? De politiek is verdeeld
Moet een vijfjarige die onvoldoende Nederlands spreekt, gedwongen een extra jaar in de kleuterklas blijven?
N-VA: “Wie de lat niet haalt, blijft zitten.”
Volgens Zuhal Demir is het duidelijk: wie de minimumdoelen niet haalt, blijft best nog een jaartje kleuter. Zo voorkom je dat die achterstand verder groeit in het lager onderwijs.
CD&V: “Laat de klassenraad beslissen.”
CD&V wil niet dat de overheid daarover knopen doorhakt, maar vindt dat de klassenraad – de leerkrachten en het schoolteam – het best kan inschatten of een kleuter klaar is voor het eerste leerjaar.
Wat hebben we vandaag geleerd? Dat de Vlaamse regering deze week knopen moet doorhakken. En dat er iets zal moeten veranderen omdat de huidige aanpak nog te weinig resultaat oplevert. Dat dit ‘dingetje’ ongetwijfeld wordt vervolgd.
(Foto: Shutterstock)
